شیپور آماده باش برای انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم، از مدتها قبل برای اصلاح طلبان به صدا درآمده است اما دغدغه های بسیاری پیش رو دارند که موجب شده تا بهانه گیری را پیشه کرده و با فشار به روحانی جناح راست را هم متهم به مانع تراشی در عملکرد دولت کنند.
اصلاح طلبان از مدتها پیش می‌دانستند که عملکرد دولت یازدهم و دوازدهم قابل دفاع نیست و آنها به دلیل حمایت همه جانبه از این دولت در سوء تدبیرهای آن شریک هستند. این کارنامه منفی، موجب شده که به فکر راه حل افتاده و برای انتخابات ریاست جمهوری آینده برنامه ریزی کنند، ازاین رو این روزها صداهای تازه ای از این اردوگاه به گوش می‌رسد، از عبور از روحانی گرفته تا انتخابات زودرس، تهدید به آشوب و قهر با صندوق‌های رأی طرحها و برنامه‌هایی است که در راستای اهداف خاص و مشکوک آنها تدارک دیده شده است.
غوغا سالاری
اصلاحات برای زنده ماندن نیاز به قربانی دارد؛ بنابراین اگر روحانی استعفا دهد و مقصر قلمداد شود که قربانی خوبی است و اصلاح‌طلبان در سنگر افتخار ناشی از اینکه «ما گفتیم روحانی برود» برای نفس کشیدن، دوباره قدرت می‌گیرند و یا روحانی استعفا می‌دهد و قهرمانانه کنار می‌کشد و تقصیر‌ها گردن دیگرانی می‌افتد که نگذاشتند روحانی کار کند و اصلاح‌طلبان با اردوکشی خیابانی، مردم و نظام و امنیت کشور را قربانی می‌کنند و در سنگر این ژست دموکراسی خواهی و در واقع ضد دموکراسی، به خود تنفس مصنوعی می‌دهند. رسم اصلاح‌طلبی زنده ماندن به کمک غوغاسالاری است. آنها در هیاهو و جنجال زیست می‌کنند و سابقه سیاسی و رسانه‌ای‌شان هم آن را تأیید می‌کند. احمد بخشایشی کارشناس مسائل سیاسی و استاد دانشگاه در این باره به ریاست روز گفت: دولت مانند ماشینی است که ۴ چرخ آن پنجر شده و در اتوبان بی حرکت ایستاده است ، بنابراین نیاز دارد تا با هول دادن آن را به جلو راند.
ریشه یابی فضا سازی‌ها
ریشه فضاسازی‌های اخیر اصلاح طلبان موضوع چندان پیچیده‌ای نیست. این تاکتیک جدید به گونه‌ای است که آنها تلاش دارند با اعتراضات سنگین و سخن گفتن از تحریم راه را برای خود هموار کنند.
از سوی دیگر از اصولگرایان سخن گفته و اینگونه وانمود می‌کنند که ناهماهنگی مجلس با اکثریت اصولگرا و دیگر گروههای اصولگر با دولت مسبب وضعیت موجود است که باید باعث استعفای روحانی شود. همچنین می خواهند بگویند که حضور چندانی در انتخابات نخواهند داشت تا در صورت باخت مغبون نشوند. در این میان می توان به اظهار نظر اخیر موسوی لاری اشاره کرد. وی در این باره گفته؛ بهترین تبلیغ برای اصلاح طلبان رفتار و مواضع مجلس فعلی است. آیا محدود کردن فضاهای اجتماعی مطالبه مردم است!؟ در روز اول آقای آذری جهرمی را به مجلس بردند و اعتراض کردند که چرا فلان را نبستی. برخوردی که با آقای ظریف شد واقعا این نگاه و برخورد برای همه سرشکستگی بود. ما اسراییل را غیرقانونی می‌دانیم و آمریکا را هم یک کشور ظالم می‌دانیم. وی افزود؛ روحانی کارهای خوبی انجام داده است. این کارهای خوب را موانع بیرونی نگذاشته به نتیجه خوبی برسد. ضعف‌ها و ناتوانی‌هایی هم وجود داشته است و من نمی‌خواهم اینها را نادیده بگیرم. ولی می‌خواهم بگویم هماهنگی بین این دولت و اصلاح طلبان وجود ندارد. اصلاح طلبان در یک شرایط خاص بنا به مصالحی از این دولت حمایت کردند و حمایت آنان مستمر بوده و الان هم هست. اما اصولگرایان بعد از اینکه تشت رسوایی احمدی نژاد افتاد، گفتند او منحرف است. ما چنین کاری نمی‌خواهیم بکنیم و نمی‌کنیم چون اصولا روحانی را با احمدی نژاد قابل قیاس نمی دانیم.
یکی از دیگر مصایق این رفتار اصلاح‌طلبان برای تخریب‌کردن‌های مجلس اصولگرا نیز هدف گرفتن طرح اصلاح قانون انتخابات است.
اخیراً شورای هماهنگی اصلاح‌طلبان در بیانیه‌ای اعلام کرده است : «مجلس یازدهم در اولین گام‌ها برای قانونگذاری برخلاف وعده‌های انتخاباتی خود، به جای توجه عملی و غیر شعاری به مشکلات معیشتی مردم، دستکاری در قوانین انتخاباتی را در اولویت قرار داده و سه طرح را برای اصلاح قوانین انتخابات ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی و شورا‌های اسلامی شهر و روستا ارائه کرده است. رویکرد مشترک این سه طرح محدود کردن بیش ازپیش حق انتخاب مردم و نهادینه ساختن نگاه قیم مآبانه و محجور تلقی کردن مردم و نقض سازمان‌یافته‌ی اصول مقوم مردمسالاری در قانون اساسی، به ویژه اصل اتکای امور کشور به آرای عمومی (اصل ششم)، اصل حاکمیت ملی (اصل پنجاه و ششم) و اصل تفکیک قوا (اصل پنجاه و هفتم) است.»
در این بیانیه تاکید شده است : «این طرحها اگرچه ممکن است در کوتاه مدت زمینه را برای سلطه‌بیشتر یک جناح سیاسی، که اکنون بر کرسی‌های نمایندگی مردم تکیه زده، بر نهادهای اجرایی و قانونگذاری و مدیریت شهری فراهم سازد، اما در بلند مدت موجب تضعیف و بلا اثر شدن این نهادها و تضعیف و آسیب‌پذیری بیشتر نظام جمهوری اسلامی خواهد شد.» اصلاح طلبان این مسائل را می‌بینند اما اقدامات اقتصادی مجلس را نادیده می‌گیرند، تصویب طرح کمک معیشتی به مردم با کارت اعتباری،تصویب مالیات از خانه‌های خالی و دیگر اقدامات مجلس دوازدهم در راستای ایجاد شرایط بهتر اقتصای در جامعه است.
احمد بخشایشی کارشناس مسائل سیاسی و استاد دانشگاه در این زمینه با سیاست روز گفت: اصلاح طلبان تلاش می کنند تا با استفاده از انواع جنگ های روانی برای موفقیت خود در انتخابات ۱۴۰۰ استفاده کنند، به عنوان مثال امید داشتند تا مجلس دوازدهم با استیضاح روحانی ، وارد میدان شود و آنها در پشت این استیضاح پنهان شده و بگویند مجلس به رئیس جمهور اجازه کار نمی دهد و در جامعه ایجاد تنش می کند، از سوی دیگر موضوع نهادهای انتصابی پنهان را پیش می‌کشند و تاکید می‌کنند که شرایط فعلی، حاصل عملکرد این نهادها است. بنابراین اگر اجازه ورود اصلاح طلبان به قدرت داده شود آنها می توانند مانع از فعالیت های این نهادها شوند.
وی افزود : اما مجلس در این میان حرکتی از خود نشان نداد و حالا آنها به روحانی پیشنهاد استعفا می دهند و این امید را دارند که به دنبال این استعفا بی دولتی ایجاد شود و برای ورود به قدرت از این فضا استفاده کنند . مخصوصاً در حال حاضر نیز عنوان می کنند که انتخاب روحانی بر این اصل استوار بود که اصلاح طلبان بین بد و بدتر مجبور به انتخاب شدند و با این دست تبلیغات افکار عمومی مردم را تحت تاثیر خود قرار دهند.
این کارشناس سیاسی خاطرنشان کرد: آنها در این میان از هیچ ترفندی چشم پوشی نمی کنند و وضعیت بد نظام را نه تنها حاصل کار دولت بلکه کل مدیریت نظام دانسته و بر این باورند که همه در به وجود آمدن این شرایط مسئول هستند چرا که مقاومت در برابر امریکا چنین شرایطی را به دنبال داشته است.
سرگیجه سیاسی مصلحتی
از سوی دیگر یکی از روشهای دیگر اصلاح طلبان در این زمینه تلاش برای نشان دادن حضور حداقلی آنها در انتخابات است. آنها بر این باورند که باید حتی اینکه بعضی اختلاف نظرهای واقعی ولی کوچک خود را با آب و تاب و پوشش گسترده رسانه‌ای مشخص کنند تا در جناح مقابل در میان برخی از افراد ایجاد خوش‌خیالی کرده و خاطر آنها را در مورد اینکه مردم رأی خود را به صندوق اصولگرایان خواهند ریخت ، جمع می کنند در نتیجه این افراد دست از فعالیت و تلاش برای جمع‌آوری آرا خواهند کشید. در این شرایط اصولگرایان با ساده‌ترین روشهای ممکن در میدان رقابت و تبلیغات انتخاباتی حاضر می شوند و این مطلوب‌ترین شرایط برای اصلاح‌طلبان است.
احمد بخشایشی اردستانی استاد علوم سیاسی دانشگاه در ادامه گفتگو در این باره گفت: دولت دوازدهم در عمل نشان داد ناکارآمد و ناتوان از تمشیعت امور است و تدبیری برای حل مشکلات ندارد. این امر موجب خوشحالی اصولگرایان شده است و از آنجا که اصلاح طلبان با حمایت از دولت روحانی ۲ دوره در انتخابات مجلس حضور داشتند، احتمالاً پیروزی را از آن خود می دانند.
وی افزود: ناکارآمدی اقتصادی در دور دوم دولت روحانی، از یک سو و از سوی دیگر اجرای برجام و اجرای غیررسمی FATF موجب شد تا دشمنان ایران، یعنی امریکایی ها واروپایی‌ها و رقبای ایران در اوپک ، به نقاط ضعف ایران پی برده و تحریم ها را افزایش دهند. این امر سبب افزایش بی رویه قیمت ها ، سختی معیشت و زندگی و مشکلات اجتماعی ناشی از آن در کشور شد. بنابراین برخی از اصولگرایان فکر می کنند که مردم به آنها اقبال بیشتری نشان می دهند.
یکی دیگر از امیدهای اصلاح طلبان ، امیدواری اصولگرایان به رد صلاحیت های اصلاح طلبان است. اصلاح طلبان معتقدند در این شرایط اصولگاریان به راحتی برخی از رقبا را از میدان به در کرده و انتخابات را ازآن خود می دانند و این امر موجب تلاش کمتر آنها در صحنه رقابت های انتخاباتی می شود .
زنده کردن اختلافات اصولگرایان
از سوی دیگر اصلاح طلبان می‌دانند با نشان دادن تشتت میان جناح رقیب، اصولگرایان سایه تهدید یک رقیب جدی را بالای سر خود نخواهند دید و این خود کافی خواهد بود تا دوباره گروههای مختلف اصولگرا به اختلافات بپردازند و فراموش کنند که تنها در سایه وحدت رویه و تصمیمات یکپارچه و منسجم ممکن است به پیروزی برسند.
در نهایت
به گفته بخشایشی آنچه که مسلم است شگردهای تبلیغاتی منحصر به انتخابات ایران نیست و در تمام کشورها می توان چنین رویکردی را شاهد بود. از جمله انتخابات امریکا که ترامپ با توجه به روحیه مردم امریکا و علاقه آنها به ورزش کشتی، در زمان رقابت های انتخاباتی مانند یک کشتی گیر قدیمی رجز خوانی می کرد و تا بازاریابی ویروسی نیز پیش رفت. اما آنچه که مسلم است این است که ریاست جمهوری آینده، تا حد بسیاری به چینش نیروهای سیاسی و حضور آنها در صحنه انتخابات بر می گردد. مسلم است که اگر شورای نگهبان به این گروه آنچنان که آنها می خواهند اجازه حضور در انتخابات را دهد و تمام افراد و گروههای مستقل نیز وارد میدان شوند ، شرایط با شرایطی که شورای نگهبان نظارت خود را به طور کامل انجام دهد متفاوت است..
اصلاح طلبان هم اکنون به دنبال احیای خود هستند و برای احیای خود قربانی نیاز دارند و عملکرد دولت یازدهم و دوازدهم می تواند بهانه را برای قربانی کردن این دولت فراهم کند. از سوی دیگر تلاش می کنند که تا دلیل شکست خود را در انتخابات ۱۴۰۰ آماده کنند و شورای نگهبان را به عنوان یکی از مهمترین عوامل این شکست معرفی کنند. همچنین زیر سوال بردن مجلس دوازدهم نیز یکی از روشهای آنها است، در این میان آنها به افکار عمومی وانمود می کنند که مجلس بایستی ریل گذار باشد و دولت آن را اجرا کند ولی اکنون ۴ ماه از انتخابات گذشته و مجلس هیچ برنامه ای برای اصلاح معیشت فقرا و شرایط زندگی در کشور نداده است و به این وسیله سراغ مجلس دوازدهم می روند، تا بگویند مجلس هم به دنبال اهداف انقلابی نیست و اهداف انتخاباتی را دنبال می کند. در حالی که چنین نیست و اقدامات مجلس به روشنی برای مردم قابل درک است.
نویسنده: کتایون مافی
