ایران رتبه اول تولید میوه در خاورمیانه و شمال آفریقا را داراست و گفته می‌شود در سال‌های اخیر، بین ۱۰ کشور برتر تولید میوه در جهان، رتبه هشتم را کسب کرده است.
از سوی دیگر براساس آمار و ارقام موجود اینگونه ذکر شده که ایران با داشتن حدود ٢٠ میلیون تن محصولات باغی و حدود ۲ میلیون و ۶۸۴ هزار هکتار باغ یکی از بزرگترین تولیدکنندگان میوه در دنیاست؛ با این حال طبق آمار گمرک ایران حجم قابل توجهی از واردات محصولات کشاورزی به محصولات میوه اختصاص دارد.
درکناراین آمارهای رسمی اما آمارهای غیررسمی و قاچاق حکایت دیگری دارد به این معنی که اگر مجموع واردات انجام شده به شکل رسمی را با مجموع میوه‌های قاچاق محاسبه شود ماحصل آن ارقام قابل توجهی می‌شود که بعضا حجم آن به مراتب بیش از نیاز داخلی کشور است که همین مساله یکی از معضلاتی است که تولید و تولیدکنندگان را به دردسر انداخته است.
فروش میوه‌های خارجی در مناطق آزاد
عرضه غیرقانونی و قاچاق میوه‌های خارجی که عمدتا میوه‌های گرمسیری هستند، داستان امروز و دیروز نیست و سال‌هاست که بازار میوه ایران را با خود درگیر کرده است. البته وزارت جهاد کشاورزی بارها ممنوعیت واردات انواع میوه را به دلیل بالا بودن میزان و تنوع تولید این محصولات و مخاطرات قرنطینه‌ای و بهداشتی نمونه‌های خارجی اعلام کرده است اما به نظر می‌رسد این آفت قرار نیست کمرنگ‌تر شود و حالا در آستانه شب عید و داغ شدن بازار همه محصولات به ویژه میوه و تره‌بار، بازار میوه‌های قاچاق نیز رونق بیشتری گرفته است.
جالب‌تر اینکه از نظر تنوع نیز بازار میوه‌های خارجی غیرمجاز نیز وضعیت بهتری پیدا کرده‌اند و در کنار آووکادو، پاپایا، دراگون‌فروت (پیتایا)، منگوستین، گریپ‌فروت و گواوا (زیتون استوایی)، میوه‌های دیگری نیز در بازار وارد شده‌اند که می‌توان به گارسینیا کامبوجیا، لیچی، کیوانو، دوریان فروت، کنار هندی، نارگیل سبز، استار فروت، رامبوتان و... اشاره کرد که اتفاقا قیمت‌های بسیار بالایی دارند و بعضا به صورت کیلویی فروخته نمی‌شوند.
طبق آمارهای منتشر شده در این مناطق هر کیلوگرم آووکادو ۲۵ هزار تومان و هر عدد از این محصول ۵۰۰۰ تومان فروخته می‌شود. همچنین میوه‌هایی مانند دراگون، پاپایا، استارفروت، کیوانو، نارگیل سبز، دوریان‌فروت و گریپ‌فروت به صورت کیلویی عرضه نمی‌شوند و هر عدد از آنها از ۱۰ تا حدود ۲۵۰ هزار تومان عرضه می‌شوند. البته برخی دیگر از این محصولات خارجی به صورت بسته‌ای عرضه می‌شوند که به عنوان مثال گارسینیا کمبوجیا ظرفی ۷۰ هزار تومان، رامبوتان بسته ۱۷ عددی ۳۰ هزار تومان، لیچی شش عددی ۱۰ هزار تومان و منگوستین بسته‌ای ۳۰ هزار تومان در این بازار عرضه می‌شوند.
این اتفاق در حالی رخ داده که در مردادماه سال ۹۶ معاون مدیریت توسعه سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان اعلام کرد: در سه ماه نخست امسال ۵۰ تن انواع میوه قاچاق در هرمزگان کشف شد که عمده آن لیموترش، نارنگی، پرتقال، گلابی، گواوا، آووکادو و انبه بوده و عمدتا بیشتر این میوه‌ها از کشورهای چین و آمریکای لاتین وارد استان می‌شوند.
همچنین قبل از آن نیز معاون اجتماعی فرماندهی انتظامی یزد از کشف ۲۲ تن میوه خارجی قاچاق به ارزش دو میلیارد و ۳۰۰ میلیون ریال در بازرسی از یک دستگاه کامیون خبر داده و گفته بود: این کامیون حامل ۲۲ تن لیموترش، گلابی و شلیل خارجی به ارزش ۲ میلیارد و ۳۰۰ میلیون ریال بود.
مجوز فروش میوه‌های خارجی
حمیدرضا شاه‌محمدی دبیر ستاد پایش محصولات کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی درخصوص واردات میوه‌های ممنوعه اعلام کرده است که هرگونه میوه وارداتی فقط می‌تواند در بازار مناطق آزاد عرضه و فروخته شود و به خاطر مسائل و مخاطرات قرنطینه‌ای به هیچ‌وجه اجازه ورود آنها به بازار داخلی داده نمی‌شود.
اما با وجود این گفته همچنان این میوه‌ها در بازارهای داخلی به وفور دیده می‌شوند به طوریکه چندی پیش یکی از اخبار قابل توجهی در این خصوص منتشر شد. در خبرها آمده بود هرچند که گفته می‌شود میزان عرضه این میوه‌ها در میدان مرکزی میوه و تره‌بار پایتخت و سطح شهر نسبت به گذشته کاهش یافته، اما در حال حاضر عرضه قطره‌چکانی این میوه‌های ممنوعه در حال انجام است و برخی دست‌اندرکاران بازار معتقدند این تزریق قطره‌چکانی احتمالا به این دلیل است که واردکنندگان، و در واقع قاچاقچیان، در حال محک زدن شرایط و برنامه‌ریزی برای واردات گسترده هستند؛ به همین دلیل تاکید آنها بر این است که باید با همین عرضه‌های قطره‌چکانی هم برخورد جدی صورت بگیرد.
منشا قاچاق فعال
کارشناسان در این خصوص معتقدند؛ وقتی جریان قاچاق میوه به صورت قطره‌چکانی ادامه دارد بدان معنی است که منشا و کانال‌های اصلی قاچاق هنوز خشکانده نشده‌اند و همچنان فعال هستند. بنابراین به محض اینکه سخت‌گیری مسئولان در بازار اندکی کاهش پیدا کند، این کانال‌های قاچاق دوباره فعال می‌شوند و شاهد عرضه گسترده میوه قاچاق در بازار خواهیم بود.
این کارشناسان با ابراز تعجب از اینکه متولیان با قاچاق میوه در سطح بازار برخورد می‌کنند اما نسبت به منشا و کانال اصلی قاچاق که همچنان فعال است بی‌توجه هستند می‌گویند: اگر بنا باشد تا بساط میوه قاچاق برای همیشه جمع شود باید یکبار برای همیشه با قاچاقچیان اصلی برخورد سخت و جدی شود.
واردات میوه کار غلطی است
مقام معظم رهبری همزمان با هفته منابع طبیعی در ۱۸ اسفندماه سال ۹۵ با اشاره به ویژگی‌های ممتاز میوه‌های ایرانی و با ابراز تأسف از واردات میوه، فرمودند: واردات میوه جزو کارهای غلط است و مسئولان جز در موارد ضروری، باید از این کار جلوگیری کنند.
