عرصه منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در طول هفته‌های اخیر شاهد زنجیره‌ای از تحولات است که به صورت مستقیم و غیرمستقیم بی‌ارتباط با امنیت و منافع جمهوری اسلامی ایران نیست. تحولاتی که در آنها یک نقطه مشترک مشاهده می‌شود و آن لزوم دیپلماسی فعال جمهوری اسلامی ایران است.
یکی از این موارد، معطوف شدن افکار عمومی جهان و محافل سیاسی به پرونده خاشقجی نویسنده سعودی است که گفته می‌شود در کنسول‌گری عربستان در ترکیه به قتل رسیده است. درحالی جهان از این پرونده به عنوان یک جنایت بزرگ یاد می‌کند که پیش از این سعودی جنایت‌های به مراتب بزرگتری را مرتکب شده است. از جمله فاجعه منا در سال ۱۳۹۴ و نیز طراحی و اجرای جنایت تروریستی در روز ارتش در اهواز که دهها ایرانی را به خاک و خون کشید. دستگاه دیپلماسی کشورمان می‌تواند با باز نشر و پیگیری این جنایات سعودی حقوق ملت ایران را در فضای کنونی که جهان علیه سعودی شده، محقق سازد.
نکته دیگر اقدامات غیراصولی و خلاف مراودات دیپلماتیک از سوی برخی کشورهای اروپایی در بازداشت دیپلمات‌های ایرانی است. حلقه تکمیلی این رفتارها حملات تروریستی به سفارتخانه‌های ایران در کشورهای اروپایی از جمله در فرانسه و فنلاند و... است که نقض تمام قوانین جهانی است.
برخی بر این عقیده‌اند که دستگاه دیپلماسی برای پیگیری این مسائل در عرصه‌های جهانی چنان که باید اقدامی صورت نداده است که گستاخی بیشتر دشمنان ایران را درپی داشته و حتی برخی از کشورها را به این توهم انداخته که از این امور برای باج‌گیری از جمهوری اسلامی بهره گیرند. جالب توجه آنکه تمام این اقدامات ضدایرانی در حالی صورت می‌گیرد که محور آنها حمایت غرب ازگروه‌های تروریستی نظیر گروهک تروریستی منافقین است که خود ماهیت ضدبشری غرب را پیش از پیش آشکار می‌سازد.
از دیگر مباحث مطرح در عرصه سیاست خارجی در حوزه امنیت و مقابله با تهدیدات تروریستی است. تحولات منطقه نشان می‌دهد که خطر تروریسم از اصلی‌ترین تهدیدات است و اگر حضور مستشاری ایران در عراق و سوریه نبود اکنون تروریسم تمام منطقه را فرا گرفته بود.
با این وجود همچنان در برخی مناطق مرزی شاهد استمرار این حملات هستیم چنانکه دیروز گروهک تروریستی در مرزهای شرقی تعدادی از بسیجیان مرزبانی را ربوده و براساس اطلاعات آنها را به پاکستان منتقل کرده‌اند. هر چند که ماهیت بنیادین این گروه ها آشکار بوده که از عربستان و آمریکا حمایت می‌شوند اما دیپلماسی فعال برای ایجاد هماهنگی با پاکستان و افغانستان به عنوان کانون‌های تروریسم خیز امری مهم و ضروری در تامین امنیت کشور است.
درست است که واکنش به تروریسم برعهده نیروهای نظامی و انتظامی است اما هماهنگی برای همگرایی کشورها برعهده دستگاه دیپلماسی است و لازم است که برای نجات این سربازان و نیز و مقابله با تکرار این جنایات دستگاه دیپلماسی فعالیت گسترده‌ای صورت دهد. نکته مهمی که باید مورد توجه دستگاه دیپلماسی باشد آگاهی بخشی جهانی در قبال ادعاها و فضاسازی‌های ضدایرانی است که از سوی سران غرب و مهره‌های منطقه‌ای آنها صورت می‌گیرد. ترامپ و وزیر خارجه‌اش پومپئو ادعا دارند که ایران به دنبال سلطه بر کل منطقه است و آمریکا با خروج از برجام به مقابله با این روند پرداخته است.
مقامات فرانسه و انگلیس نیز ایران را تهدید و متهم به رفتارهای ساختارشکن کرده‌اند. این رفتارها که امری تکراری و قدیمی است، این روزها با برجسته شدن پرونده خاشقجی به عنوان حلقه تکمیلی سرکیسه کردن کشورهای عربی از سوی غرب به کار گرفته می‌شود در حالی صورت می‌گیرد که هدف آن سوق دادن مسئولان و تصمیم‌سازان ایران به اشتباه محاسباتی با عنوان جلوگیری از بهانه‌گیری آمریکاست تا در لوای آن امتیازات گسترده‌ای از ایران دریافت کنند.
هر چند در ظاهر دیپلماسی گفت‌وگو راهکار مقابله با این طراحی ها عنوان می‌شود اما واقعیت این است که ساختار سیاست خارجی به جای رویکرد به این مولفه که ناکارآمدی آن آشکار شده، باید آگاه‌سازی جهان از ماهیت تروریستی آمریکا و مهره‌های منطقه‌ای آن را درپیش گیرد. افشای جنایات آنها علیه ملت یمن، سوریه و عراق و نقش آنها در ایجاد و گسترش تروریسم مولفه‌ای برای تحقق این مهم است که از کارکردهای دستگاه دیپلماسی می‌تواند باشد.
با توجه به آنچه ذکر شد می‌توان گفت که اکنون زمان فعال‌تر شدن دستگاه دیپلماسی برای حفظ عزت و کرامت و حقوق ملت ایران در عرصه منطقه‌ای و جهانی است که می‌تواند نقشی مهم در نشان دادن اقتدار ایران در صحنه جهانی داشته باشد.
نویسنده: قاسم غفوری
