روند نزولي قيمت نفت از ماه‌ها قبل شروع شده و همچنان ادامه دارد و آنچه از برآيند كار بر مي‌آيد اين است به اين زودي‌ها قيمت نفت تمايلي براي تغيير جهت ندارد. مسيري كه هيچ گاه براي كشورهاي توليد كننده نفت كه وزن زيادي از درآمد خود را به فروش اين محصول نسبت داده‌اند خوش نيامده است.
در حال حاضر براساس آخرين آمارهاي به ثبت رسيده در بيش از سي پایگاه رسمی سازمان کشورهای صادر کننده نفت، اوپک، هر بشکه نفت تولیدی این سازمان در آخرین معاملات بازار جهانی با قیمت ۴۴.۱۳ دلار به فروش رسید که نسبت به قبل افت كمتر از ۲ دلار را تجربه كرده است و در مقابل نفت برنت دریای شمال در آخرين مبادلات با کاهش كمتر از يك دلار به مرز ۴۶.۱۷ دلار در هر بشکه به فروش معامله شده است. همچنين آمارها نشان مي‌دهد كه قيمت نفت وست تگزاس اینترمدیت آمریکا نیز در آخرين معاملات با قیمت ۴۰.۹۲ دلار عرضه شده است.
براساس آمار مندرج در بودجه سال ۹۴ و مصوب نمايندگان خانه ملت ميزان درآمد نفتي ايران در اين سال بايد ۷۳ هزار میلیارد تومان باشد كه در مقایسه با رقم درآمدي سال گذشته از افت ۶ هزار ميليارد دلاري خبر مي‌دهد.
درآمد۲۵ دلاري
كارشناسان اقتصادي در بررسي روند نزولي قيمت نفت و آينده پيش روي آن عوامل و نكات متعددي را مطرح مي‌كنند كه بررسي هر يك، نكات قابل توجهي را نشان مي‌دهد. اين گروه از كارشناسان و تحليلگران بازار نفتي در بررسي عوامل تاثير‌گذار در بازار نفت همواره به اين موضوع تاكيد مي‌كنند كه بازار نفت از عوامل داخلي و خارجي متعدد تاثير مي‌پذيرد كه اين عوامل متغيرهايي مانند عرضه و تقاضا، قيمت دلار، شرايط جوي و جنگ‌ها و حوادث طبيعي و... را شامل مي‌شود. اين گروه در واكاوي شرايط كنوني بازار نفت و تداوم لجام گسيخته قيمت‌ها در اين بازار را ناشي از وجوه مختلفي مي‌دانند و بر اين ادعا هستند كه توطئه عربستان و همكاري آن با غربي‌ها تنها يك وجه از اين مساله است و تركيب اين موضوع با ساير موارد موجب شده تا بازار نفت به اين شرايط برسد. اين كارشناسان بر اين ادعا هستند كه در رويارويي با چنين مساله‌اي در شرايطي كه بودجه كشور و اقتصاد آن به نفت و درآمدهاي حاصل از آن وابسته است بايد در كنار تدابير بلند‌مدت براي رهايي از وابستگي بودجه به نفت در صدد برآيند تا مديريت بهينه اين شرايط و آسيب‌هاي حاصل از آن را پوشش دهند.
نكته قابل توجه در ميان صحبت‌هاي اين منتقدان رقم توليد هر بشكه نفت در مقايسه با درآمدحاصل از آن است به اين معنا كه اين افراد با در نظر گرفتن شاخص‌هاي مختلف در توليد نفت اذعان دارند كه توليد هر بشكه نفت درايران هزينه‌اي حدود ۱۵ دلار در بر دارد و اين بدان معناست كه درآمد حاصل از فروش هر بشكه نفت براي ايران باجدا كردن رقم توليد و با در نظر گرفتن هر بشكه۴۰ دلارحدود ۲۵ دلار است. در كنار اين موضوع اگر همان رقم يك ميليون و ۵۰۰ هزار بشكه در نظر بگيريم يعني رقمي حدود ۳۷ هزارو ۵۰۰ ميليون دلار در روز است. اين كارشناسان در نظر گرفتن اين رقم را بدون هرگونه هزينه ديگري در توليد عنوان مي‌كنند و معتقدند اگر به شكل دقيق‌تر اين درآمد محاسبه شود به مراتب كمتر خواهد بود.
تحقق درآمد نفتي
در همين حال رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در مورد میزان فروش نفت و درآمدهای حاصل شده در سال جاری اعلام كرده كه تا پایان تیرماه در قانون بودجه پیش‌بینی شده یک میلیون و ۳۸۰ هزار بشکه فروش نفت و میعانات گازی وجود داشته باشد با قیمت متوسط ۵۴ دلار و در چهار ماه اول سال همین عدد با قیمت ۵۸ دلار فروش داشتیم اما به دلیل آن که منابع حاصل از فروش این میزان نفت به داخل نیامده است، حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد منابع آن وارد کشور شده است و طبق قاعده ۷۰ درصد بودجه مربوط به هزینه‌های جاری بوده و منابعی که به دست آمده صرف حقوق و مزایا و یارانه‌ها شده است.
تاجگردون مدعي شده كه در ظاهر بودجه سه سقفی بوده اما در عمل دو سناریو دارد که نفت ۴۵ دلاری و ۵۴ دلاری داریم اما تا فروش نفت ۷۲ دلار و بالاتر از آن نیز پیش‌بینی شده است.اکنون درآمد ۴ ماهه محقق شده است اما مشکل نقل و انتقال آن وجود دارد. كارشناسان و تحليلگران اقتصادي با استناد به اين ارقام و ساير موارد مطرح شده مي‌گويند ميزان ارقام اعلام شده با در نظر گرفتن برخي موارد اثر گذار است بنابراين تداوم اين روند در واقع زنگ هشداري براي متوليان اين امر خواهد بود كه بايد فكر ديگري براي درآمدزايي كنند و به سخن ديگر تمام وعده‌هايي را كه تاكنون براي درآمدزايي سر داده‌اند را عملياتي كنند.
موسي الرضا ثروتي عضو كميسيون برنامه و بودجه مجلس در واكاوي اين مساله به سياست روز گفت: روند نزولي قيمت نفت بر عوامل بازارهاي جهاني به توطئه عربستان باز مي‌گردد كه همواره بيش از تقاضاي موجود توليد مي‌كند تا به اين وسيله به بازار اين محصول صدمه بزند.
وي افزود: آنچه مسلم است دولت بايد از خام فروشي به جد جلوگيري كند و با تبديل نفت خام به فرآورده‌هاي نفتي و با ارزش افزوده بالا راه هرگونه ضرر و زيان از اين مسير را ببندد.
تكيه بر اقتصاد مقاومتي
اين نماينده مجلس تكيه بر اقتصاد مقاومتي را نيز راهكار ديگري براي جلوگيري از هرگونه ضرر و زيان دانسته و تصريح كرد:بي شك اگر مفاد اقتصاد مقاومتي اجرايي شود و در مقابل ميزان اتكاي درآمدهاي كشور به نفت هم كاهش يابد ديگر نيازي به نگراني از اين بعد نيست.
از سوي ديگر انصاري عضو كميسيون انرژي مجلس با بيان اينكه روند نزولي قيمت نفت در برنامه‌هاي اقتصادي كشور تاثير‌گذار است به سياست روز گفت: و متوليان اقتصادي كشور مي‌توانند با درايت از اين مساله به نحو مطلوب بهره بگيرند به اين معنا كه با برنامه‌ريزي‌هاي درست اجراي و دقيق آن نتايج مطلوبي را كسب كنند. عضوكميسيون انرژي مجلس موضوع اقتصاد مقاومتي و ابلاغيه آن از سوي مقام معظم رهبري را مدنظر قرار داد و افزود: بي‌شك مفاد اقتصاد مقاومتي نقش مطلوبي در كاهش مشكلات اقتصادي كشور از جمله وابستگي بودجه به نفت و واردات مواد نفتي و مشتقات آن را كم مي‌كند و اگر به سمتي برويم كه هزينه‌ها با درآمدها متناسب شود براي عبور از اين شرايط نياز به كمك خاصي نداريم و مي‌توانيم به راحتي از كنار اين بحران‌ها بگذريم.
