دیروز نمایندگان مجلس با تصویب یک طرح دو فوریتی، وزارت امور خارجه را موظف کردند ظرف ۲ هفته روابط سیاسی را با دولت انگلیس به سطح کاردار تنزل داده و روابط اقتصادی و بازرگانی را نیز به حداقل ممکن برساند. بر اساس تبصره یک این ماده واحده، مقرر شد در صورت تغییر سیاست‌های خصمانه کشورهای انگلیس، وزارت امور خارجه می‌تواند سطح روابط را ارتقاء دهد. نمایندگان مجلس در تبصره ۲ این ماده واحده نیز وزارت خارجه را موظف کردند در مورد سایر کشورهایی که رفتار مشابه انگلیس داشته باشند، گزارشی جهت اخذ تصمیم مناسب به مجلس شورای اسلامی تقدیم کند.
در این جلسه حسن قشقاوی معاون پارلمانی وزارت خارجه در موافقت با حذف تبصره ۲ تاکید کرد که وجود این تبصره احساس تزلزل در روابط با همه کشورها ایجاد می‌کند در حالی که وزارت خارجه روی وظیفه ذاتی خود تاکید دارد و نباید موضوع انگلیس را به روابط با دیگر کشورها تعمیم دهیم.
بنده معتقدم هر چند نمایندگان مجلس به حذف این تبصره رای ندادند ولی حق با دولت بود. در واقع اصل اساسی در سیاست خارجی، داشتن روابط است نه قطع روابط و به همین دلیل زمینه‌سازی برای قطع رابطه با دیگر کشورها قطعا به سود کشور نیست. ما در جهان به هم پیوسته کنونی تنها از طریق داشتن ارتباط با همه کشورها، قادر به تامین منافع ملی خود هستیم یعنی در مناسبات بین‌الملل، همه کشورها به یکدیگر وابسته هستند و با قطع روابط، تنها یک طرف ضرر نمی‌کند و بنابراین دلیلی وجود ندارد که ما رفتاری را که در قبال آمریکا به دلایل متعدد در پیش گرفته‌ایم به دیگر کشورها هم تعمیم دهیم.
بسیاری بر این باورند که در شرایط کنونی که دولت انگلیس در دشمنی‌اش با جمهوری اسلامی تنها نیست و بسیاری از کشورهای اروپایی و آمریکایی بر اساس تفاهم صورت گرفته علیه جمهوری اسلامی وارد عمل شده‌اند، ما نباید به روند قطع روابط، شدت بیشتری ببخشیم و کشورهای دیگر را هم با قطع روابط تهدید کنیم زیرا اگر تعداد این کشورها زیاد شود، در واقع این ما هستیم که خودمان را منزوی می‌کنیم. هدف من نقد اقدام مجلس نیست زیرا این اقدام مجلس، عمدتا جنبه نمادین و سمبلیک دارد و معلوم نیست که هدفی جز اعلام موضع انقلابی کشورمان مد نظر مجلس بوده باشد و طبعا نمایندگان هم انتظار ندارند که با این مصوبه، این کشور دچار مشکلات جدی سیاسی و اقتصادی شود و بحرانهای داخلی این کشور افزایش یابد و به همین دلیل، نباید تصور کرد که با افزودن بر تعداد دولتهای فاقد رابطه با جمهوری اسلامی ایران، ما نفعی خواهیم برد.
در قضیه سلمان رشدی، حضرت امام خمینی(ره) برای ترسیم خط اعتقادی انقلاب اسلامی با غرب و تاکید بر این نکته که ارزشها و اعتقاداتی وجود دارند که از انسانها هم مهمترند و آزادی برای توهین به مقدسات در اسلام به رسمیت شناخته نمی‌شود و نیز تاکید بر این نکته که کار سلمان رشدی، نه یک کار فرهنگی بلکه یک اقدام سیاسی بوده است، حکم ارتداد و قتل سلمان رشدی را صادر کردند. بعدها افراد بیشتری برای مخالفت با جمهوری اسلامی و حمایت از سلمان رشدی، اقدام به توهین به مقدسات مسلمین کردند ولی هرگز امام حاضر به تکرار حکم سلمان رشدی در مورد اهانت‌کنندگان جدید نشد زیرا آن اقدام را برای ترسیم مرزبندی مورد نظر خود، کافی می‌دانست و راضی نبود بر تعداد سلمان رشدی‌های دنیا اضافه کند. طبعا این اقدام اما برای این بود که قباحت و زشتی برخی مسائل از جمله توهین به رسول‌الله از میان نرود و افراد زیادی در دنیا به عنوان اهانت‌کننده به پیامبر اسلام معرفی نشوند.
قصه کاهش رابطه با انگلیس و تعمیم آن به کشورهای دیگر هم حکم مشابهی دارد. نباید با افزودن بر کشورهای مخالف جمهوری اسلامی، قباحت این امر را کاهش داد و بر تعداد دشمنان رسمی جمهوری اسلامی افزود. تردید وجود ندارد که عموم کشورهای اروپایی اکنون با دشمنان جمهوری اسلامی همکاری داشته و در بسیاری از زمینه‌ها ما را تحریم کرده‌اند. آیا باید برای کاهش روابط با همه این دولتها اقدام کرد و آنان را هم دشمن رسمی نظام قلمداد کرد؟
بنده به اصل مصوبه مجلس صرفا از بعد نمادین نگاه می‌کنم و اعتقادی به تاثیر بازدارنده آن در روابط خصمانه بسیاری از کشورها با جمهوری اسلامی ندارم و از طرفی معتقدم دشمنان در شرایط کنونی ما را به سمت تحریمهای جدی سیاسی، اقتصادی، نفت و پتروشیمی، بانکی و ... سوق می‌دهند تا آسیب‌پذیری ما افزایش یابد و آنان برای اقدامات بعدی از جمله اقدام نظامی، مهیا شوند. به همین دلیل معتقدم در این شرایط، تلاش برای کم کردن رابطه با دنیا، تسهیل طرحهای دشمنان در زمینه انزوای همه‌جانبه ایران را به همراه دارد و طبعا نباید در دستور کار قرار گیرد.
علي اشرفي
