ناظرن سیاسی بر این باورند؛ آنچه که در شورای حکام اتفاق افتاد در واقع محصول عملکرد ۷ سال گذشته وزارت خارجه است و سبب شد تمام آنچه که طی سالهای گذشته انجام داده بود به باد فنا رود.
شورای حکام آژانس انرژی اتمی، چند روز پیش با ۲۵ رای موافق، ۷ رای ممتنع و ۲ رای مخالف به قطعنامه پیشنهادی سه کشور اروپایی، آلمان و فرانسه و بریتانیا، رای مثبت داد. روسیه و چین دو کشوری بودند که به این قطعنامه رای منفی دادند. این قطعنامه از ایران خواسته است بدون فوت وقت با بازرسان آژانس همکاری کند و به آنها اجازه دسترسی به مراکز مشکوک به فعالیت هستهای را بدهد. کاظم غریبآبادی، نماینده ایران در آژانس بینالمللی انرژی اتمی، گفته است ایران این قطعنامه را کاملا رد میکند و «اقدام مقتضی و مناسب» را در واکنش به آن نشان خواهد داد. دولت ایران درخواست بازرسی آژانس از دو مکان اعلام نشده در قطعنامه شورای حکام را مبتنی بر «ادعاهای واهی و بیاساس» دشمنان ایران میداند. رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، در آغاز نشست اخیر شورای حکام آژانس انرژی اتمی گفت که ایران بیش از چهار ماه است که اجازه بازرسی از دو مرکز مشکوک به فعالیتهای هستهای را نمیدهد. ناظران سیاسی پیرو عملکرد وزارت خارجه در تصویب قطعنامه شورای حکام علیه ایران نظرات مختلفی مطرح کردهاند که در ذیل آمده است.
وزارت خارجه کاملا ناموفق بود
محمد صادق کوشکی کارشناس مسائل سیاست خارجی درباره عملکرد وزارت خارجه در تصویب قطعنامه شورای حکام علیه ایران گفت: آنچه که در شورای حکام اتفاق افتاد در واقع محصول عملکرد ۷ سال گذشته وزارت خارجه است. وی افزود: این عملکرد هفت ساله و برخی دخالتها در دیپلماسی کشورمان سبب شد تا ما در واقع بعد از حجم انبوده مذاکرات و نشستها به جایی برسیم که شوری حکام علیه ما قطعنامه دهد و تمام آنچه که طی سال های گذشته انجام داد به باد فنا رود؛ این نشان میدهد وزارت خارجه در آن روندی که تحت عنوان اعتمادسازی از آن یاد میبرد کاملا ناموفق و روشهای کارآمدی نبوده است.
این استاد دانشگاه اظهارداشت: نگرش دوستان وزارت خارجه به مقوله موضوع هستهای نگاه کاملا خیال پردازانه و غیر واقعی بود چراکه اگر ما مسیر درستی را پیش میرفتیم نمیبایست بعد ۷ سال آژانس بین المللی اتمی علیه ملت ایران قطعنامه دهد.
وی با طرح این سوال که از این پس وزارت امور خارجه چه میتواند بکند؟ بیان کرد: مهمترین کاری که دستگاه دیپلماسی برای یک سال آینده و به منظور جبران بخشی از زیانها از جمله زیانهای سیاسی و اقتصادی میتواند انجام دهد اینکه نگاهش را تصحیح و بر اساس نگاه واقع بیانانه و فهم منطق حاکم بر روابط بین الملل عمل کند.
وی خاطرنشان کرد: منطق روابط بین الملل مذاکره نیست، قدرت است، یعنی هر کشور بر مبنای قدرتی که دارد میتواند از حقوق خودش بهره برداری کند؛ اگر یک کشور فاقد قدرت باشد از هیچ کدام از حقوقش نمیتواند بهره برداری کند که امیدواریم دوستان وزارت خارجه براین مبنا حرکت کند.
عملکرد دستگاه دیپلماسی باید با فرآیندهای کارشناسی پیش رود
ابوالفضل ظهروند کارشناس مسائل سیاست خارجی درباره عملکرد وزارت خارجه در تصویب قطعنامه شورای حکام علیه ایران گفت: باید مواضع نماینده ایران در آژانس بین المللی اتمی و البته دستگاه دیپلماسی با در نظر گرفتن شاخصهایی مورد بررسی موشکافانه قرار گیرد؛ اینکه نماینده ایران چه قدر اثر گذار برای تصویب نشدن این قطعنامه و البته بعد از تصویب چه نوع واکنش نشان داده است. وی افزود: باید بدانیم شرایط آرای منفی، مثبت و ممتنع علیه قطعنامه ضد ایرانی با چه ترکیبی بوده است که ارزیابی این مساله در بررسی عملکرد دستگاه دیپلماسی اثر گذار است؛ اینکه بدانیم کشوری که پیشتر به اینگونه قطعنامهها رای منفی میداده االان چرا به قطعنامه علیه ایران رای مثبت داده است؟
سفیر سابق ایران درافغانستان بیان داشت: با تاکید بر اینکه عملکرد دستگاه دیپلماسی باید با فرآیندهای کارشناسی پیش رود، بخشی از آن به خود مدیران و تصمیم گیران وزارت خارجه بر میگردد و بخشی از آن نیز مربوط به حوزه بین الملل است
به باور ظهروند؛ اینکه وزارت خارجه چه نوع مواضعی بعد از تصویب قطعنامه ضد ایرانی داشته است قابل بررسی است، اینکه سکوت کنیم و یا اینکه موضعی پیش بگیریم تا در ادامه فشار، علیه ملت ایران کاهش و از پیامد ورود پرونده ایران به شورای امنیت ممانعت کنند، بسیار نکته حائز اهمیتی است که وزارت خارجه باید به آن توجه کند. وی گفت: ولی در کل بخشی از شرایط حاکم در تصویب قطعنامه ضد ایرانی در شورای حکام به مسئولیتهای وزارت خارجه بر میگردد و بخشی نیز مرتبط با تصمیم گیریهای مسئولان بالاتر کشورمان است و اساسا نباید میگذاشتیم کار به سمت برجام پیش رود؛ ۳کشوری که الان باید بدهکار جمهوری اسلامی ایران باشند هم اکنون مبتکر تحریم و قطعنامه ضد ایرانی شدهاند.
اینک ارشناس مسائل سیاست خارجی خاطرنشان کرد: حتی باید ۵ گامی که جمهوری اسلامی ایران در کاهش تعهدات برجامی انجام میداد از طریق دیپلماسی رسانهای در توضیح چرایی این گامها قویتر عمل میکردیم که متاسفانه در این زمینه هم کارنامه موفقی نداشتیم.
نویسنده: هدی دهقان بذرافشان