بررسی دخل و خرج دولت در پنج ماهه ابتدایی امسال نشان از سختی تحقق درآمدهای پیش‌بینی شده و حتی تا مرز ۵۰ درصد مصوب برای این مدت دارد، با این حال کسری بودجه چندان قابل توجه نبوده و به گونه‌ای هزینه‌ها با درآمد محقق شده فاصله زیادی ندارد. اما در این شرایط با توجه به عدم تحقق درآمدهای پیش‌بینی شده هزینه‌ها به طور کامل پرداخت نشده است به ویژه بودجه‌های عمرانی.
به گزارش ایسنا، تحقق کامل درآمدهای دولت و البته هزینه‌های آن در بودجه در چند ماه اول سال موضوع عجیبی نیست و معمولا در این بازه درآمد و هزینه چندان با یکدیگر تراز نشده و پرداخت‌ها به طور کامل انجام نمی‌شود. این موضوع برای بودجه امسال نیز تکرار شده و این‌بار تحقق منابع پیش‌بینی شده تا نصف رسیده است.
منابع بودجه عمومی که برای سال‌جاری ۲۹۴ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده مجموعه‌ای از درآمدها، واگذاری دارایی سرمایه‌ای (فروش نفت و میعانات گازی و فرآورده‌های آن) و واگذاری دارایی‌های مالی است که در سویی دیگر باید هزینه‌های دولت به ویژه هزینه‌های جاری که تا ۸۰ درصد آن را حقوق و دستمزد تشکیل می‌دهد و همچنین بودجه‌های عمرانی و تملک دارایی‌های مالی را پوشش دهد.
بررسی دخل و خرج پنج ماهه دولت نشان می‌دهد که در دوره مورد بررسی دولت حدود ۸۵ هزار میلیارد تومان از محل درآمدها اعم از مالیاتی و سایر، فروش نفت و واگذاری‌ها کسب درآمد کرده و در مقابل حدود ۹۱ هزار میلیارد تومان برای پرداخت هزینه‌های جاری، پرداخت بودجه‌های عمرانی و تملک دارایی‌های مالی هزینه کرده است.
در این مدت از مجموع درآمدهای ۱۵۷ هزار میلیارد تومانی بودجه در طول سال که ۱۰۴ هزار میلیارد آن را درآمدهای مالیاتی و ۵۳ هزار میلیارد دیگر را سایر درآمدها تشکیل می‌دهد، پیش‌بینی این بوده که برای پنج ماه اول، تا ۴۴ هزار میلیارد تومان از درآمدهای مالیاتی و ۲۲ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان از سایر درآمدها محقق شود. اما عملکرد پنج‌دوازدهم نشان می‌دهد که ۳۵ هزار میلیارد تومان از درآمد مالیاتی و ۱۱ هزار و ۵۰۰ میلیارد از سایر درآمدها برای دولت کسب شده است. در این میان درآمدهای مالیاتی که امید بودجه به آن بسته شده و دولت به شدت روی آن حساب می‌کند تا ۵۰۰۰ میلیارد تومان عدم تحقق دارد.
اما تملک دارایی سرمایه‌ای به عنوان بخش مهم دیگر درآمدهای دولت که از محل فروش نفت و فرآورده‌های آن تامین می‌شود نیز تا نصف مصوب محقق شده است آنهم در شرایطی که میزان فروش نفت در بودجه امسال تا دوبرابر و تا بیش از دو میلیون بشکه در روز پیش بینی شده بود. این در حالی است که مجموع واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای در بودجه امسال ۷۹ هزار میلیارد تومان مصوب شده که باید برای پنج ماهه تا ۳۳ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان فروخته می‌شد، اما عملکرد آن در حد ۱۷ هزار میلیارد تومان است.
دیگر درآمد دولت که برای سال‌جاری با رشد قابل توجهی همراه بوده به واگذاری دارایی‌های مالی شامل واگذاری شرکت‌ها و موسسات دولتی و یا انتشار اوراق بر می‌گردد. براساس آماری که بانک مرکزی منتشر کرده است از مجموع ۵۷ هزار میلیارد تومان مصوب بودجه باید حدود ۲۴ هزار میلیارد تا پایان مردادماه محقق می‌شده که بیش از ۲۱ هزار میلیارد تومان از این رقم بدست آمده است. ظاهرا عمده این موضوع به انتشار اوراق و اسناد خزانه بر می‌گردد که برای پرداخت بدهی‌های دولت در دستور کار قرار گرفته است.
در مقابل درآمدهای کسب شده، هزینه‌هایی قرار دارد که گرچه با درآمدها چندان فاصله ندارد، اما نشان می‌دهد به غیر از پرداخت هزینه حقوق و دستمزد که قابلیت کاهش و یا عدم پرداخت ندارد برای سایر بخش‌ها عدم پرداخت نیز وجود دارد این را آمارها تایید می‌کند.
در حالی هزینه‌های دولت را دو بخش جاری و عمرانی تشکیل می‌دهد که در سال‌جاری برای بودجه جاری حدود ۲۱۳ هزار میلیارد تومان مصوب شده که باید تا ۹۰ هزار میلیارد در پنج ماه اول پرداخت می‌شده، اما عملکرد بیانگر آن است که دولت تا ۷۷ هزار میلیارد تومان در بخش جاری که عمده آن به حقوق و دستمزد اختصاص دارد پرداخت کرده و تا ۱۳ هزار میلیارد در این حوزه صرفه‌جویی داشته است.
عدم پرداخت در بودجه‌های عمرانی مشهودتر و البته طبیعی‌تر است، چون با توجه به عدم کسب درآمدهای پیش‌بینی شده درماه‌های اول، پرداخت‌ها هم در این بازه برای پروژه‌های عمرانی به طور قابل توجهی ضعیف انجام شده و عمده توزیع منابع به این بخش در ماه‌های پایانی سال انجام می‌شود.
براساس گزارش خزانه، در دوره مورد بررسی دولت فقط حدود ۵۰۰۰ میلیارد تومان به بودجه‌های عمرانی پرداخت کرده است آنهم در شرایطی که برای کل سال‌جاری رقمی حدود ۵۷ هزار میلیارد تومان مصوب شده و باید در طول پنج ماه تا ۲۴ هزار میلیارد تومان پرداخت می‌شده است. مبلغ هزینه شده برای بودجه‌های عمرانی در این مدت برای سال‌جاری نسبت به دوره‌های مشابه در دو سال گذشته در حداقل قرار دارد.
در کل تراز عملیاتی بودجه همچنان به روال سالهای قبل منفی است و اکنون در مرز ۳۲ هزار میلیارد تومان قرار دارد. به عبارتی دولت تا این حد از منابع خود را از محلی غیر از درآمدها و با تکیه بر فروش دارایی‌های سرمایه‌ای تامین کرده است. این در حالی است که همواره تاکید بر این بود تا بتوان بودجه را از وابستگی به درآمدهای نفتی خارج کرده و به سمت تامین هزینه‌های آن از محل درآمدهای دیگر به ویژه درآمدهای مالیاتی سوق داد. در شرایطی که تراز عملیاتی رقم منفی دارد دولت مجبور است نفت بیشتری بفروشد یا حجم زیادتری از دارایی‌های خود را واگذار کند تا بتواند این رقم منفی را جبران کند.
وصول ۱/۲ هزار میلیارد مالیات واردات خودرو
همچنین براساس اعلام رسمی دولت، سهم مالیات‌های مستقیم دریافتی از سوی دولت در ۵ ماهه ابتدای امسال به ۱۹۸هزار میلیارد رسیده که با احتساب مالیات‌های غیر مستقیم، ۳۵۶ هزار میلیارد ریال مالیات وصول شد.
آمارهای رسمی بانکی مرکزی بر مبنای اطلاعات وزارت امور اقتصادی و دارایی نشان می‌دهد که دولت در ۵ ماهه ابتدای امسال ۳۵۶ هزار میلیارد ریال مالیات دریافت کرده است که از این رقم ۱۵۸ هزار میلیارد ریال مربوط به مالیات‌های غیرمستقیم و ۱۹۸ هزار میلیارد ریال مربوط به مالیات‌های مستقیم بوده است. این در شرایطی است که مالیات بر درآمد در این مدت ۶۰ هزار میلیارد ریال، مالیات بر واردات ۲۹.۱ هزار میلیارد ریال، مالیات بر ثروت ۱۰.۳ هزار میلیارد ریال و مالیات بر کالاها و خدمات ۱۲۸.۹ هزار میلیارد ریال بوده است.
بررسی درآمدهای مالیاتی دولت حکایت از آن دارد حقوق ورودی کالاها ۲۷ هزار میلیارد ریال، مالیات بر واردات خودرو ۲.۱ هزار میلیارد ریال، مالیات بر فروش فرآورده‌های نفتی ۲۶.۳ هزار میلیارد ریال، مالیات بر ارزش افزوده ۸۳ هزار میلیارد ریال، عوارض خروج مسافر از مرزهای کشور ۱.۲ هزار میلیارد ریال، مالیات بر فروش سیگار ۱.۵ هزار میلیارد ریال، مالیات بر نقل و انتقال اتومبیل ۲.۳ هزار میلیارد ریال و مالیات شماره‌گذاری خودرو ۳.۸ هزار میلیارد ریال بوده است.
همچنین مالیات حقوق کارکنان بخش عمومی ۲۰.۳ هزار میلیارد ریال، مالیات حقوق کارکنان بخش خصوصی ۱۷.۸ هزار میلیارد ریال، مالیات مشاغل ۱۸.۹ هزار میلیارد ریال، مالیات مستقلات ۳ هزار میلیارد ریال، مالیات بر ارث ۱.۷ هزار میلیارد ریال، مالیات نقل و انتقال سرقفلی ۲.۷ هزار میلیارد ریال، مالیات نقل و انتقال سهام ۲.۴ هزار میلیارد ریال، مالیات نقل و انتقالات املاک ۱.۵ هزار میلیارد ریال و مالیات حق تمبر و اوراق بهادار ۱.۹ هزار میلیارد ریال بوده است.
همچنین مالیات علی الحساب اشخاص حقوقی دولتی ۲۱ هزار میلیارد ریال، مالیات معوقه اشخاص حقوقی دولتی ۲۳.۶ هزار میلیارد ریال، مالیات نهادها و بنیادهای انقلاب اسلامی ۰.۱ هزار میلیارد ریال، مالیات اشخاص حقوقی غیر دولتی ۸۳ هزار میلیارد ریال بوده است.
آمارهای رسمی دولت حکایت از آن دارد که دولت از محل مالیات علی الحساب شرکت‌های دولتی در حال واگذاری مالیات متفرقه درآمد، مالیات موضوع ماده ۱۱۹ قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه، حقوق ورودی دستگاه‌های اجرایی و دو درصد مالیات سایر کالاها، هیچگونه درآمدی در ۵ ماهه ابتدای امسال نداشته است.
