بحران کرونا در حالی به اصل اول در صحنه جهانی مبدل شده است که گویی برای کشورهای غربی همچنان یک اولویت دیگر مطرح است و آن مسئله برجام و تحولات پیرامون آن است. در یک ماه اخیر با اعلام رسانهای پیروزی بایدن در انتخابات آمریکا، این مسئله ابعاد تازهتری گرفته است و برگشتن آمریکا به برجام و مذاکرات احتمالی به یکی از مسائل اصلی در محافل رسانهای و سیاسی جهان مبدل شده است. نکته قابل توجه در این میان سخنان دیروز مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپاست چنانکه جوزپ بورل در مصاحبهای با شبکه یورو نیوز گفت اروپا خیلی علاقهمند به نجات برجام بوده است. من باید آن را زنده نگه میداشتم، این توافق به خواب زمستانی فرو رفته اما هنوز نمرده است. وی در ادامه گفت: ما باید فکر ایرنیها را درک کنیم، چون حق دارند که احساس کنند به آنها خیانت شده است و احتمالاً آنها هستند که نمیخواهند دوباره با همان کارتها بازی کنند. اما باید منتظر بمانیم. استفاده بورل از واژه خیانت در حالی اشاره ضمنی به اقدام ترامپ مبنی بر خروج از برجام است و وی تلاش کرده تا آمدن بایدن و رویکرد اروپا به اجماع سازی با وی را پایان این خیانت نشان دهد که بررسی مواضع بایدن و سران اروپا نکته ای دیگر را آشکار میسازد.
جو بایدن درباره ترور شهید فخری زاده دانشمند هستهای و دفاعی کشورمان، در مصاحبه با شبکه سیاِناِن، ادعا کرد سخت است که بگوید این ترور چه میزان تعاملات او با تهران را پیچیده خواهد کرد. وی با انتقاد از سیاستهای دونالد ترامپ در قبال ایران گفت: نقطه پایانی این است که ما به ایران اجازه دستیابی به تسلیحات اتمی ندهیم. وی ادعا کرده است که ایران در حال حرکت به سمت توانایی داشتن میزان کافی مواد برای ساخت سلاح اتمی است. و البته مسئله موشکی هم که هست». در همین حال هایکو ماس وزیر خارجه آلمان نیز دیروز گفت آلمان به دنبال یک جایگزین و توافق هستهای گستردهتر با ایران است. وی ادعا کرده است ما از ایران انتظارات روشنی داریم: نبود سلاح هستهای و همچنین نبود هیچ برنامه موشک بالستیک که کل منطقه را تهدید میکند. ایران همچنین باید نقش دیگری در منطقه بازی کند. پیش از وی نیز لودریان وزیر خارجه فرانسه و دومنیک راب وزیر خارجه انگلیس مشابه صحبتهای ماس را مطرح کردهاند. اینگونه مواضع مطرح شده از سوی سران آمریکا و اروپا چند نکته را آشکار میسازد.
نخست آنها کشورهای مذکور به دنبال جه به جا کردن جای متهم و شاکی هستند. در حالی جمهوری اسلامی ایران شاکی بدعهدی طرفهای ۱+۵ است و غرب متهم عدم پایبندی به برجام، مواضع غربیها چنان است که گویی ایران ناقض برجام است و تهدیدی برای امنیت جهانی.
مطالبه اروپاییها بر اصل گسترش برجام به حذف تمام حقوق هستهای، توان دفاعی و موقعیت منطقهای ایران است. جالب توجه آنکه آنها انجام این اقدامات را شرط بازگشتشان به برجام قرار میدهند و نه حتی لغو تحریمها.
دوم آنکه رفتارهای کشورهای غربی و آمریکا از جمله جو بایدن مدعی پیروزی در انتخابات آمریکا در برابر ترور شهید فخری زاده که با سکوت و عدم محکومیت و صدور بیانیهای در قالب خویشتن داری همراه بوده، بار دیگر ماهیت ضدانسانی و سیاست زده آنها را آشکار ساخت و نشان داد که غرب همچنان در ردیف اول حمایت از تروریسم و جنایت علیه بشریت قرار دارد. رفتاری که بیانگر این حقیقت است که تا غرب در منطقه دخالت میکند آرامش حاکم نخواهد شد و لذا پیروان صلح و امنیت در جهان و خاومیانه باید در مسیر مقابله با این رژیمها گام بردارند. نه تنها رژیم صهیونیستی بلکه غرب نیز کانون بحران سازی هستند و مقابله با آنها اصل اول در تحقق امنیت جمعی است.
سوم آنکه بورل به عنوان مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در حالی از درک عصبانیت ایرانیها از خیانت غرب میگوید که وی زنده ماندن برجام را در اجرای مطالبات غرب میداند و نه اقدام برای تعهد پذیر کردن اروپا و آمریکا برای لغو تحریمها و پرداخت خسارت به ایران.
با توجه به این حقایق میتوان گفت که سخنان بورل درباب عصانیت ایرانیها از خیانت غرب سخنی درست است اما وی از بیان یک حقیقت دیگر خودداری کرده است و آن اینکه مواضع آمریکا و سران اروپا نشان میدهد که اعتیاد آنها به خیانت همچنان ادامه دارد و با ادعای بازگشت به برجام به دنبال اجرای ابعاد جدیدی از خیانت علیه ایران هستند. خیانتی که ملت ایران پذیرنده آن نمیباشد و انتظار دارد تا دستگاه دیپلماسی با اجرای صحیح و همه جانبه مصوبه مجلس درباره راهبرد لغو تحریمها و گرفتار نیامدن در بازی مذاکره به مقابله با این خیانتها بپردازد.
نویسنده:قاسم غفوری