رهبر معظم انقلاب که بحث اقتصاد مقاومتی را چندین سال است به شکلهای مختلف مطرح ميکنند در اواخر سال ۹۲ سیاستهای کلی آن را ابلاغ نمودند و در تبیین شعار امسال نیز مراد از اقتصاد را نیز اقتصاد مقاومتی دانستند؛ اقتصادی که به فرموده ایشان مبتنی بر الگوی علمی متناسب با نیاز کشور است درونزاست و با تکیه بر مشارکت و همراهی مردم در شرایط تحریم و غیرتحریم کاربرد دارد.
ازسوی دیگر "فرهنگ" نیز به تغییر نگرشها و باورها به سمت تعالی و پیشرفت کشور و در خدمت اقتصاد مقاومتی تفسیر شد. تغییر باور غلط استفاده از کالای خارجی به سمت استفاده از کالای داخلی و تقویت تولید ملی، تغییر نگرش مصرفگرایی به سمت استفاده بهینه و پرهیز از اسراف، تقویت بنیان خانواده و تغییر سبک زندگی غربی به زندگی اسلامی از جمله مواردی است که در حوزه فرهنگ قابل تعریف است.
براي تبيين دقيقتر نامگذاري سال ۱۳۹۳ بايد چند نکته اساسي را مطرح و مدنظر داشت:
يكم) هرچند «فرهنگ» بر «اقتصاد» اولويت قطعي دارد و براي توسعه اقتصادي نيازمند توسعه فرهنگي هستيم؛ اما نبايد فراموش کرد که براي توسعه مطلوب فرهنگي نيز حتما بايد اقتصاد مناسب داشت کمااينکه مشکل جديتر مردم اين روزها دغدغههاي اقتصادي است؛ مشکلاتي همچون مرحله دوم هدفمندي يارانهها، بيکاري، گراني، تورم و...
دوم) مقابله جدي با مفاسد اقتصادي هم مطالبه جدي مردم و هم از جمله ملزومات اقتصاد مقاومتي است. دولت يازدهم و مجلس نهم و دستگاه قضايي بايد براي اين موضوع هم برنامههاي عملي و نه شعاري خود را اعلام کنند زيرا بدون مبارزه جدي با فساد اداري و اقتصادي تحقق اقتصاد مقاومتي در يک عرصه گسترده نوعي بازي با الفاظ است.
سوم) اقتصاد مقاومتی راهبردی است که مقام معظم رهبری از آن به عنوان مسیر دستیابی به اقتصاد پررونق، شکوفا و مبتنی بر توانمندیهای داخلی و ظرفیتهای درونی کشور نام بردهاند. کشوری که بخواهد در معادلههای پیچیده و یک سویه حاکم بر دنیای امروز صاحب نقش و جایگاه متناسب با ظرفیتهای خود باشد چارهای غیر از مقاومسازی اقتصاد خود برای مدیریت معیشت شهروندان و همچنین پیمودن مسیر رشد و توسعه متوازن ندارد، اگرچه خاستگاه اقتصاد مقاومتی، ظرفیتها و توانمندیهای داخلی است لیکن این اقتصاد که دارای رویکردی دانشمحور است موضوع تعامل صحیح با دنیای خارج را به عنوان اولویتی قابل توجه مدنظر قرارداده است.
چهارم) گره خوردن واژگان مردم با اقتصاد در سخنان مقام معظم رهبري و بازخوانی پیامهای سالهای اخیر نشاندهنده نگرانی عمیق رهبر معظم انقلاب نسبت به اقتصاد و وضعیت معیشتی مردم کشورمان است که به خصوص با تحریمهای خصمانه غرب و عدم توجه مسئولین به اجرای ساز و کارهای دفاعی اقتصاد مقاومتی در شرایط دشواری به سر ميبرند.
پنجم) از آنجایی که در جمهوری اسلامی میزان رای ملت است، تغییر در وضعیت موجود به سمت وضعیت ایدهآل نیز تنها با خواست مردم امکانپذیر است. این مردم هستند که تکتک عناصر اقتصاد و فرهنگ جامعه را تشکیل ميدهند و بدون اراده آنها حاکمیت در اجرای برنامههای خود با مشکل مواجه خواهد شد. بسیار مهم است که مسئولین برای پیشبرد اهداف کشور، رضایت مردم را به عنوان یک اصل و نه یک فرع مورد توجه خویش قرار دهند. در این صورت مردم نیز با تمام توان وارد عرصه خواهند شد و دین خود را ادا خواهند کرد. همانگونه که بارها در برهههای مختلف با حماسه دفاعمقدس، حماسههای سیاسی متعدد و جهاد علمی به یاری نظام شتافتهاند و از جان مایه گذاشتهاند.
ششم) صاحبنظران معتقدند؛ رهبر معظم انقلاب در نامگذاری امسال ضمن تمرکز بر این درهم تنیدگی در مقام تجویز راه پیگیری توامان حرکت رو به جلو در فرهنگ و اقتصاد را عزم ملی و مدیریت جهادی عنوان فرمودند. عزم ملی یعنی اجماع مردم و نخبگان بر همافزایی اقتصاد و فرهنگ، یعنی توافق عمومی بر تاثیر و تاثر اقتصاد و فرهنگ، یعنی یک تصمیم ملی برای پیشرفت با التفات همزمان به اقتصاد و فرهنگ، یعنی گذار از مناقشات فلسفی بیاساس که طی دو قرن گذشته یا اقتصاد را مقابل فرهنگ اسلامی و ایرانی قرارداده است و سنتها و باورهای ما را مانع پیشرفت دانسته و یا فرهنگ را در برابر اقتصاد گذاشته و منکر پیشرفتها و تجارب بشری شده است. یعنی همان جریانی که به بهانه افساد تمدن و اقتصاد غرب منکر تمام پیشرفتها و دستاوردهای انسان میشود و حتی خیرات و برکات آن را نیز زیر سوال ميبرد.
هفتم) عزم ملی با جلب اعتماد مردم، حرمت نهادن به آنها، توجه به خواستها و مطالبات اقشار مختلف خصوصاً جوانان شکل میگیرد. هر چقدر اعتماد مردم به مجموعه حاکمیت بیشتر و فاصله مابین ملت و حاکمیت کمتر شود، عزم ملی استوارتر خواهد شد. همچنین «مدیریت جهادی» با سپردن کار به انسانهای متعهد، خداجو، وطنپرست و درستکار که عاشق مُلک و ملت هستند امکانپذیر است. ثمره پیوند «عشق و عقل و علم» کار و تلاش است که کشور را میسازد و به پیش میبرد. برای ساختن ایران عزیز، نیاز به کار و تلاش با سکانداری علم و با بهرهگیری ازعقل و تأثیرپذیری از نیروی محرکه عشق داریم. اینها که در هم میآمیزد، «عزم ملی» شکل خواهد گرفت، «مدیریت جهادی» هدایتگر جامعه و «حماسه سیاسی، اقتصادی و فرهنگی» خلق خواهد شد.
هشتم) اگر سال اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی را نقشه راه یکساله برای تحقق سند چشمانداز در نظر بگیریم، آنچه که مشهود است، سند چشمانداز بیستساله نقشه راهی است که میتواند مقدمات قدرت منطقهای ایران را فراهم نماید. این سند محقق نخواهد شد، مگر اینکه در بعد کلان و ملی از عنصرعزم ملی استفاده گردد و در سطح اجرایی از عنصر مدیریت جهادی استفاده شود. مدیریت جهادی در این روند عنصری تسریعکننده برای دستیابی به تحقق سند چشمانداز است، که با جهد و کوشش میتوان روند دستیابی به هدف فوق را تضمین نماید.
جان كلام اينكه با تفكر در شعار سال۱۳۹۳ ميتوان فهميد كه مقام معظم رهبري اولا دو مقوله مهم و استراتژيك را كه اقتصاد و فرهنگ باشند مورد اهتمام قراردادهاند، ثانيا ًروش و طريق اجراي موضوعات استراتژيك را نيز بيان فرمودهاند. به عبارت ديگر امسال هم شعار بيان شده و هم چگونگي تحقق شعار نيز تبيين شده است. دو موضوع مهم و استراتژيك به عنوان اقتصاد و فرهنگ و دو راهبرد اساسي به عنوان عزم ملي و مديريت جهادي براي تحقق شعار سال مدنظر قرارگرفته است.
امروز رشد و توسعه اقتصادي و اصلاح فرهنگ جامعه نه يك انتخاب، بلكه ضرورت اجتنابناپذير است. لذا رشد و توسعه اقتصادي مبتني بر اصلاح فرهنگ در جامعه بايد به يك جنبش و حركت ملي در كشور تبديل شود، تا مردم نخواهند و اراده نكنند هيچ اتفاقي نخواهد افتاد براي همين منظورهمه آحاد مردم بايد بسيج شوند، دولت، مردم، مسئولين و همه وهمه بايد تلاش كنند تا شعار سال به يك نهضت ملي تبديل شود. همه بايد ازخودشان و از كارشان در هر جايي و در هر منصبي كه هستند شروع كنند و منتظر ديگران نمانند. از طرف ديگر از شيوههاي موجود مديريتي نميتوان انتظار معجزه داشت و با توجه به اينكه اصلاح در اقتصاد و فرهنگ كار دشواري است، لذا با روشهاي متداول مديريتي امكانپذير نميباشد بلكه بايد از شيوه مديريت جهادي استمداد طلبيد.