اول) گردش ماه بار ديگر ما را در آستانه حلول ماه مبارك رمضان قرارداد. با ورود به ماه رمضان عبادت خاص اين ماه نيز در اذهان تداعي مي شود. از اينرو ماه رمضان را ماه روزه نيز گفته اند. همچنين چون بنا به روايات مصداق صبردرقرآن روزه دانسته شده است (۱)،آن را ماه صبر نيز گفته اند.(۲) ماه خدا و ماه ميهماني الهي از ديگر اسامي است كه به اعتبارهاي مختلف به اين ما عزيز داده شده است .بهترين وپرفيض ترين عبادت دربهترين ايام وليالي اوقات ، موجبات رشد وتعالي انسانها ودستيابي به قرب الهي راآسان ترمي سازد و از مصاديق نور علي نور محسوب مي شود.
دوم) رمضان، درلغت ازماده رمض، به معناى شدت گرما و تابش آفتاب بر سنگ و شن مىباشد. با توجه به این که ماه رمضان، ماه تحمل سختىها و عطش و گرسنگى است، به این اسم، نامگذارى شده است. این ماه، نهمین ماه سال درتقویم هجرى قمرى ویگانه ماهى که است که نامش در قرآن آمده است ویکى از نامهاى خداوند به شمار مىرود. ازاینرو، درروایت اسلامى تصریح شده که رمضان به ماه اضافه گردد و به هیچ وجه، به تنهایى یاد نشود.
سوم) درآموزه بزرگان مسلمان ما ؛ ماه رمضان ماه خود سا زي و تصفيه روح است. خداوند همه اسباب كار را در اين ماه براي پالايش روح و روان ازآلودگيهاي گناه فراهم نموده و با لطف و رحمت مخصوص خويش همه درها و راهها را در راستاي تهذيب نفس و صفاي باطن و تكامل معنوي گشوده است. فرصت بسيار خوبي براي انسانها است تا دركنار اين سفره بزرگ ومتنوّع رحمت الهي بنشينند وبا انواع غذاهاي روحي، روح و روان خود را تقويت كنند.
چهارم) ازرسول گرامى نقل شده كه رمضان رارمضان گفتهاند، زيرا گناهان درآن مىگذارد و مىسوزد (۳) . از همان بزرگواربازگوشده كه:درهاى آسمان دراولين شب رمضان گشوده مىشودوتا آخرين شب آن همچنان باز است (۴) .امام چهارم درصحيفه سجاديه دعاى ورود به رمضان (۵) ازاين ماه به عنوان« شهر الصيام»،«شهرالاسلام»،ماه پاكى، و«ماه پالايش»وماه شبزندهدارى نام مىبرد. ودردعاى وداع(۶) رمضان آن را«شهرالله اكبر» وعيد اولياى الهى مىنامد وهمچون مادرى كه ازفراق فرزند بنالد،درفراق رمضان گريه مىكند.
پنجم) ماه رمضان، بهارقرآن است، قرآن ورمضان؛ پیوندی دیرینه دارند زیرا یكی از شبهای مبارك رمضان، یعنی شب قدرظرفیت نزول قرآن رادارا بوده وسزاوار است كه روزه دار،این پیوند را نگسلد وباترتیل آیه های روح بخش قرآن،فضای ملكوتی ماه خداراعطرآگین سازد كه به گفته آورنده قرآن:«من تلا فیه آیه من القرآن كان له مثل أجرمن ختم القرآن فی غیره من الشهور:كسی كه یك آیه ازقرآن را درماه رمضان تلاوت كند، به اندازه اجریك ختم قرآن دردیگرماهها نصیبش می شود. » (۷)
ششم)«رمضان قطعه‌ای ازبهشت است درجهنم سوزان دنیای مادی»،یک ماه استثنایی،فرصتی طلایی برای ابراز
شوق بندگی خالق یکتا، رمضان،«فصل شکفتن»است ، موعد عروج ، معراج تا خدا،پله‌های فاصله راطی کردن،
الهی شدن و رنگ و بوی خدا گرفتن، آری رمضان «شهر الله» است…، ماه ضیافت الهی.
هفتم) ماه رمضان با حلول خود، فضاي عمومي جامعه را سخت تحت تأثير قرار ميدهد. فضاي عمومي جامعه، فضاي معنوي و روحاني و عرفاني و عبادي ميگردد، درچنين فضايي، انگيزهها و عوامل گناه و تخلف و ارتكاب جرم به شدت تقليل پيدا ميكند.بنابراين، ماه رمضان و روزه، عامل تربيتي مهمي براي كاهش جرايم و تخلفات اجتماعي است.
هشتم) برای استفاده بهتراز فرصت معنوی ماه مبارک رمضان، برای اینکه مشمول لطف خدا شویم، توفیق عبادت و بندگی و ترک معصیت پیدا کنیم، در این ماه مبارک قدمی در معنویت برداریم، خودسازی و تهذیب نفس کنیم، برای اینکه بتوانیم به حسن عاقبت دست یابیم وحوائج ما مستجاب وگرفتاری ها رفع گردد، چهارراهکار وجود دارد که ذیلاً به آن اشاره می شود:
۱) پرهیز از غذای حرام و شبهه ناک ؛ ۲) ارتباط با خداوند از طریق انس با نماز جماعت و قرآن و دعا ؛
۳) رسیدگی و دستگیری از نیازمندان ؛ ۴) اجتناب از گناه .
نهم) ماه رمضان ماه تنظيم جهتگيرى انسان و تقويت ايمان و تحكيم برادرى برمحور قرآن است. پيام رمضان، پيام سلامتى، دوستى، امنيت و ايمان و آزادى در پرتو بندگى خداى مهربان و مقتدر است كه تنها با جهتگيرى قرآنى و رهبرى علوى دستيافتنى است.
دهم) در رمضان ، از خواب گران غفلت و فراموشی بیدار شو. به اطرافت نگاه کن.چشمانت را باز کن.
کوله بارت را ببند و آماده شو. آماده حرکت. بستر را رها کن. کفشها را محکم کن. نفسی تازه کن. پاها را بر زمین سخت ، استوارکن. حرکت را دوباره آغاز کن که درهررمضان باید دوباره بیدار شوی. دوباره آغاز کنی. دوباره بالا روی. دوباره پروازکنی. دوباره زنده شوی و همان گونه که درختهای بزرگ با آغاز بهار زنده می شوند، تو با آغاز رمضان بیدارشو. ازخواب زمستانی خویش وازلاک ضخیم خود بیرون آی و سپس آزاد شو.آزاد ، چون کویرهای بزرگ و تنها. آزاد ازهر نیازو رها از بند هردیواری.(۸)
جان کلام اینکه ؛ هنر رمضان تضعیف ابعاد حیوانی وتقویت ملکات نفسانی وارتقای روحی انسان واستقرار او در مدارانسانیت است.هنر رمضان، تحول‌پذیرکردن انسان تا مرحله تقرب رحمانی و عاری‌سازی اوازخصایص شیطانی است.
پي نوشت ها
۱- تفسيرالقمي . ج ا، ص ۴۶. تفسيرصافي ، فيض كاشاني، ج ۱ ، ص ۱۲۶ .
۲- ادوار فقه، شهابي ، محمود ، ج ۲ ص ۴۱ .
۳- رسول الله(ص) انما سمى الرمضان لانه يرمض الذنوب، كنزل العمال، ۲۳۶۸۸ .
۴- رسول اكرم(ص)، بحار، ج ۹۶، ص ۳۴۶ .
۵- صحيفه سجاديه، دعاى ۴۴.
۶- همان، دعاى، ۴۵.
۷- بحارالانوار، ج ۹۶، صفحه ۳۵۷ .
۸- رمضان خواستن و شدن ، زمانپور ابیانه ، حسن ، روزنامه جام جم ، ۸ مهر ۱۳۸۶ .
