بیش از ۱۳ ماه از شروع درگیریها در سوریه میگذرد. پس از کشمکشهای طولانی بین دولت بشار اسد و مخالفین در طی سال گذشته نهایتا با طرح ۶ مادهای ارائه شده توسط کوفی عنان (نماینده اتحادیه عرب و سازمان ملل متحد) برقراری آتش بس توسط طرفین درگیر و خارج کردن نیروها از مناطق مسکونی از ساعت ۶ صبح ۱۲ آوریل لازم الاجرا گردید. علی الظاهر با وجود برخی اخلافات در مورد جزئیات اجرای طرح بین دولت و مخالفین به نظر تنها طرحی که اکثر کشورها و حتی دولت و مخالفین سوریه با آن اعلام همکاری کردند همین طرح بود.
اما از لحظاتی بعد از شروع این آتش بس همانطور که پیش بینی میشد نقض آتش بس صورت گرفت. درست ۲ ساعت بعد از اعلام رسمی آتش بس، در ساعت ۸ صبح ۱۲ آوریل وبسایت انجمن مدافعان حقوق بشر گزارش کرد یک دستگاه اتوبوس حامل افسران سوری توسط تروریستها منفجر شده است. در این حادثه ۱ افسر سوری کشته و ۲۴ نفر زخمی شدند. در طی این روزها نیز بارها شاهد نقض و زیر پا گذاشتن آتش بس توسط مخالفین سوریه و تروریستهای مسلح بودهایم.
مفهوم ترک مخاصمه یا آتش بس از نظر حقوق بین الملل قطع عملیات جنگی و فراهم آمدن شرایط استقرار صلح در یک چهارچوب قانونی در شکل یک توافقنامه عملی میگردد. معمولا با میانجیگری سازمان یا دولت ثالث این امر صورت میگیرد. در اینجا نیز با میانجیگری کوفی عنان موافقت طرفین در مورد آتش بس در سوریه جلب شد و طبق اصول حقوقی بایست تا شرایط استقرار صلح در یک چارچوب قانونی آتش بس حفظ میشد.
باید به این نکته توجه داشت که در مورد حقوق عرفی بین المللی مردم سوریه نیز مخالفان باید پاسخگو باشند.
در نتیجه اغتشاشات در سوریه دهها هزار نفر سوری منازل خود را ترک کرده و به نقاط دیگر کشور و یا کشورهای همسایه پناهنده شده اند. ادامه روند جنگ و پایان نیافتن درگیریها که با توجه به نقض آشکار آتش بس توسط مخالفین از خواستههای آنها میباشد، زمینه ساز افزایش این معضلات است. ماده ۳ اعلامیه جهانی حقوق بشر اشاره به حق امنیت شخصی افراد دارد. با ادامه روند بی ثباتی در سوریه ضربه اول به امنیت مردم وارد میشود و یکی از حقوق مسلم آنها توسط مخالفین دولت دچار خدشه میشود.
همچنین ماده ۲۲ این اعلامیه نیز اشاره به همکاری ملی و بین المللی برای حفظ امنیت اجتماعی اعضای یک جامعه میکند. در حالی که به لحاظ بین المللی کشورهایی نظیر آمریکا و وزیر امور خارجه این کشور صریحا طی روزهای اخیر مخالفین دولت سوریه را به ادامه اعتراضات تشویق میکنند و طبق رویه موجود در دولت مردان این کشور به سادگی روشنترین قوانین بین المللی را زیر پا میگذارند.
از دیگر کارهای روزهای اخیر تروریستها حملات به شهرهای مختلف سوریه، کشتار و زخمی کردن تعداد زیادی نظامی و غیر نظامی حمله به مراکز بهداشتی است.
ادامه روند کشتار مردم با توجه به اینکه با اجرای طرح کوفی عنان توسط دولت سوریه دیگر بهانهای برای مخالفان وجود ندارد صریحا نقض ماده سوم اعلامیه جهانی حقوق بشر است که به حق فردی هر انسان برای زندگی اشاره دارد.
کشتار غیر نظامیان و کودکان در این کشور توسط تروریستها (که اصرار به ادامه درگیریها دارند) با ماده دوازدهم میثاق بین المللی حقوق اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی در تضاد است و دولت اگر اقدامی در این راستا جهت مقابله با این تروریستها بکند طبق همین ماده مجاز میباشد زیرا این ماده اشاره به اقدام دولتها در جهت پایین آوردن میزان مرگ و میر کودکان میکند.
حمله به مراکز بهداشتی نیز از مواردی است که در هیچ شرایطی مجاز دانسته نشده است. در ماده دوازدهم میثاق بین المللی حقوق افتصادی و اجتماعی و فرهنگی به فراهم کردن محیط مناسب بهداشتی برای مردم کشور اشاره دارد. و طبق همین ماده میتواند برای مبارزه با عواملی که زیرساختهای بهداشتی کشور را تخریب میکنند مقابله کند.
انفجار مجاری انتقال آب برای مردم سوریه از دیگر اقدامات جالب توجه تروریستها در سوریه بود. اشاره به ماده یازدهم میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نیز در اینجا خالی از لطف نیست. این ماده ایجاد شرایط مناسب از جهت خوراک، پوشاک و مسکن و زندگی را از وظایف دولت ذکر کرده است. به طبع مقابله با عوامل بر هم زننده این حقوق نیز از وظایف دولت خواهد بود. در کنار این مطلب بر هم زدن این شرایط که حق مردم در این ماده ذکر شده است نیز از مصادیق بارز مبارزه با حقوق اجتماعی افراد توسط مخالفین است. نمیتوان به گفته کسانی که با شعار دفاع از حقوق ملت حقوق اساسی آنها را پایمال میکنند اعتماد چندانی داشت.