ما نمیتوانیم ادعا کنیم که قبلا هم رابطه خوبی با عربستان داشتهایم اما در مجموع یک حرمتی میان دو کشور بوده که الان این موضوع با کودتای نرمی که در عربستان شکل گرفته از بین رفته است، به نظر شما آیا حادثه سفارت عربستان در این زمینه تاثیرگذار بوده و یا اینکه عوامل دیگری نظیر خواست آمریکایی - صهیونیستی زمینهساز این تحرکات شده است؟
آنچه در قبال سفارت عربستان روی داد که کار اشتباهی بود.
آری همه میگویند... .
ما میتوانیم دوست خود را انتخاب کنیم اما همسایه خود را نه. در انتخاب دوست میرویم به دنبال افراد با شخصیت، عاقل، فهیم و خردمند ولی همسایه هرکس که باشد از عاقل گرفته تا دارای نارسایی عقلی باید با آن مدارا کرد. اصل در باب همسایگی مدیریت است ما باید رابطه با عربستان را مدیریت کنیم. زمانی فردی مانند ملک عبدالله برسر کار است یک نوع باید با آن برخورد شود. یک زمان فردی مانند فهد بر سرکار است یک نوع است. زمانی دست سلمان است و اکنون هم میخواهد برسد به بنسلمان که هر کدام را باید به شیوه خود مدیریت کرد. به هر حال اصل اساسی بر اصل مدیریت است. اصل این نیست که عربستان هر جایی که میخواهد ما را ببرد، بلکه باید مدیریت شود تا او در مسیری که میخواهی حرکت کند. این قطعاً کار بسیار دشواری است و این را قبول دارم. عقل و خرد را خداوند برای همین روزها داده است. ما نباید چنان رفتار کنیم که آنطور که آمریکاییها و دشمنان منطقه طراحی کردهاند مسیر روابط قرار گیرد بلکه باید آن را مدیریت صحیح کرد.
راهکار را در چه میبینید؟
حج یکی از مؤلفههای مهم است. حج امری واجب است. باید سعی کنیم ابتدا عزت زائران حفظ شود. ما با عربستان به یک قراردادی رسیدیم تا عزت زائران حفظ شود. اینکه چه میزان سعودی به قرارداد پایبند است امری است که بعدا باید ارزیابی شود. یا فرض کنید بر سر قیمت نفت باید سیاستی را اتخاذ کرد که در نبرد بر سر قیمت بتوانیم با طراحی سعودی مقابله کنیم. زمانی است که فردی برای غرق کردن دیگران حاضر به غرق شدن است و عربستان اکنون در قبال قیمت نفت همین وضعیت را دارد. ولی ایران با درایت توانست قیمت را مطلوبتر سازد.
یعنی از حج برای بهبود شرایط استفاده کنیم؟
نه از عقل استفاده کنیم. در سایه عقلانیت میتوانیم کارهایی که میخواهیم از جمله حج را انجام دهیم. باید ما مدیریت امور را داشته باشیم نه سعودی و یا آمریکایی که میخواهند بحرانسازی کنند.
اما وقتی به قایق ماهیگیری ما شلیک میکنند ... .
بله، سخت است بسیار سخت این را قبول دارم. اما اگر زمانی که آنها به قایق ماهیگیری ما شلیک میکنند ما هم پاسخ متقابل با بمب و موشک دهیم خود این امری عقلانی نیست در حالی که باید با درایت رفتار کرد تا موضوع به نفع ایران حل شود. یک زمانی سعودی عقلانیت نکرد و در اینجا هم عقلانیت نشد و رفتند به سفارت عربستان حمله کردند و نتیجه آن شد که دیدیم.
اینکه بله ... .
صبر کنید همین طوری نگویید اینکه بله. اصل موضوع همینجاست. عربستان دیوانگی کرد و حملهکنندگان به سفارت هم عدم عقلانیت به خرج دادند اما خوشبختانه مسئولان عقلانیت به خرج دادند. چند فرد بدون توجه به شرایطی که در آن قرار داریم، حال اگر نگوییم وابسته به خارج بودهاند و یا اینکه از سوی دستگاه امنیت عربستان تحریک شده بودند و بگوییم برای خنک شدن دلشان در قبال عربستان آن حرکت را انجام دادند که امری کاملاً غلط بود.
حال که بحث سفارت عربستان پیش آمد این نکته را بگوییم که آقای ظریف بارها گفته بود که پیشبینی میکند چنین اتفاقی بیفتد. با این پیشبینی آیا اتفاقی که برای سفارت عربستان رخ داد کمکاری تیم امنیتی نبود؟
این بحثها دیگر مسائل حاشیهای است ما که در این گفتوگو نمیخواهیم دوباره این بحثها را باز کنیم.
با توجه به سابقه رفتاری عربستان از ابتدای پیروزی انقلاب تا به امروز از سال ۶۶ گرفته تا فاجعه منا و موارد متعدد بیحرمتی به حجاج ایرانی... .
اینها چیزهای بسیار کمی است که میگویید، عربستان همانی است که به صدام پول داد که علیه ایران بجنگد.
بله، اما صحبت ما اینجاست که در روند این تحولات شاهد یک خلاء هستیم و اینکه در مناقشات هیچ محکمه بیطرفی برای مطالبهگری از سعودی وجود ندارد و آنها خود دادگاه، قاضی و صادرکننده و اجراکننده حکم هستند. این خلاء دادگاه بیطرف و یا صالحه را چگونه میتوان رفع کرد؟
اینها بیشتر جنبه خیالات است تا واقعیات. خب وجود ندارد چون شرایط آن نیست و نمیتواند باشد. این سوال جای بحث ندارد.
چرا در صحنه جهانی پیگیر این موضوع نبودهایم یا در مذاکراتی که درباره حج داشتهایم این موضوع مطرح نشده که یک محکمه بیطرفی در صورت بروز مشکل ایجاد شود؟
کجا پیگیری کنیم؟ برویم دادگاه لاهه.
نه آنها لاهه را قبول ندارند، دادگاه صالح اسلامی یا... .
پس چه؟ اصلا همچین طرحی شدنی نیست. همانطور که گفتم باید عربستان را مدیریت کرد. اینکه ما برویم شکایت کنیم مثلا به سازمان ملل نتیجه نمیدهد. گزارش سازمان ملل درباره یمن را که علیه سعودی نوشته شده بود سعودی با پول تغییر داد. کجا شکایت کنیم؟ به کی شکایت کنیم؟ دنیا دنیای پول