گزارش شش ماهه دبیر کل سازمان ملل متحد درباره اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ با محوریت برجام در حالی منتشر شد که بسیاری از ناظران سیاسی بر این باورند که این گزارش ضمن محرز بودن تبانی آمریکا به نوعی ماله‌کشی بر بی‌تعهدی‌های آمریکا و غرب در اجرای برجام نیز است.
چهارمین نشست کمیسیون مشترک برجام به منظور بررسی روند اجرای توافق هستهای ایران و گروه ۱+۵ در حالی دیروز در وین برگزار شد که دبیرکل سازمان ملل دراقدامی ضد ایرانی خواستار پایبندی ایران به موشک‌های بالستیک در قطعنامه ۲۲۳۱شد.
هیأت مذاکره‌کننده ایرانی که به ریاست سید عباس عراقچی رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام بامداددیروز به اتریش سفر کرده است، در چهارمین نشست کمیسیون مشترک برجام در وین حاضر شد. در حالی روند اجرای برجام در وین برای حل و رفع تحریم‌های ضد ایرانی در دستور کار ایران و ۱+۵بود که دبیرکل سازمان ملل به نیابت ازغرب موضوع موشک‌های بالستیک را بهانه شانه خالی کردن از تعهداتشان قرار داد.
عراقچی روز یکشنبه در نشست خبری خود در باشگاه خبرنگاران جوان درخصوص دستور کار نشست کمیسیون مشترک برجام گفته بود: این کمیسیون با مروری بر ابعاد فنی و تحریمی برجام تلاش می‌کند در صورت وجود هرگونه مشکل و برای جلوگیری از اینکه این مشکلات تبدیل به موانع اساسی در اجرای برجام شود، آنها را در جلسات مطرح و موانع را برطرف کند.
به گزارش ایرنا، با وجود اینکه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) به عنوان نهاد راستی آزمایی برجام تعیین شده، با این حال دبیرکل سازمان ملل نیز باید هر شش ماه یکبار، گزارش اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ را به شورای امنیت سازمان ملل ارائه دهد.
اکنون متن نخستین گزارش بان کی مون که تا کمتر از شش ماه دیگر سکان دبیرکلی را به شخص دیگری می‌سپارد، در هشت سرفصل و دو ضمیمه منتشر شده است.
در طول سالیان گذشته بارها کارشناسان باسابقه و مدیران ارشد برخی نهادهای بین‌المللی، بان
کی مون را ضعیف‌ترین رئیس دبیرخانه سازمان ملل دانسته‌اند که بیش از حد، از آمریکا تعبیت کرده و در تمامی مسایل و موارد همراه و همسوی مقام‌های آمریکایی اظهار نظر و تصمیم‌گیری می‌کند. بان
کی مون دربخشی از این گزارش، نگرانی خود درباره آزمایش‌های موشک‌های بالستیک ایران در مارس ۲۰۱۶ (اسفند ۱۳۹۴) را مطرح کرده و ازجمهوری اسلامی ایران خواسته است که با توجه به پتانسیل این آزمایش‌ها درافزایش تنش‌های منطقه، ازاین گونه اقدام‌ها خودداری کند.
بان کی مون در همین رابطه در سرفصل چهارم با عنوان اجرای مفاد مرتبط با موشک‌های بالستیک، ضمن اشاره به بی‌نتیجه ماندن نشست‌های شورای امنیت درباره اینکه آیا این آزمایش‌ها نقض برجام بوده است یا خیر، می‌افزاید که تصمیم‌گیری در این رابطه بر عهده شورای امنیت است؛ با این حال وی در ادامه مدعی شده که آزمایش‌های موشکی ایران خلاف روح سازنده توافق هستهای است.
سازمان ملل در جلسه خود برای بررسی اجرای 'برجام' در شورای امنیت، با تایید پایبندی ایران به بخش مربوط به موشک‌های بالستیک در قطعنامه ۲۲۳۱، از تهران خواست از پرتاب این موشکها به عنوان اقدامی که می‌تواند بالقوه تنش را در منطقه افزایش دهد، خودداری کند.
بان کی مون درحالی مدعی است که پرتاب موشک‌های بالستیک در منطقه تنش زاست که بیشتر اعضای دائم شورامنیت با حمایت های مالی فراوان خود برای تجهیز تروریست‌ها بیشترین تنش و آسیب را به منطقه تحمیل و باعث کشته و آواره شدن هزار زن و مرد و کودک شده‌اند اما همچنان سازمان ملل مهر سکوت بر دهان خود زده است
البته 'جفری فلتمن' معاون 'بان کی مون' دبیر کل سازمان ملل، با استناد به اولین گزارش وی درباره اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت درباره اجرای توافق هستهای ایران و گروه ۱+۵ (اعضای دائم شورای امنیت و آلمان) موسوم به 'برنامه جامع اقدام مشترک' یا 'برجام'، اعلام کرد دبیرخانه این سازمان تاکنون هیچ اطلاعاتی دال بر دریافت، خرید یا صادرات مواد یا تجهیزات مربوط به موشک‌های بالستیک از سوی ایران که با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت مغایرت داشته باشد، دریافت نکرده است.
خبرگزاری کونا با اشاره به اینکه تاکنون دبیر کل سازمان ملل هیچ اطلاعاتی دال بر نقض برجام به هیچ شکلی و به هیچ وجهی از سوی ایران دریافت نکرده است، افزود: 'فلتمن یادآور شد که اجرای هرگونه توافقی چالش‌های خاص خود را دارد و از تمامی طرف‌ها خواست که تمامی ابعاد این توافق تاریخی را کاملا اجرا کنند و همه چالش‌ها را در فضایی سراسر همکاری و سازش و بر مبنای عمل متقابل برطرف کنند.'
این در حالی است که آمریکا هنوز به بخش عمده‌ای از تعهدات خود در برجام عمل نکرده است و این در صورتی است که یکی از اصول اساسی توافق هستهای ایران و گروه ۱+۵ اقدام گام به گام و عمل متقابل عنوان شده است.
جانبداری جالب توجه پاور از تعهدات ایران
نکته قابل توجه و تامل نوع موضع‌گیری نماینده آمریکا در سازمان ملل بود چنانچه «سامانتا پاور» در همین جلسه اذعان کرد که ایران تاکنون به همه تعهدات خود در برجام عمل کرده و اجرای این تعهدات از سوی ایران را عامل پیشرفت صلح و امنیت جهانی و باعث خرسندی کشورش ذکر کرد.
تاکید نماینده آمریکا برمتعهد بودن ایران به همه تعهدات در برجام از آن جهت قابل تامل است که پشت پرده همه تناقضات رفتاری و ادعاهای سازمان ملل از آمریکایی سرچشمه می‌گیرد حالا این نماینده، موضع جانبداری از ایران را پیش گرفته است.اگر بگوییم تبانی بین سازمان ملل و آمریکا صورت گرفته تا آنها با این رفتار بخواهند کمی نگاه جمهوری اسلامی را به سمت سازمان ملل سوق داده و کمی وزنه بی‌تعهدی‌اشان را بر دوش این نهاد تا با این اقدام بین‌المللی بیندازند بیراه نگفته ایم.
'ویتالی چورکین' نماینده روسیه در سازمان ملل هم به صراحت از گزارش بان کی مون انتقاد و خطاب به شورای امنیت گفت: 'در این گزارش اشتباهات فاحشی مشاهده می‌شود و روش‌هایی که از آنها برای گردآوری داده‌ها استفاده شده به هیچ عنوان قابل قبول نیست. در گزارش دبیرکل به شورای امنیت بی‌طرفی لازم وجود ندارد. این گزارش یک گزارش سیاسی است و چیزهایی فراتر از واقعیت‌های مربوط به چارچوب قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت در آن درج شده است.'
گزارش بان کی مون بر اساس اطلاعات غلط تدوین شده
وزیر امور خارجه کشورمان گفت: گزارش دبیرکل سازمان ملل بر اساس اطلاعات ناقص و بی‌خبری وی از دوران مذاکرات تدوین شده و ما پیشتر هم گفتیم سازمان ملل نقشی در تدوین برجام نداشته است.
محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه در حاشیه «کنگره پرسش مهر ۱۶» درباره گزارش اخیر دبیرکل سازمان ملل اظهار داشت: این گزارش بر اساس اطلاعات ناقص و بی‌خبری وی (بان کی‌مون) از دوران مذاکرات تدوین شده و ما قبلاً هم گفتیم که سازمان ملل نقشی در تدوین برجام نداشته و لذا همانطور که مشاهده شد، کاری کردند که منفعتی برای برجام ندارد. وی در خصوص اتهامات وارد شده به ایران در این گزارش به‌ویژه ارسال سلاح به عراق، تصریح کرد: ما در بیانیه‌ای که همزمان با قطعنامه ۲۲۳۱ صادر کردیم گفتیم که به اقدامات خود در مقابله با تروریسم ادامه می‌دهیم و این سیاست ماست و ارتباطی با برجام ندارد.
ظریف همچنین در واکنش به خبر خبرگزاری آسوشیتدپرس در خصوص وجود سند محرمانه در مورد برنامه هستهای ایران تاکید کرد: همه رسانه‌های دنیا، تمام سند را ندیدند تا از افتخاری که دوستان مذاکره‌کننده و صنعت ما ایجاد کردند، با خبر باشند ولی با این وجود همه رسانه‌ها می‌گویند ایران بعد از ۱۰ سال به سرعت به سمت غنی‌سازی صنعتی خواهد رفت. وی خاطرنشان کرد: ان شاءالله وقتی تمام این سند منتشر شد، مشخص می‌شود ما ظرف ۱۵ سال به کجا خواهیم رسید.
به هیچکس اجازه حتی اظهارنظر درباره سیستم دفاعی کشور را نمی‌دهیم
سخنگوی وزارت خارجه ایران گزارش ۶ ماهه دبیرکل سازمان ملل درباره اجرای قطعنامه ٢٢٣١ را نامتوازن و جانبدارانه خواند و تصریح کرد: به هیچکس اجازه حتی اظهارنظر درباره سیستم دفاعی را نمی‌دهیم.
بهرام قاسمی گزارش ۶ ماهه دبیرکل سازمان ملل درباره اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت این سازمان را نامتوازن و جانبدارانه ارزیابی کرد و اظهار داشت: این گزارش تحت فشار آشکار آمریکا بر دبیرخانه سازمان ملل تنظیم شده و اتهامات وارده در آن علیه جمهوری اسلامی ایران بی‌اساس است. وی این گزارش را با روح و متن برجام و حتی قطعنامه ۲۲۳۱ متعارض دانست و افزود: این در حالی است که قطعنامه ۲۲۳۱، برجام و تأیید و توافق درباره آن را نشانه تغییری بنیادین در بررسی برنامه هستهای ایران توسط شورای امنیت عنوان کرده است. سخنگوی وزارت امور خارجه ادامه داد: این گزارش‌دهی دبیرکل یک رویه اداری و تکراری بوده و صرفا جنبه توضیحی داشته و عاری از هرگونه پیگیری اجرایی و عملی از سوی شورای امنیت سازمان ملل است.
قاسمی اشاره گزارش دبیرکل سازمان ملل به کوتاهی‌های آمریکا و طرفهای غربی در عمل به تعهدات خود در برجام را گام مثبتی دانست، اما تاکید کرد: اینکه گزارش از کنار این موارد به سادگی عبور کرده، و از درخواست جدی از اعضای ١+٥ برای پایبندی به تعهداتشان طفره می‌رود، مایه تاسف است.
سخنگوی وزارت امور خارجه خاطرنشان کرد: ابراز نگرانی این گزارش نسبت به آزمایشات موشکی ایران، اقدامی کاملاً مغرضانه و جانبدارانه است، چون برخلاف نص صریح قطعنامه ۲۲۳۱ و صرفاً با استناد به معیارهای اعلام شده توسط آمریکا و با زیر پا گذاردن تمام اصول حرفه‌ای وکاملا خارج از حیطه اختیارات دبیرکل در این رابطه اظهار نظر کرده است.
قاسمی افزود: جمهوری اسلامی ایران مجددا تاکید می‌کند که موشک‌های بالستیک ایران به دلیل آنکه برای حمل کلاهک‌های هستهای طراحی نشده‌اند به هیچ عنوان در حیطه صلاحیت قطعنامه ٢٢٣١ قرار نمی‌گیرند و لذا جمهوری اسلامی ایران به هیچ کسی اجازه حتی اظهار نظر در مورد سیستم دفاعی خود را نمی‌دهد.
قاسمی با اشاره به اینکه بی‌نتیجه بودن اتخاذ رویکرد تقابلی از سوی شورای امنیت علیه ایران، بارها ثابت شده است، تصریح کرد: تلاش در راستای تکرار این رویکرد، اقدامی غیرسازنده است، که بارقه‌های امید ناشی از توافق در خصوص برجام و توسل به راه‌حل دیپلماتیک را از بین خواهد برد.
سخنگوی وزارت امور خارجه در پایان خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی ایران هشدار می‌دهد که تکرار تجربه گذشته، روح حاکم بر برجام و فضای مثبت ایجاد شده در نتیجه آن را، مسموم خواهد ساخت و این به نفع هیچ یک از طرف‌ها و جامعه بین‌المللی نخواهد بود.
واکنش ایران به نماینده فرانسه
قاسمی در پاسخ به سؤالی درباره اظهارات اخیر «فرانسوا دولاتر» نماینده دائم فرانسه نزد سازمان ملل متحد در جلسه شورای امنیت این سازمان درخصوص فعالیت‌های هستهای، موشکی و سیاست‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران، این‌گونه اظهارات را مغرضانه و در تناقض با مواضع سایر مقامات فرانسوی ارزیابی کرد.
سخنگوی وزارت امور خارجه تصریح کرد: بر اساس گزارش‌های متعدد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، جمهوری اسلامی ایران به تعهدات خود طبق برجام پایبند بوده است، اما هنوز انتظارات ما از سوی طرفهای مقابل برآورده نشده و ضرورت دارد طرفهای غربی نیز پایبندی خود را به انجام تعهداتشان در عمل نشان دهند.
قاسمی با رد اظهارات مغرضانه دولاتر در مورد سیاست‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران، اضافه کرد: اظهارات سفیر فرانسه عاری از واقعیت و به‌منظور سرپوش گذاشتن بر مداخله همه‌جانبه فرانسه در امور سوریه عنوان شده که این امر خسارات عظیم انسانی و مادی به مردم سوریه تحمیل کرده است. وی اضافه کرد: مسئول پیچیده‌تر شدن اوضاع سوریه کشورهایی هستند که با ارسال سلاح به گروه‌های مسلح و بی‌مسئولیت موجب گسترش ناآرامی‌ها در این کشور هستند.
سخنگوی وزارت امور خارجه با ابراز تعجب از اظهارات نماینده دائم فرانسه نزد سازمان ملل متحد در مورد برنامه موشکی کشورمان که با نص برجام و اظهارات قبلی وزیر امور خارجه این کشور در مجلس ملی فرانسه در تناقض است، اظهار داشت: جمهوری اسلامی ایران تدابیر لازم برای تقویت توانمندی‌های دفاعی خود به‌منظور حراست از حاکمیت، استقلال و تمامیت ارضی خود در مقابل هرگونه تجاوز و همچنین مقابله با تهدید تروریسم در منطقه را ادامه خواهد داد. در این چارچوب، توانمندی‌های نظامی ایران از جمله موشکها، منحصراً برای دفاع مشروع هستند. این تجهیزات برای حمل سلاح‌های هستهای طراحی نشده‌اند و بنابراین، خارج از حیطه یا صلاحیت قطعنامه شورای امنیت و پیوست‌های آن هستند.
