نقد، نظر، تجزيه و تحليل وظيفه روزنامهنگار و کارشناسان مسائل گوناگون در حوزههاي سياسي، اقتصادي، فرهنگي و اجتماعي است. وجود فضاي نقد و اظهارنظر است که باعث تعالي در اين زمينهها ميشود.
اگر روزنامهنگار، تحليلگر و صاحبنظر نتواند تحليل و نقد خود را ارائه دهد و يا اگر در صورت ارائه آن، مورد هجمه قرار گيرد و غيرمنطقي به او و نظراتش خدشه وارد شود، نتيجه معکوس خواهد داشت. اگر تحليل و نقد يک روزنامهنگار و تحليلگر، دلسوزانه و روشنفكرانه است و داراي هشدار و راهکار براي برون رفت از يک مشکل، بايد پذيرفته شود، نه اين که با انتقادات تند روبرو گردد، آنگاه است که روزنامهنگار قلمش را زمين خواهد گذاشت و تنها به «بهبه و چهچه» خواهد پرداخت و تحليلگر و صاحبنظر همزبان به کام خواهد کشيد، مگر آن که پوستش کلفت باشد و از ارائه تحليلها و انتقادات خود دست برندارد.
موضوع هستهاي و گفتوگوهايي که در اين دو سال گذشته بر سر آن انجام شده است، مخالفان و موافقاني براي خود دست و پا كرده است. هر کدام از اين دو طيف، منطق و استدلال خود را دارند و براي رسيدن به آن همچنان دست به کار هستند، مينويسند و اظهارنظر ميکنند و تحليلهاي خود را ارائه ميدهند.
آنها که مخالف هستند نه اينکه مخالف توافق باشند، مخالف توافقي هستند که خداي ناکرده با خدعه و نيرنگ آمريکا و غرب، توافقي به دست آيد که به منافع ملي، عزت و عظمت ايران اسلامي خدشهاي وارد شود. اگر نه که، توافق خوبي به امضا برسد، همه، حتي آنهايي که مخالف هستند و منتقد، از آن توافق خوب منتفع ميشوند و با آن موافقند.
اما بر سر موضوع هستهاي هرگاه واکنشي از سوي منتقدين مطرح ميشود، موضعگيريهاي تندي از سوي مقامات دولتي از جمله آقاي رئيسجمهور صورت ميگيرد.
روز شنبه بود که ايشان در جمع فرمانداران سراسر کشور درباره گفتوگوهاي هستهاي گفت:«اسرار کشور بايد محفوظ باشد، مگر کسي در اين شک دارد؟حالا يک نصيحتي رهبر معظم انقلاب فرمودند و چون رهبر هستند بايد نصيحت کنند، حالا عدهاي راه ميافتند و ميگويند، دولت اگر تشنه شدي بايد آب بخوري يا دولت تو به اکسيژن نياز داري. خودمان هم ميدانيم. افرادي که امروز مسئوليت مذاکرات را دارند، از لحاظ سياسي و عمومي و در حد فني در سطح بالايي هستند.»
البته در اين که تيم مذاکرهکننده هستهاي زبده و کارکشته است شک و ترديدي نيست، اما هيچگاه نبايد احتمال حتي يک اشتباه محاسباتي کوچک را در گفتوگوهاي به اين مهمي، از نظر دور داشت و بياهميت شمارد.
ريزترين و کوچکترين رفتار و گفتاري که در روند گفتوگوهاي هستهاي اتفاق ميافتد، علاوه بر اينکه بايد با دقت و وسواس ويژهاي مطرح شود، هيچگاه از چشم تيزبين دشمني که روبروي ما نشسته است، مخفي نخواهد ماند.
اگر آقاي رئيسجمهور محترم يادشان باشد، در سفر هيأت ايراني به نيويورک براي شرکت در مجمع عمومي سازمان ملل، چند اتفاق افتاد که از سوي رهبر معظم انقلاب به «به جا» نبود تعبير شد، که جا داشت بابت اين اتفاق از سوي دولت پاسخ مناسبي ارائه شود. آن دو اتفاق گفتوگوي تلفني رئيسجمهور با اوباما و ديدار سرپايي ظريف و کري بود. بگذريم.
اما درباره خط قرمزهاي گفتوگوهاي هستهاي ايران و ۱+۵، رهبر معظم انقلاب اسلامي بارها تأکيد کرده بودند که گفتوگوها تنها بر سر موضوع هستهاي است و مسائل ديگر از جمله مسائل نظامي و دفاعي، موشکي و حقوق بشر جايي ندارد. در اين زمينه فرماندهان ارشد نيروهاي مسلح از جمله سپاه و ارتش هم بارها تأکيد کردهاند که بازديد از مراکز نظامي خط قرمز جمهوري اسلامي است و پاسخ اين درخواست سرب داغ خواهد بود.
فرمانده کل قوا در پادگان امام حسين(ع) بار ديگر با قاطعيت اعلام کردند که به هيچ عنوان اجازه بازديد از مراکز نظامي را نخواهند داد، همچنين گفتوگو با دانشمندان هستهاي را هم قاطعانه رد کردند.
اما اين موضوعات در مذاکرات هستهاي مورد بحث قرار گرفته بود که رهبر معظم انقلاب پاسخ دادند و آنها را قاطعانه رد کردند.
آقاي سيدعباس عراقچي، مذاکرهکننده ارشد تيم هستهاي چهارم خرداد ماه در برنامه گفتوگوي ويژه خبري، روند گفتوگوهاي هستهاي را تشريح کرد.
او در بخش پاياني درباره موضوع «PMD» که به مسائل نظامي ميپردازد، اظهار داشت: «اين بهانه را بايد از آنها گرفت، شرايطي ايجاد کردهايم در چارچوب رسيدن به توافق نهايي اين مشکل PMD نيز حل شود. ما به راهحلهايي رسيديم که در تهران مورد توافق قرار نگرفت. آنها گفتند ليستي را داريم که دسترسي به اين افراد و مکانها داده شود که اين اجازه در تهران داده نشده، مقام معظم رهبري وارد شدند و دستور دادند اين کار انجام نشود. بايد از ايشان تقدير کنيم که در بسياري از مقاطع وارد مذاکره شدند و اصولي را مطرح کردند و اراده ايران را در بالاترين سطح نشان دادند...»
اشاره آقاي عراقچي به آن افراد و آن مکانها، دانشمندان هستهاي و مکانهاي نظامي است که در مذاکرات بحث شده است و هنگامي که رهبر معظم انقلاب متوجه شدند، با مخالفت قاطع ايشان روبرو شد.
اين موضوع نکتهاي است که منتقدين هم بارها به آن اشاره کرده بودند. ضمن اين که موضوع و مسائل نظامي و گفتوگو با دانشمندان هستهاي اصلاً نبايد در جريان گفتوگوها مطرح ميشد.
در هر صورت اکنون که به زمان تيرماه نزديک ميشويم، با توجه به اين که آمريکا سعي دارد، ساختار تحريمها را حفظ کند و حتي بر سر اين موضوع براساس خبري که رويترز منتشر کرده، ۱+۵ درباره نحوه بازگشت تحريمهاي شوراي امنيت عليه ايران توافق کردهاند، امتيازاتي که قرار است، طرف مقابل به جمهوري اسلامي ايران بدهد چيست؟ كه درباره موضوعات خط قرمز گفتوگو شده و نتايجي هم به دست آمده بود؟