۲۸ مرداد در تقویم تاریخ ایران روزی به نسبت قابل توجه و به یاد ماندنی است که گوشه‌های مهمی از تاریخ کشور را نشان می‌دهد. روزی که می توان گفت درس گرفتن و آموختن از آن می‌تواند راهگشایی باشد برای امروز و فردایمان. درسهایی که تجربه‌هایی تلخ و شیرین را رقم زده است و همواره در تقویم ایران زمین و ملت بزرگ ایران باقی خواهند ماند.
۲۸ مرداد ۱۳۳۲ کودتا علیه دولت مصدق نخست وزیر وقت صورت گرفت. کودتایی که دوران جدیدی از سیاست‌ها را در ایران رقم زد و دخالت‌های خارجی وارد ابعاد گسترده تری شد چنانکه در حالی که در ۲۹ اسفند ۱۳۲۹ ملی شدن صنعت نفت و خلع ید انگلیس رقم خورد، از کودتای ۲۸ مرداد تسلط خارجی به منابع نفت ایران در قالب کنسرسیوم‌ها و شرکت های سهامی و چند ملیتی احیا شد. رویداد مهم دیگر را در ۲۸ مرداد ۱۳۵۸ می‌توان مشاهده کرد، آنجا که پس از چند روز ایستادگی نیروهای مردمی به فرماندهی شهید چمران و مردانی چون اصغر وصالی و همرزمانشان، محاصره پاوه شکسته شد و این بخش از سرزمین ایران از جدایی طلبان کومله و دموکرات و آنانی که با ادعای جنبش کردی به دنبال تجزیه ایران بودند، پاکسازی شد.
بررسی این دو رویداد مهم چند درس مهم دارد از جمله آنکه کودتای ۲۸ مرداد علیه دولت مستقر در ایران توسط آمریکا و انگلیس و پیاده نظام آن در داخل صورت گرفت و تقلا برای تجزیه مناطق کردنشین ایران که به نبرد پاوه منجر شد نیز توسط همین کشورها و عناصر خود فروخته داخلی آنها صورت گرفت. این تحولات نشان می‌دهد که ماهیت دشمن هرگز تغییری نکرده و در مقاطع مختلف به عناوین مختلف به دنبال توطئه علیه ایران هستند، گاه کودتا علیه دولت و گاه اقدام برای تجزیه چنانکه در فتنه‌های ۷۸ و ۸۸ و موج سواری‌های آنان برای به آشوب کشاندن ایران در سالهای اخیر می‌توان این روند را می‌توان مشاهده کرد.
دوم آنکه یک سوال مطرح است که چرا کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ به نتیجه رسید اما توطئه تجزیه ایران در ۱۳۵۸ به نتیجه نرسید و پاوه آزاد شد؟ پاسخ به این سوال را در یک جمله می‌توان داد و آن اینکه در سا ل۱۳۳۲ دولتمردان همچون مصدق چشم به حمایت خارجی و وعده‌های آمریکایی داشتند. چنانکه این اعتماد کاذب جدایی میان مصدق و آیت الله کاشانی که پیوند دهنده دین و سیاست بود را به همراه داشت. حال آنکه در جریان پاوه تکیه برداشته‌های درونی و نیروی جوان شد. دلاورانی که در پاوه با کمترین امکانات ایستادگی کردند و اجازه پیشروی به دشمن را ندادند. نکته مهم آنکه در جریان پاوه امام خمینی(ره) فرمان تاریخی لزوم حمایت از مقاومت پاوه را صادر کردند. در شرایطی که برخی جریان‌های لیبرال و غرب گرا شعار جدایی دین از سیاست را سر می‌دادند، امام خمینی(ره) به عنوان رهبر معنوی ا نقلاب با تکیه بر اصل دین ما و سیاست ما عین دیانت ما، وارد میدان شدند و فرمان آزاد سازی پاوه را صادر کردند که زمینه ساز شکست توطئه دشمنان برای تجزیه کشور شد.
با توجه به آنچه ذکر شد می‌توان گفت که ۲۸ مرداد با تحولات و رویدادهایی در مقاطع مختلف تاریخی دارای درسهای مشترکی است که اساس ترین آن را می‌توان در یک جمله خلاصه کرد و آن اینکه چشم طمع دشمنان برای سلطه بر ایران هرگز پایانی ندارد و لذا تنها راه مقابله با آن بصیرت افزایی، قوی شدن در حوزه‌های مختلف از دفاع گرفته تا اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی و تکیه بر داشته‌های داخلی به جای دلبستن به وعده‌ها و حمایت‌های خارجی است. وعده‌هایی که نمود آن را در برجام دیده‌ایم که هرگز محقق نشد و بانیان آن همچنان برآنند تا بدون انجام هیچ تعهدی، ایران را به تعهدی یک جانبه وادار کنند تا به زعم خود ملت ایران را تسلیم زیاده‌خواهی‌هایشان سازند.
شاید اگر بصیرت و دشمن شناسی در میان مسئولان و مردم در سا ل۱۳۳۲ بود هرگز آن کودتا صورت نمی‌گرفت و اگر کشور از نظر دفاعی و نظامی در ضعف نبود هرگز کودتا برای تجزیه کشور در سال ۱۳۵۸ صورت نمی‌گیرد کودتایی که البته به دلیل بصیرت و دشمن شناسی امام(ره) و لبیک مردم به پیام تاریخی ایشان، این توطئه را خنثی و برگ زرینی را در تاریخ انقلاب ملت ایران ثبت کرد.
نویسنده: قاسم غفوری
