بحران امنیتی و سیاسی در افغانستان در حالی ادامه دارد که منابع خبری اعلام کردند ترکیه، آمریکا و سازمان ملل توافق کردهاند که نشست «سرنوشتساز» استانبول در مورد صلح افغانستان در تاریخ ۲۷ فروردین برگزار شود.
این نشست برای ده روز ادامه خواهد یافت و در آن تلاش خواهد شد تا دولت افغانستان، گروه طالبان و گروههای مختلف سیاسی روی آینده سیاسی افغانستان به توافق برسند. حال این سوال مطرح است که آیا این نشست می تواند به اهداف ادعایی دست یابد یا به سرنوشت نشستهای پیشین دچار خواهد یافت.؟
برای پاسخ به این پرسش نگاه ریشه ای به تحولات افغانستان جای تامل دارد. برایند تحولات این کشور از سال ۲۰۰۱ که نیروهای غربی در آن حضور دارند نشان میدهد که این کشور همواره با بحران سیاسی، اقتصادی و امنیتی مواجه بوده است و هرگز روی آرامش ندیده است. اصل اساسی در کشورهای تحت اشغال نظیر افغانستان، عراق و لیبی آن است که تصمیم گیریها نه از سوی مردم و دولتمردان این کشورها بلکه از سوی اشغالگران تحمیل می شود.
در افغانستان نیز مذاکرات صلح در حالی بارها و بارها برگزار شده است که در نهایت در چارچوب منافع اشغالگران بوده است چنانکه توافقات دوحه نیز به نتیجه نرسیده است وآمریکا با مانع تراشی و بیان برخی خواستهها از تحقق آن جلوگیری کرده است. نکته قابل توجه آنکه هر زمان توافقات در قالب افغانی-افغانی با محوریت لویی جرگه صورت گرفته نتایج مثبتی به همراه داشته است.
در همین حال چالش دیگر افغانستان آن است که غرب در چارچوب حفظ بحران در منطقه از خروج نیروهایش خودداری می کند و حتی اقدام به اعزام گروههای تروریستی به این کشور نموده است. در همین چارچوب غرب ایفای نقش بازیگرانی که می توانند در صلح افغانستان مفید باشند خودداری می کند که نمود آن را در کارشکنی غرب در مناسبات ایران و افغانستان می توان مشاهده کرد. در همین حال ترکیه نیز که ادعای میزبانی دارد، خود مولفه ای بحران ساز در منطقه است که تجاوزات نظامی آن به سوریه و عراق سندی بر این رویکرد است.
با توجه به ماهیت میزبان و برگزار کنندگان نشست افغانستان می توان گفت که این نشست نمی تواند دستاوردی برای افغانستان به همراه داشته باشد و بیشتر اقدامی برای توجیه ادامه اشغال افغانستان و خلف وعده بایدن است که اخیرا بر ادامه حضور نظامیان آمریکایی در این کشور تاکید کرده است. تا زمانی که خروج نیروهای خارجی و دخالتهای آنها در روند سیاسی افغانستان ادامه داشته باشد این کشور روی ارامش نخواهد دید و وضعیت در چارچوب بحران و ناامنی ادامه خواهد یافت.
نویسنده: قاسم غفوری