دور جديد چانهزنيهاي هسته اي ايران و ۱+۵ از ديروز در لوزان سوييس آغاز شد محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران در رأس تیم مذاکرهکننده هستهای به منظور شرکت در دور جدید رایزنیهای هستهای وارد سوئیس شد.
آنطور كه فارس نوشته علیاکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران و ارنست مونیز وزیر انرژی اتمی آمریکا که در دور جدید رایزنیهای هستهای در لوزان سوئیس حضور دارند، بعدازظهر ديروز به رایزنی دوجانبه پرداختند در این رایزنی سیدعباس عراقچی و مجید تختروانچی معاونان وزیر خارجه ایران و بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی و معاون صالحی نیز حضور دارند. این سومینباری است که صالحی و مونیز در مذاکرات هستهای حضور دارند. رئیس سازمان انرژی اتمی ایران و وزیر انرژی اتمی آمریکا در مذاکرات ژنو در اوایل اسفندماه و همچنین در اواسط اسفندماه در مذاکرات مونترو حضور داشتند و ضمن انجام رایزنیهای دوجانبه، در مذاکرات کری و ظریف و همچنین معاونان نیز شرکت کردند.
ديشب نيز ظريف و جان كري با يكديگر به رايزني پرداختند. ظریف امروز به دعوت فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به بروکسل میرود تا در نشستی با حضور وزرای امور خارجه فرانسه، انگلیس و آلمان شرکت کند.
رايزنيهاي ظريف با اعضاي ۱+۵ در حالي است كه وي در هواپیماي عازم سوييس خطاب به خبرنگاران ایرانی گفت: ما انتظار داریم طرف مقابل قویتر باشد. ظریف با اشاره به مذاکرات پیشرو گفت "احتمالا روز سهشنبه نشستی در سطح مدیران کل بین طرفین برگزار میشود."
به گفته وی، برخی سر و صداهایی که هفته پیش شنیدیم تبلیغاتی بیش نبودهاند. باید مشخص باشد که آنها چگونه میخواهند تمام تحریمها را لغو کنند و تضمین آن چیست. اگر اراده سیاسی طرف مقابل مانند ما باشد، دستیابی به توافق دشوار نخواهد بود. من امیدوارم که بازی سیاسی هفته پیش (نامه سناتورهای جمهوریخواه) طرف مقابل را تضعیف نکند، آنها در مذاکرات باید قویتر باشند.
ظريف: اهمیتی به ضربالاجل کنگره نمیدهیم، ما در وین توافق کردیم تا انتهای مارس تنها به راهحلها دست یابیم، نه توافق جامع را. هیچ توافق جزئی يا کلی وجود ندارد، در هر شرایطی ما باید در مورد تمام جزئیات توافق کنیم. گام بعدی تدوین متن توافقنامه است، اما به معنای این نیست که ما توافق کلی و جزئی داشته باشیم. مسائل فنی امروز و از سوی مقامات ارشد ایرانی مورد بحث و بررسی قرار میگیرد اما من میتوانم بگویم که به راهحلها خیلی نزدیک شدهایم.
به گفته وی: "اگر اراده سیاسی وجود داشته باشد، دستیابی به توافق طی این دور از مذاکرات مطمئنا امکانپذیر است."
وزیر امور خارجه کشورمان در پاسخ پرسشی در مورد قطعنامههای شورای امنیت سازمان ملل، پاسخ داد: "قوانین بینالمللی از سوی مقامات آمریکایی وضع نشدهاند، قوانین بینالملل روشن هستند. پس از مناقشات دو سه هفته اخیر، جهان درک کرده است که ایران به دنبال راهحل است."
پيشتر نيز عضو ارشد تیم مذاکرهکننده هستهای با بیان اینکه به همه طرفهای مقابل گفتهایم که دنبال توافق یک جا هستیم، گفت: اگر بتوانیم به تفاهم برسیم تا دهم تیر فرصت داریم آن را نهایی کنیم و حتما در «یک مرحله» این کار انجام خواهد شد.
سیدعباس عراقچی در گفتوگو با ویژهنامه پایان سال هفتهنامه مثلث در اين خصوص گفت: در مذاکرات قبلی هم در هیچ کدام از دو طرف تمایل به تمدید نبود، بلکه تمایل بود که این کار انجام شود. اما احتمال تمدید را غیرممکن نمیدانستیم؛ اما الان تقریبا احتمال تمدید غیرممکن است. یعنی منظورم این است که هیچ شرایط مساعدی برایش وجود ندارد و خیلی بعید میدانم که ما شاهد تمدیدی از نوع گذشته باشیم.
«جان کری» وزیر خارجه آمریکا که ديشب برای دور مهم مذاکرات با ایران عازم «لوزان» سوئیس سفر كرد ، در مصاحبه با شبکه «سی.بی.اس» تأکید کرد، زمان در گذر است و این آخرین شانس برای رسیدن به توافق هستهای با ایران است.
وزیر خارجه آمریکا همچنین درباره تمدید مذاکرات هستهای گفت که تمدید مذاکرات غیرمحتمل است زیرا غیرسازنده است و ادامه داد: ما معتقدیم، قرار نیست چیزی در ماه آوریل، مه یا ژوئن رخ بدهد که حکایت از این مسئله کند که تصمیمهایی که ما تاکنون (درباره برنامه هستهای ایران) نتوانستیم بگیریم، میتوانیم بعد از این زمان بگیریم.
کري تأکید کرد که تا این نقطه از زمان، مذاکرهکنندگان ۱+۵، پیشرفتهایی را در زمینه محدود کردن فناوری هستهای ایران حاصل آوردهاند اما هماکنون زمان آن رسیده است که تصمیمات سیاسی سخت و جدی اتخاذ شود.
در باب اين اظهارات ميتوان اينطور نتيجهگيري كرد كه همانطور كه وزير خارجه كشورمان نيز تاكيد كردهاند توافق كلي و جزئي نخواهيم داشت و توافق تنها بايد در يك مرحله صورت بگيرد چنانچه پيش از اين هم مقام معظم رهبري با قاطعيت در جمع فرماندهان نيروي هوايي نيز به اين مسئله اشاره كردند و فرمودند توافق ملت ايران با ۱+۵ فقط در يك مرحله خواهد بود. همچنين زمان تعيين شده براي توافق نهايي ۹ تيرماه ميباشد و تمديد مذاكرات در دستور كار نيست و نكته قابل تاملي كه جان كري نيز به آن اشاره كرد و تمديد مذاكرات را غيرمحتمل خوانده است.
همچنين توافق ايران با يك كشور خاص همچون امريكا نيست، چنانچه سيدعباس عراقچي در پاسخ به اين پرسش كه دولت آمریکا زورش را دارد توافق کند، اما آیا زورش را هم دارد که توافق را اجرا کند؟ گفت: سؤال درست این است. این همان تردیدی است که نمایندگان سنا سعی کردند ایجاد کنند. از نظر ما توافق نهایی با آمریکا نیست، با ۱+۵ است. یعنی پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل به همراه آلمان دارند با ما توافق میکنند، نکته دوم اینکه توافق نهایی از مسیر شورای امنیت عبور میکند و به تصویب شورای امنیت میرسد که برای همه کشورها لازمالاجراست. بنابراین شورای امنیت نیز بر این تعهد صحه خواهد گذاشت و از نظر حقوق بینالملل دولت آمریکا، چه دولت فعلی و چه دولتهای آتی موظف به اجرا هستند و کنگره آمریکا هم اختیار تغییر دادن آن را ندارد. ظریف پاسخ مستدل حقوقی به نامه سناتورهای آمریکایی دادند که من به خوانندگان محترم مثلث توصیه میکنم حتما آن را مطالعه کنند ونيز اينكه توافق به شرط تعهد همه اعضاي ۱+۵ بايد صورت گيرد.
همچنين در چارچوب اين توافق اراده سياسي طرف مقابل جزء بايدهاست، در صورت جديت غرب اگر توافقي صورت گيرد بايد تمامي تحريمهاي ضد ايراني از سوي شوراي امنيت سازمان ملل لغو شود و پرونده جمهوري اسلامي ايران از اين شورا خارج شود چنانچه از نظر ایران آنچه بحران اتمی خوانده میشود جزو اتهاماتی اثبات نشده از سوی جامعه جهانی علیه برنامه صلحآمیز هستهای ایران نیست که بعضاً ناشی از ابهامات و سوءتفاهمها و بعضاً ناشی از اغراضی دیگر بوده که در شکلگیری این چالش جدی دخالت داشتهاند. اکنون که بازیگران مهم سیاست بینالملل به ماهیت صلحآمیز برنامه هستهای ایران پی بردهاند و ضرورت تغییر تصمیمات نادرست درباره ایران را دریافتهاند باید نسبت به تغییر مسیر اقدام نمایند. مصوبات شورای امنیت در تحریم ایران باید در همان شورا لغو شوند تا این بازنگری در قالب مصوبه جدید همین شورا رسمیت یابد.
در چنين شرايطي كه در فضای کنونی که احتمال شکلگیری توافق بیش از هر زمان دیگری افزایش یافته است عبور توافق سیاسی ایران و ۱+۵ از کانال شورای امنیت باعث می شود الزامات قانونی برای جلوگیری از نقض آن به وجود آید. مصوبات شورای امنیت از منظر حقوقی برای همه کشورهای عضو سازمان ملل لازمالاجرا است. اگرچه از نظر سیاسی امکان نقض تعهد منتفی نمیشود اما وجود قطعنامه شورای امنیت عملیات تخریبی توافق را بسیار سخت و پرهزینه میکند. هر دولتی که پس از چنان توافقی بخواهد برخلاف قطعنامه شورای امنیت رفتار و آن را ملغی سازد باید تاوان سنگینی بپردازد.