قطعنامه شورای حکام آژانس انرژی اتمی علیه جمهوری اسلامی، روز جمعه تصویب شد. در این قطعنامه که با ۳۲ رأی مثبت در برابر ۲ رأی منفی (کوبا و اکوادور) و یک رأی ممتنع (اندونزی) به تصویب رسید، از ایران می‌خواهد که به میز مذاکره با گروه ۱+۵ بازگردد، فورا به قطعنامه‌های شورای امنیت عمل و غنی‌سازی اورانیوم را متوقف و به طور کامل با آژانس همکاری کند. همچنین از ایران خواسته شده هیأتی بلند پایه را از آژانس بپذیرد و در مورد سئوالات و ابهامات موجود با آنها گفتگو کند.
درباره این قطعنامه، واکنشهای متفاوتی را شاهدیم. برخی به نیمه پر آن توجه کرده‌اند یعنی ناکامی آمریکا در رسیدن به همه اهداف تعیین شده را مدنظر قرار داده‌اند و برخی دیگر به نیمه خالی لیوان توجه کرده و نتایج منفی این قطعنامه برای جمهوری اسلامی را برشمرده‌اند.
نیمه پر
کسانی که به نیمه پر لیوان توجه دارند معتقدند آمریکایی‌ها به دنبال آن بودند که در قطعنامه شورای حکام، ارجاع پرونده به شورای امنیت لحاظ شود، از اقدام مدیرکل و گزارش‌دهی علیه برنامه هسته‌ای ایران حمایت شود، ماهیت برنامه هسته‌ای ایران در قطعنامه، نظامی اعلام شود و ضرب‌الاجلی برای همکاری بین ایران و آژانس تعیین شود که هیچ‌یک از این موارد در قطعنامه وجود ندارد. از طرفی همین قطعنامه به شدت تعدیل شده، با اجماع تصویب نشد بلکه با رأی‌گیری به تصویب رسید و برخی کشورها رأی ممتنع و مخالف به آن دادند. آنچه تصویب شد، بسیار ضعیف‌تر از آن چیزی است که مدنظر آمریکا بود و آمریکایی‌ها قادر نشدند از هجمه‌ای که علیه ایران ترتیب داده بودند نتیجه مطلوب یعنی تبدیل ادعاهای خود به فشار علیه ایران را بگیرند.
نیمه خالی
کسانی که نیمه خالی ماجرا را می‌بینند، معتقدند به هر حال یک قطعنامه دیگر علیه ایران در شورای حکام تصویب شد و اگر دستاوردی برای آمریکا نداشت، مقامات آمریکایی از آن استقبال نمی‌کردند. خانم کلینتون ضمن استقبال از این قطعنامه، اعلام کرد که گزارش آقای آمانو «روشن ترین تأیید» بر امری بود که دولت آمریکا از مدت‌ها پیش از آن اطلاع یافته بود و آن اینکه حکومت ایران به رغم انکار دائمی‌اش، در پی دستیابی به تکنولوژی و تجهیزاتی است که تنها در یک برنامه تولید سلاح اتمی کاربرد دارد. گلن دیویس، نماینده آمریکا در آژانس هم گفت که «قطعنامه شورای حکام، تمام چیزهایی را که دولت آمریکا در پی آن بود در خود دارد و در آن، هم به عدم همکاری کامل ایران و هم به ابعاد نظامی احتمالی برنامه اتمی این کشور اشاره شده است». از طرفی مطابق مفاد این قطعنامه، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز موظف است تا یافته‌های جدید خود درباره موضوع هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران را تا ماه «مارس» آتی ارائه دهد. دیپلماتهای غربی مدعی هستند در صورتی که یافته‌های آژانس نشان دهد ایران به تعهدات هسته‌ای خود پایبند نبوده است، فضا برای اقدام احتمالی ضد ایرانی در بهار آتی مهیا می‌شود. آمانو رئیس آژانس هم گفت: «از ایران می‌خواهم تا به طور مستمر و بدون تاخیر با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری کرده و درباره بعد نظامی برنامه هسته‌ای خود، اطلاعات بیشتری را در اختیار ما قرار دهد».
جمع دو قسمت خالی و پر
واقعیت این است که صدور این قطعنامه، برداشتن یک گام تازه آمریکا علیه ما محسوب می‌شود. درست است که آمریکا در رسیدن یکباره به همه اهداف خود، محدودیت دارد اما انکار نمی‌توان کرد که به برخی از آنها رسیده است. از طرفی، این کشور آنقدر حوصله به خرج می‌دهد تا بتدریج به اهداف دیگرش هم برسد. گذشت زمان در برخی از حوزه‌ها به نفع ما تمام می‌شود ولی این گونه نیست که آمریکا هم از این گذشت زمان، به نفع خود بهره نگیرد. هر کدام از این قطعنامه‌ها، راه صدور قطعنامه‌های تازه را هموار می‌کند و مقاومتهای بعدی دولتهایی مانند روسیه و چین را کم می‌کند یعنی این احتمال که در ماه مارس، روسیه و چین کمتر در مقابل خواسته‌های آمریکا مقاومت کنند، بیشتر شده است.
نکته مهم این است که آمریکا در صدد اجرای مجموعه‌ای از اقدامات ضدایرانی است که مسئله هسته‌ای، یکی از این موارد است. این کشور روز جمعه در اقدامی دیگر، قطعنامه‌ای را در مجمع عمومی سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی به تصویب رساند که در آن به موضوع تروریسم و ترور ادعایی سفیر عربستان در آمریکا پرداخته و از جمهوری اسلامی خواسته شد به قوانین بین‌المللی پایبند باشد. در موضوع حقوق بشر هم گزارش ضدایرانی احمد شهید مدتی قبل منتشر شد که بر محکومیت ایران در این زمینه تاکید داشت. اقدام دو روز قبل دولت سوئیس در تحریم بیش از ۱۱۶ مقام ایرانی را هم کنار این موارد قرار دهید. همه این موارد نشان می‌دهد که آمریکا بتدریج به سمت اهداف تعیین شده در حال پیشروی است. البته قبول دارم که ما هم چاره‌ای جز مقاومت نداریم و کم کردن نتایج اقدامات آمریکا علیه منافع ملی ایران، عمده‌ترین کاری است که باید انجام دهیم ولی باید بر این نکته تاکید کنیم که سیاست تبلیغی ما در داخل برای روحیه دادن به مردم، نباید در باور سیاستمداران ما هم نقش ببندد و گمان کنند که واقعا آمریکا چیزی به دست نیاورده است و این قطعنامه‌ها هیچ مشکلی را برای ما ایجاد نمی‌کند.
علي اشرفي
