دولتمردان تركيه كه در طول ۴ سال اخير در چارچوب القاهاي غرب در حالي به حمايت از تروريسم و بحران سازي در منطقه پرداختهاند كه در روزهاي اخير حملات نظامي به سوريه را صورت دادهاند و ابعاد جديدي از بحران را در منطقه ايجاد كرده است.
افرادي مانند رجب طيب اردوغان و داوود اوغلو در طول سالهاي اخير با استفاده از نگاه مذهبي مردم تركيه توانستهاند خود را در عرصه قدرت حفظ نمايند چنانكه اردوغان در اولين انتخابات رياست جمهوري آراي مردمي را كسب و اوغلو نيز به مقام نخستوزيري دست يافت. مطالبات مردم تركيه در كنار مسائل اقتصادي در قالب اجراي قوانين اسلامي در كشور و نيز رويكرد كشورشان به منطقه و دوري از مطيع غرب بودن استوار بوده است چنانكه حركت سالهاي نخست اردوغان در اين مسير بر حمايت مردمي از وي و حزب عدالت و توسعه افزود. با اين وجود تغيير در رفتار دولتمردان تركيه و رويكرد آنان به همگرايي با بحرانسازان در منطقه يعني آمريكا و عربستان كه عملا تحقق بخش اهداف صهيونيستها است، نگاه منفي مردم تركيه به دولتمردانشان را رقم زده است چنانكه نتايج انتخابات اخير تركيه و ناكامي حزب عدالت و توسعه در كسب آراي مطلق نمودي از آن است. دولتمردان تركيه در حالي با بحران مشروعيت مردمي مواجه شدهاند كه برخي روياهاي سياسي و نيز جاه طلبي منطقهاي بارديگر تركيه را گرفتار بحرانهاي جديدي ساخته كه درگير شدن تركيه در دو جبهه پكك و سوريه از ابعاد آن است.
تركيه در روزهاي اخير در حالي حملات گسترده اي را به سوريه آغاز كرده كه نوع رفتارهاي سران اين كشور از جمله ادعاي آنان مبني بر مقابله با داعش و نيز نوشتن نامه توجيهي به سازمان ملل براي مشروع جلوه دادن حملات به سوريه، يادآور اقدامات بوش در سال ۲۰۰۱ پس از حادثه ۱۱ سپتامبر براي لشگر كشي به افغانستان است.
انفجارهاي مشكوك برجهاي دوقلوي سازمان تجارت جهاني در سال ۲۰۰۱ در آمريكا زمينهساز لشگركشي بوش پسر رئيسجمهور وقت آمريكا به افغانستان شد. آنها در آن زمان در حالي القاعده را بهانه حمله به افغانستان قرار دادند كه پيش از اين القاعده از متحدان آمريكا بوده است چنانكه در جنگ شوروي در افغانستان به جاي آمريكا با ارتش سرخ در جنگ بود و بسياري از بحرانها جهاني نيز به كمك القاعده صورت ميگرفت. در ۱۱ سپتامبر نقش جديدي براي القاعده تعريف شد و آن زمينهسازي براي توجيه اقدام نظامي آمريكا در جهان بود. پس از آن فاز سوم اقدامات آمريكا آغاز شد و آن لشگركشي به افغانستان به بهانه امنيت جهاني و مقابله با تهديد امنيت آمريكا بود كه دامنه آن سپس به عراق كشيده شد. اين روزها تركيه در حالي اقدام نظامي عليه داعش را سر ميدهد كه در طول ۴ سال گذشته تركيه همواره حامي اين گروهها بوده چنانكه عناصر داعش آزادانه در تركيه رفت و آمد ميكردند و حتي تركيه براي آنان در سوريه تسليحات ارسال ميكرد. اين فرآيند تا چند روز پيش ادامه داشت تا اينكه در انفجارهاي روي داده در تركيه داعش مسئوليت آنها را پذيرفت و در نهايت از روز پنجشنبه دولتمردان تركيه اقدام نظامي عليه داعش را اعلام كردند. آنها در حالي ادعاي بازداشت برخي عناصر داعش و البته پكك را در داخل تركيه مطرح نمودند كه همزمان اقدام نظامي عليه سوريه را آغاز كردند در حالي كه هيچ هماهنگي با نظام سوريه نداشتهاند. اين رويكرد در حالي كه نظام سوريه پيشگام مبارزه با تروريسم است ابهامات بسياري را در صداقت رفتاري تركيه ايجاد و اين امر را در ذهن ايجاد كرده كه آنان براي رسيدن به اهداف داخلي و منطقه اي از داعش بهرهبرداري نمودهاند در حالي كه در وراي تحركات تركيه بيشترين منفعت را صهيونيستها و آمريكا ميبرند كه با استمرار بحران در منطقه منافعشان تامين ميگردد در حالي كه هزينههاي آن را تركيه وكشورهاي منطقه ميپردازند.
شباهت رفتارهاي اردوغان رئيسجمهورتركيه با رفتارهاي بوش زماني آشكارتر ميشود كه دولت ترکیه تلاش میکند تا حمله هوایی به پایگاههای داعش در سوریه را در پیامی به سازمان ملل توجیه کند.
ترکیه در نامهای به بانکیمون، دبیرکل سازمان ملل و همچنین نامهای به شورای امنیت، اینگونه مداخله نظامی در سوریه را توجیه کرد که ماده ۵۱ منشور سازمان ملل به کشورها به صورت انفرادی یا جمعی حق دفاع از خود را در مقابله با حملات مسلحانه میدهد. معاون نماینده ترکیه در سازمان ملل در پیامی مدعی شد: آشکار است که نظام در سوریه یا قادر نیست یا نمیخواهد با تهدیدهایی که به صورت آشکار امنیت ترکیه و جان شهروندان این کشور را در معرض خطر قرار میدهد، مقابله کند. در این نامه آمده است: سوریه پناهگاه امنی برای داعش شده است. داعش از این منطقه برای آموزش و برنامهریزی حملات از طریق مرزها و حمایت مالی از این حملات و اجرای آن استفاده میکند. طبق ماده ۵۱ منشور سازمان ملل باید به شورای امنیت که متشکل از ۱۵ عضو است فورا نسبت به اقدامی از سوی کشورها برای دفاع از خود در مقابله با حملهای مسلح صورت میگیرد، اطلاع داده شود. ترکیه همچنین با این امر موافقت کرده است که جنگندههای آمریکایی و ائتلاف ضدداعش از پایگاههای هوایی این کشور برای حملات به داعش استفاده کنند.
در همين حال رئیسجمهوری ترکیه تاکید کرد که حملات نظامی این کشور علیه پایگاههای داعش در شمال سوریه تنها گام اول برای حمایت از کشورش است و این حملات ادامه خواهد داشت. از سوی دیگر اردوغان تاکید کرد که موافقت آنکارا با استفاده نیروی هوایی آمریکا از پایگاه نظامی انجرلیک، ترکیه برای حمله به مواضع داعش طبق چارچوب و شرایط معینی صورت گرفته است.
همچنين وزارت خارجه ترکیه اعلام کرد مناطقی که در شمال سوریه از وجود داعش پاکسازی شده، به عنوان «منطقه امن» در نظر گرفته میشود.«مولود چاووش اوغلو» وزیر خارجه ترکیه در نشستی خبری درباره اقدامات جدید این کشور علیه داعش توضیح داد.به نوشته «اسکای نیوز»، چاووش اوغلو گفت که ترکیه، عضو فاعل در ائتلاف بینالمللی ضد داعش است.
همزمان تركيه براي رسيدن به اهداف داخلي يعني تضعيف جريانهاي كردي و زمينهسازي براي تشكيل دولت مستقل توسط اوغلو نخستوزير تركيه، سران ترکیه اعلام كردند مواضع پکک در شمال عراق را همزمان با حمله به مواضع داعش در خاک سوریه، هدف قرار داد. براساس این گزارش، جنگندههای ترکیه، اردوگاههای پکک را در شمال عراق هدف قرار دادهاند. گفته میشود جنگندههای ترکیه پس از بمباران مواضع داعش در خاک سوریه، از آسمان این کشور به شمال عراق رفته و طی عملیاتی که یک ساعت به طول انجامید، کمپهای پکک را بمباران کردند. این اولین حمله ترکیه به مواضع شاخه نظامی حزب کارگران کردستان، پس از قرارداد صلح سال ۲۰۱۳ میان این حزب اپوزیسیون با دولت ترکیه به شمار میرود. پکک تایید کرده است که ۵ کمپ نظامی این گروه در کوههای قندیل عراق حدود ساعت ۱۱ شب به وقت محلی مورد حمله سنگین جنگندههای اف-۱۶ ترکیه قرار گرفته است.
خبرگزاری «CNN Turk» نیز نوشت که دستکم ۳ کمپ پکک در شمال عراق هدف قرار گرفته است و از سال ۲۰۱۱ تاکنون، این حمله، بزرگترین عملیات ترکیه علیه پکک در شمال عراق به شمار میرود.حزب کارگران کردستان موسوم به پکک پس از حمله دولت ترکیه به مواضع این گروه شبهنظامی اعلام کرد قرارداد آتشبس با آن دولت دیگر معتبر نیست. منابع رسانهای ترکیه اعلام کردند که پکک ۱۵ کارگر را در جنوب شرق ترکیه به گروگان گرفته است. لازم به ذكر است همزمان با تشديد اعتراضها به سياستهاي دولتمردان تركيه پلیس ترکیه برای پراکنده کردن معترضانی که در اعتراض به خشونتهای گروه تروریستی داعش دست به تجمع زده بودند، از گاز اشکآور و گلوله پلاستیکی استفاده کرد.
در همين حال در تحليل آنچه تركيه صورت ميدهد«عبدالباری عطوان» سردبیر شهیر روزنامه رأی الیوم، در مقالهای این سؤال را مطرح میکند که چرا ترکیه در این زمان اقدام به حمله هوایی علیه داعش کرده است؟ آیا آنکارا سیاست محافظهکارانه خود را در قبال بحران سوریه تغییر داده است؟
وی ادامه میدهد: جواب این سؤال در تماس تلفنی بین باراک اوباما و اردوغان نهفته است که دو طرف در مورد توافق ترکیه و آمریکا در مورد ائتلاف علیه داعش صحبت کردند، توافقی که ژنرال «جو آلن» نماینده آمریکا در ائتلاف ضد داعش برای نهایی شدن آن به عراق و ترکیه سفر کرده و مهمترین بند آن مربوط به پیوستن ترکیه به ائتلاف ضد داعش بود. طبق این توافق، ترکیه به نیروهای آمریکایی اجازه میدهد تا از پایگاه هوایی «اینجرلیک» در مرز با عراق و سوریه علیه داعش استفاده کند و در مقابل نیز آمریکا درخواست ترکیه برای ایجاد منطقه حائل و ایجاد منطقه پرواز ممنوع را برآورده میکند.این منطقه حائل به طول ۹۰ کیلومتر بین دو شهر «مارع» و «جرابلس» در شمال سوریه و به مساحت ۴۵۰۰ کیلومتر (نصف مساحت کل لبنان) خواهد بود
لازم به ذكر است به نوشته روزنامه ترکی «صباح» پس از ماهها مذاکره میان آنکارا و واشنگتن، دولت ترکیه با استفاده ارتش آمریکا از پایگاه هوایی استراتژیک «اینجریک» در حملاتش علیه مواضع داعش موافقت کرده است.رسانههای ترکیه نوشتهاند که اجازه استفاده ارتش آمریکا از اینجریک بدون امتیاز متقابل نبوده است. این گزارش میگوید ترکیه در برابر دادن این مجوز، موافقت دولت آمریکا با ایجاد «منطقه امن و پرواز ممنوع» در منطقه شمال حلب را به دست آورده است.
تركيه در حالي به بهانه مبارزه با داعش به صورت خودسرانه به كشتار در سوريه ميپردازد كه بررسي تحولات ميداني سوريه نشانگر دستاوردهاي بزرگ ارتش سوريه است كه تركيه با رويكرد به اين كشور ميتواند مبارزه واقعي با تروريسم داشته باشد كه تاكنون از انجام آن خودداري كرده كه خود نشانگر واهي بودن ادعاي مبارزه تركيه با تروريسم است. نیروهای سوری پس از دفع حملات گروه تروریستی داعش به فرودگاه نظامی «کویرس» در حومه «حلب» موفق شدند ۸۰ داعشی را بکشند. نیروهای ارتش و دفاع ملی سوریه در راستای تداوم عملیات پاکسازی موفق شدند پیشرویهایی در استان قنیطره داشته باشند و یکی از سرکردههای میدانی تروریستی «جبهه النصره» را بکشند. نكته قابل توجه آنكه تجاوز هوایی ترکیه به سوریه به بهانه مبارزه با عناصر داعش مورد استقبال گروههای تروریستی حاضر در سوریه قرار گرفت و این مسئله را مقدمهای برای ایجاد منطقه حائل در مرز این کشور قلمداد کردند. نكته قابل توجه ديگر آنكه صالح مسلم، رهبر حزب اتحاد دموکراتیک کردهای سوریه با اشاره به اینکه برخی طرفهای ترکیهای از داعش حمایت میکنند، تاکید کرد که کردها با پایداری خود هیبت داعش را درهم شکستند.