دو سالی می‌شود که رئیس‌جمهور وعده داده تا مشکل تولید کشور را حل کند، صنایع و تولید را از رکود خارج کرده و یارانه‌ای از محل هدفمندی به تولیدکنندگان بدهد که افزایش قیمت حامل‌های انرژی را جبران کند.
به گزارش مهر، طی روزهای گذشته برای اولین بار دولت جزئیات یارانه تولید در سال ۹۴ را اعلام کرد. عنوان جذابی كه هر توليد‌كننده‌ای را به سوی خود مي‌كشاند تا ببيند يارانه‌ای كه مدت‌ها است دولت وعده‌اش را داده، چگونه قرار است محقق شود؛ اما دريغ كه سرابی بيش برای تولید نبود.
هیچ تولیدکننده‌ای از یاد نبرده است که يكی از موضوعاتی كه در رقابت‌های انتخابات ریاست جمهوری، بارها مورد بحث نامزدها قرار گرفت، حمايت از توليد بود؛ به گونه‌ای كه عدم پرداخت يارانه توليد به عنوان يكی از هجمه‌ها و انتقادات جدی به دولت قبل و ناموفقی آن در امر حمايت از توليد مطرح می‌شد.
بازخوانی وعده‌هاي پرداخت یارانه تولید
پرده اول سناریوی پرداخت یارانه تولید، زمانی است که رئيس دولت يازدهم و برخی همراهانش نیز كه هم‌اكنون در كسوت وزير، معاون رئيس‌جمهور و يا مشاور وی هستند، در دوره رقابت‌هاي انتخاباتی، قول‌هایی برای حمایت از تولید و حل مشکل نقدینگی صنعت به خصوص صنایع کوچک و متوسط دادند و پرداخت يارانه توليد را وعده دادند؛ اما پس از گذشت بيش از يك سال و نيم از رویكار آمدن دولت يازدهم چه اتفاقی در عمل رخ داد.
پس از یکسال فعالیت دولت یازدهم و در حالی که ریالی به تولید کمک نشده بود، هشتم مهر‌ماه سال ۹۳ بود كه پايگاه اطلاع‌رسانی دولت در خبری اعلام کرد كه با هدف افزایش رونق اقتصادی، ۵۲۰۰ میلیارد تومان یارانه حمایت از تولید پرداخت مي‌شود و در اين راستا اسحاق جهانگیری معاون اول رئيس‌جمهور دستور اقدام سریع صادر کرده است. معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور نیز در مورد آماده شدن آیین‌نامه یارانه حمایت از تولید و قرار پرداخت ۵۲۰۰ میلیارد تومان در قالب این آیین‌نامه به منظور کمک به صنایع تولیدی توضیحاتی ارائه کرده بود.
اين اقدام سريع بيش از سه ماه به طول انجاميد تا اينكه خبری به نقل از محمدباقر نوبخت رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی به اين مضمون منتشر شد كه در سال‌جاری (۱۳۹۳) پرداخت پنج هزار و ۷۲۷ میلیارد تومان در هیات وزیران برای اختصاص به بخش تولید تصویب و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی موظف شد که به تفکیک ۱۲۰۰ میلیارد تومان به بخش صنعت، ۱۲۰۰ میلیارد تومان به حوزه حمل‌و‌نقل و یک هزار میلیارد تومان به بخش کشاورزی و دیگر بخش‌ها پرداخت کند.
همچنين وی اعلام كرد كه تا آن مقطع زمانی۵۰۰ میلیارد تومان از این یارانه‌ها پرداخت شده، كه به بخش کشاورزی ۳۲۵ میلیارد تومان و به بخش حمل‌و‌نقل ۱۷۵ میلیارد تومان پرداخت شده اما پرداخت‌ها به چند بخش به صورت اعانه نخواهد بود بلکه دولت از طریق تقبل و تضمین مابه‌التفاوت تسهیلات ارزان قیمت با نرخ آن در بانک‌ها یارانه مي‌دهد.
يك هفته بعد پايگاه اطلاع‌رسانی وزارت صنعت معدن و تجارت به نقل از معاون آن وزارتخانه اعلام کرد كه علی‌رغم پیگیری‌هاي مستمر، تاکنون هیچ مبلغی در چارچوب یارانه تولید به وزارت صنعت، معدن و تجارت پرداخت نشده است. پیگیری برای دریافت هزار میلیارد ریال بابت رقابت‌پذیری صادرات خدمات فنی و مهندسی و کالاهای غیرنفتی با فناوری بالا هم به نتیجه نرسیده است.
لبخند نوبخت به یارانه تولید
این کش و قوس ادامه یافت تا اسفندماه ۹۳ فرارسید و باز هم خبری از يارانه توليد نشد. به همین دلیل وزیر صنعت، معدن و تجارت در دهم اسفند لب به انتقاد و شكوه باز کرد و گفت كه در سال ۹۳ از محل مرحله دوم یارانه‌ها دولت ۱۲۰۰ میلیارد تومان یارانه تسهیلات بانکی را برای صنعت و معدن در نظر گرفت که تاکنون تخصیص نیافته است.
وی تاکید کرد که با ادامه این شرایط نمی‌توان به رونق مناسب در تولید صنعتی معدنی و صادرات رسید. نعمت‌زاده به كنايه گفت که بر‌اساس قانون، ۱۲۰۰ میلیارد تومان یارانه باید به بخش صنعت و معدن پرداخت می‌شد اما هر کسی گرفته سلام ما را به او برسانید؛ ما هرچه تلاش کردیم نتوانستیم از آقای نوبخت این منابع را دریافت کنیم و ایشان هم که به ما لطف دارند و با لبخند ما را شرمنده کرده‌اند.
اما در جبهه مقابل، نوبخت هم اجازه نداد این انتقاد نعمت‌زاده به يك هفته برسد و در پاسخ به اینکه وزیر صنعت معتقد است حتی یک ریال از یارانه تولید به بخش‌های متقاضی پرداخت نشده است، گفت: وزیر صنعت قرار نیست که ریالی را دریافت کند. همان‌طور که قبلاً توضیح داده بودم از ۵ هزار و ۷۲۷ میلیارد تومانی که در سال‌جاری برای بخش تولید پیش‌بینی شده بود، آنچه به بخش صنعت اختصاص می‌یابد ۱۲۰۰ میلیارد تومان است. در بخش کشاورزی ۱۰۰۰ میلیارد تومان و در حمل‌و‌نقل نیز ۱۲۰۰ میلیارد تومان است.
ظاهرا آیین‌نامه اجرایی این بند مقرر کرده که عدد را سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی به‌عنوان کمک به تسهیلات ارزان‌قیمت به بخش تولید ارائه دهد، چون نوبخت می‌گوید قرار است مابه‌التفاوت نرخی را که بانک‌ها به تولیدکنندگان ارائه می‌دهند با این رقم تأمین کنیم. حتی تا ۱۲ درصد تسهیلات ارزان‌تر در اختیار تولیدکنندگان قرار دهیم، به همین منظور دولت مابه‌التفاوت‌ها را پذیرفته و به همه وزرا از جمله نعمت‌زاده ابلاغ کرده است تا شرکت‌های متقاضی که می‌خواهند از این تسهیلات ارزان استفاده کنند آنها را معرفی کنند و بانک‌ها این تسهیلات را در اختیار آنها قرار دهند.
همان روزها، رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی از آمادگی سازمانش برای پرداخت مابه‌التفاوت این تسهیلات خبر مي‌دهد و تاکید مي‌کند که شاید تلقی این است که این عدد قرار است در اختیار بخش‌های تولیدی قرار گیرد. وی آب پاکی را روی دست تولیدکنندگان مي‌ریزد و مي‌گوید این سیاست دولت نیست چرا که اصلاً مناسب نیست به تولیدکنندگان مثل خانوارها کمکهای یارانه نقدی بدهیم.
این یعنی صنعتی‌ها با یارانه نقدی خداحافظی کنند چون خبری از آن نیست. البته این همان چیزی بود که مدام دولت قبل را مورد هجمه قرار مي‌دادند که چرا بر‌اساس قانون هدفمندی یارانه‌ها به تولید یارانه نقدی نمی‌دهد.
نوبخت در همان تاریخ اعلام مي‌کند که حداقل ۵۲۶ میلیارد تومان تاکنون یارانه به بخش تولید پرداخت کرده‌ایم که عمدتاً بخش کشاورزی توانسته است این منابع را دریافت کند. وی در پاسخ به اظهارات وزیر صنعت مي‌گوید آقای نعمت‌زاده که وزیر باتجربه‌ای است تلاش کند به‌جای این مصاحبه‌ها که شائبه‌هایی در سطح جامعه ایجاد می‌کند که دولت به تعهدات خود عمل نمی‌کند، آن شرکت‌ها را به سازمان معرفی کند و منابع ارزان را در اختیار آنها قرار دهیم.
بودجه ۹۴ هم بخت یارانه تولید را باز نکرد
پرده دوم زمانی است که لایحه بودجه از سوی دولت به مجلس ارائه شد. بررسی در مجلس آغاز و قانون بودجه سال ۹۴ به تصویب رسید؛ اما نکته جالب، کاهش چشمگیر سهم ماده ۸ قانون هدفمندی است. گزارش‌ها حکایت از کاهش حدود ۵۰ درصدی سهم بخش تولید (ماده ۸) از منابع ناشی از اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها (بند ب تبصره ۲۱) دارد. بر این اساس، در اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها، سقف منابع در بودجه سال ۹۴ همانند قانون بودجه سال ۹۳ کل کشور، معادل ۴۸۰ هزار میلیارد ریال پیش‌بینی و برای بخش تولید رقم ۵۲ هزار میلیارد ریال در نظر گرفته شده است که این رقم در قانون بودجه سال ۹۳ کل کشور معادل ۱۰۰ هزار میلیارد ریال است. هر چند صرف کاهش یا افزایش رقم پیشنهادی برای بخش تولید کفایت نمی‌کند، بلکه مهم میزان اعتبارات تخصیص یافته است.
برای مثال در سال ۱۳۹۲ رقم مصوب بخش تولید معادل ۲۰ هزار میلیارد ریال بود که عملا عملکردی نداشته و مبلغی تخصیص پیدا نکرده است. بر‌اساس بند مربوطه تا مبلغ پنجاه و دو هزار میلیارد ریال در اجرای ماده (۸) قانون هدفمندکردن یارانه‌ها برای کمک به بخش تولید، بهبود حمل و نقل عمومی و بهینه‌سازی مصرف انرژی در واحدهای تولیدی، خدماتی و مسکونی و جلوگیری از آلودگی محیط‌زیست اختصاص یابد.
اواخر ارديبهشت‌ماه سال‌جاری مجتبی خسروتاج، سخنگوی وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز اظهار مي‌كند كه در ابتدای سال ۹۳ قرار بود ۵ هزار میلیارد تومان به بخش تولید اختصاص یابد که با ارزیابی مسائل یارانه‌ها و کمبود بودجه این میزان به ۱۲۰۰ میلیارد تومان کاهش یافت و نهایتاً به خاطر کمبود منابع این منبع به صفر رسید و یارانه ای به بخش تولید تعلق نگرفت.
وزیر صنعت هم اعلام مي‌کند که برای سال ۹۴ از هدفمندی یارانه‌ها ۲ هزار میلیارد تومان برای بخش صنعت در نظر گرفته شده که معاونش اظهار مي‌دارند که این موضوع هنوز به تصویب نهایی نرسیده و همچنان در حد پیشنهاد است و در صورت تصویب این پیشنهاد یارانه در قالب سود تسهیلات در اختیار واحدهای تولیدی قرار خواهد گرفت.
انتقادات جدی به جداول یارانه تولید
زمان می‌گذرد تا اینکه محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت، ششم خردادماه اعلام مي‌کند که دولت طی ۲ ماه گذشته ۳۰۰ میلیارد تومان یارانه به بخش تولید پرداخت کرده است. پس از ایجاد فضای رسانه ای در این خصوص، پایگاه اطلاع‌رسانی دولت برای پاسخگویی -به اصطلاح خود- به جوسازی برخی رسانه‌ها، جزئیات وضعیت عملکرد ماده ۸ قانون هدفمند کردن یارانه‌ها در دو ماه اردیبهشت و خرداد ۹۴ را منتشر مي‌کند.
