اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان از دیروز سفر دو روزه کاری خود به هند را آغاز کرده و قرار است در جریان این سفر مذاکراتی را با نارندرا مودی، نخست وزیر هند بر سر طیف گستردهای از مسائل دوجانبه انجام دهد.
همزمان با این سفر یک سوال اساسی مطرح است و آن اینکه هدف غنی از توسعه مناسبات با هند چه خواهد بود.؟
برخی ناظران سیاسی با اشاره به وضعیت داخلی افغانستان این سفر را گامی برای تقویت توان نظامی افغانستان عنوان میکنند چنانکه برخی از منابع خبری اعلام کردهاند اشرف غنی در این سفر، فهرست خرید تسلیحات و مهمات برای پلیس و ارتش افغانستان را با خود میبرد. این مسئله زمانی قوت بیشتری میگیرد که پیش از این افغانستان از توافقات نظامی با چین و روسیه نیز خبر داده بود. با توجه به عدم صداقت غرب در آموزش نیروها و تامین تسلیحات مورد نیاز افغانستان، غنی با رویکرد به سایر کشورها به دنبال تامین نیازهای امنیتی و تسلیحاتی و البته تحریک غرب به اجرای تعهداتشان است. مسئله مقابله با تروریسم نیز یکی از مولفههای نزدیکی افغانستان و هند است چرا که هر دو کشور خود را قربانی تروریسم میدانند و به دنبال راهکارهای واحد برای مقابله با این وضعیت هستند. اما نکته بسیار مهمی که در تعاملات دو کشور مطرح است تنشها و تقابلهای آنان با پاکستان است. اختلافاتی ریشهای که در ماههای اخیر با ابعاد جدیدی مواجه شده است. از یک سو افغانستان، پاکستان را به حمایت از طالبان علیه دولت مرکزی و نیزاقدامات تحریک آمریکا در مرزها متهم میسازد و از سوی دیگر نیز هند، پاکستان را به حمایت از جدایی طلبان متهم و حتی تقابلهای نظامی میان دو کشور روی داده است.
با توجه به این شرایط هند و افغانستان با استناد به وجود دشمن واحد توسعه مناسبات را امری ضروری میدانند. نکته قابل توجه آنکه هند حضور در افغانستان را گامی برای توسعه نقش منطقهای و جهانی خود میداند تا شاید با این رویکرد بتواند به عنوان کشوری تاثیرگذار در معادلات جهانی معرفی و در نهایت به ارزوی خود یعنی عضویت در شورای امنیت به عنوان عضو دائم دست یابد. بر این اساس نیز اقدامات بسیاری در همگرایی با غرب صورت داده که برخی رویکرد هند به افغانستان با محوریت مقابله با نفوذ پاکستان، چین و روسیه را در این چارچوب میدانند. به هر تقدیر آنچه مسلم است همگرایی کشورهای شبه قاره با محوریت مبارزه با تروریسم میتواند تاثیرات مثبتی در تحقق امنیت در این منطقه داشته باشد به شرط آنکه رویکرد تقابلی به همگرایی و اتحاد میان سه رکن منطقه یعنی پاکستان، هند و افغانستان مبدل گردد در غیر این صورت ریشههای بحران همچنان ادامه مییابد و صرفا در ظاهر از شعلههای آن کاسته میشود.