نزاع كنوني غرب و روسيه واعمال تحريم‌هاي غرب عليه مسكو در حالي ادامه دارد كه بسياري از كارشناسان براين عقيده اند كه روسيه مي‌تواند با گسترش مناسبات خود با تهران بسياري از معادلات غرب را برهم زند.
تنش‌هاي اخير روسيه و غرب در حالي اين روزها به اوج خود رسيده است كه از يك سو تحريم‌هاي اتحاديه اروپا را عليه مسكو به دنبال داشته و از ديگر سو روسيه نيز به تلافي اين رفتار، تحريم‌هاي جديدي را براي ورود كالاهاي غربي به اين كشور اتخاذ كرده است.
اين تنش‌ها در حالي است كه گرايش وتمايل مسكو به سمت تهران با انعقاد قرارداد نفتي ۲۰ميليارد دلاري بيش از گذشته معادلات غربي‌ها را به هم ريخته و نوعي نگراني غربي‌ها را برانگيخته است چراكه غرب به خوبي مي‌داند همكاري مسكو - تهران به عنوان يك قدرت منطقه اي ممكن است منافع آنان را در منطقه نيز به خطر بيندازد.
یک روزنامه روس در گزارشی با پرداختن به چگونگی تاثیر تحریم‌های غرب علیه روسیه بر روابط تهران - مسکو نوشت: در شرایطی که روسیه به دنبال راه‌هایی برای پاسخ دادن بر تحریم‌های غرب است، کرملین گزینه‌های اقتصادی و سیاسی زیادی برای دستیابی به هدفش دارد.
روزنامه مسکوتایمز در گزارش خود نوشت: ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور روسیه در راستای پاسخ به تحریم‌های غرب علیه کشورش علاوه بر این که واردات مواد غذایی تولید آمریکا و اتحادیه اروپا را ممنوع کرده به تازگی واردات خودروهای خارجی را نیز متوقف کرده است. وی همچنین قادر است برای رسیدن به هدفش قطع انتقال گاز به اوکراین را ادامه دهد.
اما بزرگترین ضربه‌ای که پوتین می‌تواند به منافع غرب وارد آورد این است که تلاش‌های گروه ۱+۵ که هم‌اکنون برای محدودکردن برنامه هسته‌ای ایران در حال مذاکره با این کشور هستند را تضعیف کند.
واقعیت آن است که ایران و روسیه برای آنکه بتوانند مناسبات خود را بهبود بخشند،لازم است درحوزه‌های جدیدی وارد همکاری‌های مشترکی شوند که تا پیش ازاین به دلیل سوابق تاریخی منفی و رقابت‌های غیرسازنده وازهمه مهم ترتحریکات بازیگران فرامنطقه ای، امکان سرمایه گذاری مشترک وبرنامه ریزی برای رسیدن به تعامل سازنده که منافع آن متوجه همه طرف‌ها باشد، نداشتند.
این یک واقعیت است که روسیه و ایران می توانند نقش مکمل را برای یکدیگرایفا کنند ودرصورتی که بر مشکلات وموانع موجود فایق شوند، درسایه همکاری با یکدیگربهتروبیشترخواهند توانست به اهداف مثبت خود دست پیدا کنند.
به عقيده روزنامه مسكو تايمز بزرگترین اهرم فشار غرب علیه ایران تحریم‌هایی بوده است که سبب شده این کشور از سیستم مالی جهانی جدا شود و سختی‌های زیادی بر اقتصاد این کشور تحمیل کند. این تحریم‌ها تقریبا در جریان مذاکرات ایران و ۱+۵ در جای خود باقی مانده است.
اما روسیه هیچ‌گاه به طور کامل موافق منزوی کردن ایران نبوده و مسکو به غرب هشدار داده است در این بازی، برگ ایران را به زمین خواهد انداخت.
سرگئی رباکوف، معاون وزیر خارجه روسیه در ماه مارس در مورد تحریم‌های غرب گفته بود ما نمی‌خواهیم از این مذاکرات به عنوان ابزاری برای تقویت موضع‌مان استفاده کنیم اما اگر غرب ما را مجبور به این کار کند اقدامات تلافی‌جویانه را به کار می‌گیریم. اگرچه پیوستن منطقه کریمه به روسیه مقابل مقایسه با مسئله ایران که ما با آن درگیر هستیم نیست.
ایرانی‌ها می‌دانند که بحران اوکراین موضع ایران را در مذاکرات تقویت می‌کند. حسین موسویان، یک عضو پیشین تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران اخیرا در مقاله‌ای نوشته است: منطقی است که روسیه علیه غرب از برگ ایران استفاده کند. نزدیک‌تر شدن روابط تهران- مسکو می‌تواند دستاوردهای اقتصادی بزرگی داشته باشد. اکنون مسکو اقدامات مناسب برای تحقق این حرف موسویان را به کار گرفته و قراردادی نفتی با ایران امضا کرده است.
کلیف کاپ چن، یک کارشناس روس در یادداشتی در مجله تایم متذکر شد: این قرارداد نفتی به ایران قدرت و اعتماد به نفس برای اتخاذ موضعی سخت‌تر را در مذاکرات می‌دهد. همچنین تندروها استدلالی باورکردنی‌تر دارند که ایران در صورت به نتیجه نرسیدن مذاکرات می‌تواند از لحاظ اقتصادی به کار خود ادامه دهد. آمریکا در برابر این قرارداد ساکت ننشسته و روسیه را به تهدیدهای بیشتر تهدید کرده است اما این تنها راهی نیست که روسیه می‌تواند از طریق ایران غرب را تحت فشار قرار دهد. تهران و مسکو مذاکراتی را در مورد ساخت راکتورهای هسته‌ای جدید توسط شرکت روس اتم که یک شرکت دولتی است انجام داده‌اند. این اقدام نیز پرونده ایران را در برابر غرب که می‌خواهد به ایران اجازه غنی‌سازی محدود در خاک خودش را بدهد قوی‌تر می‌کند چون این راکتورها تولید حجم سوخت مورد نیاز ایران را افزایش می‌دهد.
مسکوتایمز در ادامه گزارش خود به قرارداد فروش موشک‌های S-۳۰۰ از روسیه به ایران اشاره کرد و نوشت: تهران و مسکو در سال ۲۰۰۷ قراردادی برای معامله سامانه موشکی S-۳۰۰ امضا کردند که موشک‌هایی دفاعی با قابلیت‌های فراوان محسوب می‌شوند. اگرچه روسیه ۳ سال بعد از آن یعنی در سال ۲۰۱۰ در نتیجه فشارهای آمریکا ارسال این سلاح‌ها را به ایران لغو کرد، پوتین می‌تواند با به جریان انداختن ارسال این موشک‌ها به ایران گامی دیگر علیه غرب بردارد چون این تصمیم می‌تواند توازن قدرت در خاورمیانه را برهم بزند.
پيشتر نيز دیلی بیست نوشته بود، اگر این مذاکرات (گفت‌وگوهای ۱+۵ و ایران) شکست بخورد، روسیه این قدرت را خواهد داشت که ایران را به سامانه موشکی اس ۳۰۰ که امکان حفاظت از سانتریفیوژهای این کشور در برابر حملات را فراهم می کند، مجهز نماید.
در همین رابطه "مارک دوبوویتز" مدیر اجرایی موسسه دفاع از دموکراسی و از کارشناسان فعال در موضوع هسته‌ای ایران می گوید: به اعتقاد من، به عنوان بخشی از این قرارداد نفتی آنها (روسیه و ایران) با انتقال سیستم موشکی پیشرفته به ایران موافقت می‌کنند. اگر عصبانیت"ولادیمیر پوتین" رئیس جمهور روسیه از تحریم‌های غرب علیه مسکو به اوج خود برسد او قرارداد اس ۳۰۰ را اجرایی می‌کند.
اس ۳۰۰ برای مدت زیادی به عنوان برترین سلاح دفاع هوایی روسیه مطرح بوده است. نمونه‌های جدید این سامانه قابل قیاس با سیستم موشکی پاتریوت آمریکاست. سیستم اس ۳۰۰ از رادارهای مناسب، سکوهای پرتاب و موشک‌های قدرتمند برای هدف قراردادن هواپیما و موشک‌های بالستیک بهره مند است. روسیه همچنین تهدید به فروش این سامانه به سوریه کرده است.
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی سال گذشته پیش از برگزاری نشست مجمع عمومی سازمان ملل گفته بود که اسراییل هیچ‌گاه ایران هسته‌ای را نخواهد پذیرفت و در صورت لزوم خود برای مقابله با ایران اقدام می‌کند. اما سامانه S-۳۰۰ یکی از کارت‌هایی است که روسیه می‌تواند از آن استفاده کند. این موشک‌ها بازی را تغییر می‌دهند و توانایی اسراییل برای حمله به ایران را کاهش می‌دهد.
این روزنامه در پایان آورده است: اگرچه سامانه موشکی S-۳۰۰ در مجموع برگ برنده پوتین برای تلافی کردن تحریم‌های غرب محسوب می‌شود، آیا وی به معنای واقعی حاضر است دست به کاری بزند که خود می‌تواند مشکلاتی جدی در خاورمیانه به وجود آورد؟
با این حال رییس جمهور روسیه ثابت کرده است غیرقابل پیش‌بینی است و در صورتی‌که غرب به اعمال فشارهای خود علیه روسیه ادامه دهد خواهد دید که پوتین برگ مناسب برای مغلوب کردن طرف مقابل را دارد.
ديروز نيز سخنگوی وزارت خارجه كشورمان در نشست خبري خود با خبرنگاران تقویت روابط تهران-مسکو را به دلیل تحریم کشورهای غربی علیه روسیه نفی نکرد و گفت:«ممکن است تحریم روسیه موجب همکاری بیشتر بخش‌های خصوصی دو کشور شود.»
به هرحال با توجه به شرايط پيش رو بويژه تنش‌هاي كنوني روسيه با غرب،همكاري و توسعه مناسبات مسكو با تهران مي‌تواند زمينه شكسته شدن تحريم‌هاي غرب عليه اين كشور را به دنبال داشته باشد چنانچه همکاری‌های راهبردی در عرصه اکتشاف، تولید و صدور انرژی وانتقال آن به بازارهای جهانی بسیار حائزاهمیت است. این همکاری در بازار گاز با تشکیل مجمع کشورهای صادر کننده گاز بین ایران و روسیه و چند کشور دیگر وارد مرحله جدیدی شد اما به دلایل گوناگون هنوز تاثیرگذاری لازم را در بازارهای جهانی نداشته است. اما همکاری روسیه با اوپک که ایران در حال حاضر ریاست دوره ای آنرا بر عهده دارد و نقش کلیدی در آن ایفاء می کند، بسیار اهمیت دارد.
