در شرايطي که تجار با ترديد کار تجاري مي‌کنند مسئولان رده بالاي اقتصادي کشور بر سر تعلق ارز به کالاهاي اولويت‌هاي آخر، صاحب آراي متفاوتند و به راستي کسي نمي‌داند گروه‌هاي کالايي رده‌هاي ۸ و ۹ و ۱۰ بالاخره شامل حال دريافت ارز مي‌شوند يا خير. هرچند روز گذشته خروجي خبرگزاري‌ها خبر از دريافت ارز براي گروه ۸ داده بودند اما در عمل وضعيت آنچنان باثبات نيست که تاجر بداند در هر رده اولا ارزي دريافت مي‌کند يا خير و در ثاني ميزان اين دريافت چقدر خواهد بود.
روز گذشته وزير صنعت، معدن و تجارت توقف ثبت سفارش کالاهاي اولويت ۹ را تکذيب کرد و گفت: اين گروه از کالا‌ها هم ارز مبادله‌اي مي‌گيرند.
مهدي غضنفري در حاشيه چهاردهمين همايش صنايع دريايي در پاسخ به سوال خبرنگاران درباره احتمال توقف ثبت سفارش کالاهاي اولويت ۹ گفت: در صورتي که توليدکنندگان تضمين‌هاي لازم را به ما درباره تامين نياز بازار بدهند امکان بررسي توقف ثبت سفارش کالاهاي اولويت ۹ وجود دارد.
او در عين حال با رد توقف ثبت سفارش کالاهاي اولويت ۹ در پاسخ به سوال ديگري مبني بر اينکه آيا اولويت ۹ نيز ارز مبادله‌اي دريافت مي‌کند يا خير گفت: براساس مذاکراتي که با مرکز مبادلات ارزي داشتيم همه کالاهاي موجود در اولويت‌هاي ۳ تا ۹ مشمول دريافت ارز مبادله‌اي هستند و براي واردات بايد از ارز مبادله‌اي استفاده کنند.
بر اين اساس اظهارات وزير صنعت، معدن و تجارت در حالي مطرح مي‌شود که فعلا تا اولويت هشتم براي واردات کالا مي‌توانند از ارز مبادله‌اي استفاده کنند. اما اعلام شده بود که با وجود آزاد بودن ثبت سفارش کالاهاي اولويت ۹ ارز مبادله‌اي به اين گروه از کالا‌ها داده نمي‌شود.
اما از روز گذشته اختصاص ارز مبادله‌اي به کالاهاي اولويت هشتم نيز آغاز شد و فقط مي‌توان به تصميمي که در خصوص اين گروه کالايي اتخاذ شده است تا حدودي با برنامه در حيطه تجاري وارد عمل شد.
عمده واردات مربوط به ثبت سفارش‌هاي قبل است
در حالي که براساس آمار گمرک واردات تا پنج درصد کاهش يافته است، رئيس کميسيون واردات ايران نيز از کاهش چشم‌گير و محسوس واردات کالا به خصوص در مواد اوليه خبر داده است.
مجيدرضا حريري، رئيس کميسيون واردات ايران درباره نحوه واردات کالاهاي اولويت ۹ اظهار کرد: به‌طور عملي طي چند ماه گذشته اولويت ۸، ۹ و ۱۰ ارز مبادله‌اي دريافت نمي‌کنند و به جز موارد نادر اين اولويت‌ها اصلا ثبت سفارش نمي‌شوند. وي ادامه داد: سامانه مربوط به ثبت سفارش، کالاهاي موجود در اين اولويت‌ها به خصوص اولويت ۹ و ۱۰ را نمي‌پذيرد.
حريري با بيان اينکه در شرايطي که احتياج به آرامش در فضاي تجاري کشور داريم، سياست‌گذاران تجاري با اخباري که منتشر مي‌شود آرامش را در فضا از بين مي‌برند، گفت: به نظر مي‌آيد سياست‌گذاران تجاري اقتصادي اين روز‌ها بايد بيشتر به فکر آرام کردن بازار باشند، آن هم در وضعيتي که عوامل بيروني به فکر بر هم زدن فضاي اقتصادي در ايران هستند.
رئيس کميسيون واردات ايران با بيان اينکه کالاهايي که در گذشته ثبت سفارش شده‌اند در همان زمان ارز خود را دريافت کرده‌اند، خاطر نشان کرد: آمار گمرک کاهش شش درصدي واردات را نشان مي‌دهد ولي اين موضوع که آمار واردات ما تا اين ميزان کاهش را نشان مي‌دهد در حالي است که ما در ساير کالا‌ها مثل گندم و ساير کالاهاي اساسي حجم واردات را براي ذخيره‌سازي بسيار بالا برده‌ايم. بانک مرکزي از روز جاري براي کاهش ميزان تقاضا از بازار آزاد با دستور محمود بهمني رئيس کل بانک مرکزي، تخصيص ارز مبادله‌اي به اولويت هشت واردات را آغاز کرده و بر اين اساس پيش‌بيني مي‌شود بيشتر تقاضا‌ها از شبکه صرافي به سيستم بانکي انتقال يابد که در نهايت نيز اين امر منجر به کاهش نرخ دلار خواهد شد.
برخي از صرافان در واکنش به اين اقدام بانک مرکزي معتقدند که ارز گروه ۸ به دليل آنکه حدود ۴۰ تا ۴۵ روز بعد در اختيارشان قرار مي‌گيرد در هفته‌هاي اخير تاثيري بر روي بازار نخواهد داشت اما مي‌تواند در ماه‌هاي آتي بازار را کنترل کند. حريري با تاکيد بر اينکه منطق حکم مي‌کند که کالاهاي استراتژيک با حجم بالا وارد و ذخيره مي‌شد، بيان کرد: ولي اين موضوع در مرحله اول بدين معنا نيست که تمام نياز‌هاي وارداتي کشور بر طرف شده و در مرحله دوم نيز کساني که کاهش واردات را پنج تا شش درصد اعلام مي‌کنند، در حالي است که نياز‌هاي کالايي ناشي از کمبود واردات برطرف نشده است. رئيس کميسيون واردات ايران افزود: اخباري که از کارخانه‌ها به دستمان مي‌رسد حاکي از عدم دسترسي سريع به مواد اوليه است. البته ما هم يک مرکز آمار مدون نداريم و براساس گزارش‌هايي که از تشکل‌ها، انجمن‌ها و نهاد‌ها به دست مي‌آيد اطلاعات خود را جمع‌آوري مي‌کنيم. وي اظهار کرد: افت توليد به اين دليل است که کارخانه‌ها نتوانستند مواد اوليه مورد نياز خود را در زمان مشخص وارد کنند. به‌طور مثال در جلسه هيات نمايندگان اتاق ايران يکي از صاحبان کارخانه توليد شير خشک اعلام مي‌کرد که ۴. ۵ ماه است که نتوانسته مواد اوليه وارد کرده تا توليد کند و در اين چند ماهه آنچه که مواد اوليه در انبار موجود بوده، مصرف شده است.
رئيس کميسيون واردات ايران با تاکيد بر اينکه هنوز نمي‌توان گفت تمام کالاهاي اولويت ۹ به صورت قاچاق وارد کشور مي‌شود، تصريح کرد: در حال حاضر بسياري از کالاهايي که در اولويت ۹ قرار دارند وارد کشور مي‌شوند که ثبت سفارش آنها در ابتداي سال انجام شده بود.
وي ادامه داد: کالاهايي که اين روز‌ها از گمرک وارد کشور مي‌شود عمده آن مربوط به ثبت سفارش‌هاي مدت‌دار بوده است. نتايج سياست‌هايي که امروز اعمال مي‌شود را بايد در سه تا چهار ماه آينده ارزيابي کرد.
حريري اظهار کرد: آنچه که ما مي‌بينيم براساس مشاهدات ميداني است و تحقيقات ما نشان مي‌دهد که واردات به جز مواد غذايي در کليه سطوح کاهش محسوس داشته است. به خصوص در مواد اوليه کارخانه‌ها، ماشين‌آلات و قطعات يدکي. رئيس کميسيون واردات ايران در پايان با تاکيد بر اينکه نابساماني و عدم ثبات در قوانين و نرخ ارز نشان مي‌دهد تجار بايد محتاطتر عمل کنند، گفت: اين بي‌ثباتي‌ها خطر جدي است زيرا بازرگاناني که به‌طور قانوني فعاليت مي‌کنند تصميم گرفته محتاطتر عمل کرده و در نهايت از بازار خارج شوند.
البته مسئولان مدام بر سر اينکه همه چيز آرام است و تجار مي‌توانند با خيال راحت به تجارت بپردازند اتفاق نظر دارند، ولي آنچه از شواهد مشخص مي‌شود ترديدي است که سر تا پاي فعالان تجاري را فرا گرفته است و تا اين ترديد تبديل به يقين نشود فعاليت تجاري در اين ايام مثل هندوانه در بسته خواهد بود.
فرزين سوادكوهي
