مطابق با آمارهای مرکز آمار ایران نرخ بیکاری برای سه ماهه بهار امسال (۱۳۹۷) ۱۲.۱ درصد اعلام شده است و این در حالی است که در حدود ۵ ماه پیش رئیسجمهور در سخنرانی خود با وزرا اعلام کرد: در سال ۹۶ با ایجاد ۹۶۰ هزار شغل یک رکورد برجا گذاشتیم که امیدواریم امسال وضعیت باز هم بهتر شود.
رفع فقر مطلق در آینده
قریب به ۵ ماه پیش و در نخستین روز کاری سال ۹۷ بود که رئیسجمهور در دیدار نوروزی جمعی از وزرا، مدیران و کارکنان دستگاههای اجرایی در تشریح بخشی از این دستاوردها در حوزه داخلی و افقهای فراروی کشور در سال ۹۷ گفت: در سال گذشته گامهای بسیار خوبی در بخشهای مختلف توسط کارگزاران نظام در کنار مردم برداشته شد و شاهد رشد فراگیری در همه حوزهها بودیم و دولت برای حمایت از اقشار ضعیف جامعه تلاش کرده است به طوریکه برای اولینبار پس از پیروزی انقلاب اسلامی مستمری ضعیفترین اقشار جامعه در سال گذشته بیش از ۳ برابر افزایش یافت و همه تلاشمان این است که تا پایان دولت دوازدهم فقرمطلق در کشور به طور کامل حذف شود.
وی در این سخنرانی اعلام کرد؛ در سال گذشته متوسط رشد اقتصادی کشور ۴.۷ و در چهار سال گذشته متوسط رشد اقتصادی کشور ۴.۸ درصد بوده که این رقم نسبت به ۴ سال پیش از آن که ۲.۳ درصد بود، بیش از دو برابر ارتقا یافته و از متوسط نرخ رشد جهانی نیز بالاتر است. همچنین در سال ۹۶ با ایجاد ۹۶۰ هزار شغل یک رکورد برجا گذاشتیم که امیدواریم امسال وضعیت باز هم بهتر شود.
هرچند در آن زمان رئیسجمهور به این موضوع نیز اشاره کرد که عرصه اشتغال هنوز مشکلات زیادی وجود دارد و باید برای ۳ میلیون جمعیت بیکار کشور که سرریز جمعیت جویای شغل کشور در سالهای گذشته بودهاند فکری بشود اما آنچه امروز از آمارهای مرکز آمار بر میآید نشان از آن دارد که گام مطلوبی در این عرصه برداشته نشده است.
وعدههای وعید شده
پس از سخنرانی رئیسجمهور مساله رفع بیکاری و اشتغالزایی بارها و بارها از سوی سایر معاونین و مدیران دولت دوازدهم مطرح شد اما آنچه در واقعیت دیده میشود کاملا عکس این وعده و وعیدهاست.
معاون رئیسجمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه در این زمینه گفت: امسال برای ایجاد یک میلیون و ۳۳ هزار فرصت شغلی در کشور برنامهریزی کردیم ضمن اینکه رشد اقتصادی از برنامههای راهبردی دولت است و برنامه میانمدت برنامه ششم برای سال ۹۷ است.
به اعتقاد محمدباقر نوبخت، برای اینکه بتوانیم به رشد مورد نظر برسیم، براساس فرموده رهبر معظم انقلاب، دو فراز و هدف اشتغال و تولید باید متمایز از اهداف و سیاستهای اقتصادی دنبال شود بنابراین برای این دو هدف، ارزیابی مقدماتی داریم تا برای سال ۹۷ بتوانیم برنامههای خود را اجرا کنیم.
وی همچنین مدعی شد که در سال ۹۶ برای دستیابی به رشد تولید و اشتغال از مسیر سرمایهگذاری عمل شده و سرمایهگذاری در سال گذشته در دو مسیر انجام شده است: فعالسازی واحدهای بخش خصوصی و سرمایهگذاری معطوف به طرحهای عمرانی.
وی همچنین مدعی شد که از طریق مسیر فعالسازی واحدهای بخش خصوصی از طریق تسهیلات بانکی که ۱۸ هزار میلیارد تومان به بیش از ۲۴ هزار واحد تولیدی اعطای تسهیلات شد و از مسیر دیگر، سرمایهگذاری معطوف به طرحهای عمرانی دولتی بود که اعتبارات دولتی از خزانه به آنها اعطا شد و ۴۲ هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان از خزانه برای این امر اختصاص دادیم.
نکته قابل توجه در حرفهای نوبخت آن بود که وی اعلام کرد: برای ۸۱۰ هزار نفر فرصت شغلی ایجاد شد و ۱۸ هزار نفر هم نتوانستند از این فرصت شغلی استفاده کنند.
حال با تمام این وعده و وعیدها روز گذشته آمارهای مرکز آماراز تمام این وعده و وعیدها پرده برداشت و اعلام کرد؛ مطابق با آمارهای مرکز آمار ٤١.١ درصد جمعیت ١٠ ساله و بیشتر در سه ماهه بهار ۱۳۹۷ از نظر اقتصادی فعال بودهاند. یعنی در گروه شاغلان یا بیکاران قرار گرفتهاند. بررسی تغییرات نرخ مشارکت اقتصادی حاکی از آن است که این نرخ نسبت به فصل مشابه در سال قبل (بهار ١٣٩٦) ٠.٥ درصد افزایش داشته است.
نتایج طرح آمارگیری نیرویکار بهار ١٣٩٧ منتشر شد که در آن بررسی نرخ بیکاری افراد ١٠ ساله و بیشتر نشان میدهد که ١٢.١ درصد از جمعیت فعال (شاغل و بیکار)، بیکار بودهاند. روند تغییرات این نرخ حاکی از آن است که این شاخص نسبت به بهار ١٣٩٦ به میزان ٠.٥ درصد کاهش داشته است و جمعیت بیکار کشور با ٤٤٩٥٨ نفر کاهش به ٣ میلیون و ٣٢٢ هزار نفر رسیده است.
همچنین جمعیت شاغلین ١٠ ساله و بیشتر در این فصل ٢٤ میلیون و ٦٥ هزار نفر بوده که نسبت به فصل مشابه سال قبل ٧٥٦ هزار نفر افزایش داشته است. بررسی اشتغال در بخشهای عمده اقتصادی نشان میدهد که در بهار ١٣٩٧، بخش خدمات با ٥٠.١ درصد بیشترین سهم اشتغال را به خود اختصاص داده است. در مراتب بعدی بخشهای صنعت با ٣١.٢ درصد و کشاورزی با ١٨.٧ درصد قرار دارند.
نرخ بیکاری جوانان ١٥ تا ٢٩ ساله حاکی از آن است که ٢٥.٥ درصد از فعالان این گروه سنی در بهار ١٣٩٧ بیکار بودهاند. بررسی تغییرات فصلی نرخ بیکاری این افراد نشان میدهد، این نرخ نسبت به فصل مشابه در سال قبل (بهار ١٣٩٦) ٠.٩ درصد کاهش یافته است. همینطور بررسی سهم اشتغال ناقص نشان میدهد که در بهار ١٣٩٧، ١٠.٢ درصد جمعیت شاغل، به دلایل اقتصادی (فصل غیرکاری، رکود کاری، پیدا نکردن کار با ساعت بیشتر و...) کمتر از ٤٤ ساعت در هفته کار کرده و آماده برای انجام کار اضافی بودهاند. این در حالی است که ٤٠.١ درصد از شاغلین ١٠ ساله و بیشتر، ٤٩ ساعت و بیشتر در هفته کار کردهاند.