همين چند روز پيش بود كه رئيس سازمان انرژي اتمي در يك مراسمي از «دبه كردن» طرف مقابل خبر داد و گفت: «غربی‌ها از حالا روی یکسری مباحثی که توافق کردیم دبه در می‌آورند»
هرچند بعدها اين جمله به مزاح تفسير شد، اما اگر به گذشته مذاكرات برگرديم و از سعدآباد تا همين امروز را به دقت رصد كنيم، مطمئن مي‌شويم كه اتفاقا آنها در اين كار تبحر دارند و نه تنها دبه كردن برايشان يك شوخي نيست كه اتفاقا تا جايي كه ممكن است بر روي آن اصرار خواهند كرد.
چند روز پيش بود كه مشاور امور بین‌الملل رهبر معظم انقلاب و رییس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخيص مصلحت نظام به جد به بدعهدي طرف مقابل به خصوص امريكايي‌ها اشاره داشت: «هدف و عادت آنها همین است و بعد از اینکه مذاکرات شروع میشود، قدم‌به‌قدم از آن قول اولیه عقب می‌نشینند. نکته‌ی مهم این است که هربار مذاکره میکنند، بعدش دبّه درمی‌آورند و همان حرف‌هایی که قبلاً به‌نوعی درباره‌ی آنها تفاهم حاصل شده است، دومرتبه تکرار میکنند و بعد ادعاهای جدیدی مطرح می‌نمایند. این معنایش همان خوی زیاده‌خواهی آمریکاست که فکر میکنند می‌توانند با یک کار روانی و تبلیغاتی و با کش دادن قضایا، ایران را وادار کنند بیشترین امتیاز را بدهد و کمترین نتیجه را بگیرد.»
همين تجربه ذي‌قيمت گذشته تا حال سبب شد كه رهبر انقلاب هم در بيستم فروردين عنوان داشتند: «همه‌ی مشکل بعد از این است. ممکن است طرف مقابل که یک طرفِ لجوج، بدعهد، بدمعامله، اهل دبّه در آوردن، اهل چک‌وچانه کردن، اهل از پشت خنجر زدن و اهل این‌جور کارها و سیاه‌کاری‌ها است، سرِ جزئیّات بخواهد کشور ما را، ملّت ما را، مذاکره‌کنندگان مارا در یک دایره‌ای محصور کند؛ ما هنوز هیچ چیز در اختیار نداریم، هیچ الزامی به‌وجود نیامده است.»
ايشان پيش از اين هم به اين موضوع اشارات بسياري داشته‌اند. به عنوان مثال ايشان در بيست و يكم اسفند سال گذشته در جمع نمايندگان مجلس خبرگان رهبري ضمن اشاره به تيم مورد قبول و دلسوز منصوب رئيس‌جمهور براي مذاكرات اما به اين نكته هم اشاره داشتند كه «من نگرانم؛ چون طرف مقابل، طرف حیله‌گری است. از جمله‌ی چیزهایی که غالباً پنهان میماند از چشمها، حیله‌گری اشخاص یا جهاتی است که دارای ظاهر بزرگ و فربهی هستند؛ آدم فکر نمیکند که اینها هم حیله‌گر باشند. خب امروز آمریکا ظاهر فربهی دارد؛ قدرت مالی، قدرت اقتصادی، قدرت سیاسی، قدرت نظامی، قدرت امنیّتی، و غفلت میشود از اینکه همین دستگاه صاحب قدرت، اهل موذی‌گری‌های آدمهای ضعیف هم باشد، ولی هست؛ اهل حیله‌گری است، اهل خدعه است، اهل خنجر از پشت زدن است؛ این‌جوری است. ما نباید این‌جور تصوّر بکنیم که حالا اینها چون مثلاً بمب اتم دارند یا وسایل نظامی قدرتمندی دارند، بنابراین احتیاجی ندارند به اینکه دست به حیله و خدعه بزنند؛ نه، اتّفاقاً احتیاجشان هم زیاد است و عمل هم میکنند و واقعاً خدعه‌گری میکنند؛ این ما را نگران میکند. باید مراقب شگردهای دشمن باشیم. هر وقتی‌که یک زمان معیّن شده است برای پایان مذاکرات و ما به این زمان نزدیک میشویم، لحن طرف مقابل - بخصوص لحن آمریکایی‌ها - تندتر، سخت‌تر، خشن‌تر میشود؛ این برای این است که جزو شگردهای اینها است، جزو حیله‌ها و خدعه‌های اینها است.»
همين امر هم سبب مي‌شود كه مردم و مسئولان ايران نگران نگارش متن نهایی توافق جامع باشند. درواقع دقت نظر مذاكره‌كنندگان در اين برهه تاريخي، شرط موفقيت نهايي است. اينكه به قول معروف جلوي دبه كردن طرف مقابل را به خوبي بگيريم و توافق‌نامه‌اي را به سرانجام برسانيم كه اجازه برداشت‌هاي خودخواهانه و تفسيرهاي نابجا از يك متن مشترك را ندهد. بايد درب دبه را محكم ببنديم.
همه تعهدات ایران در توافق نهایی مشخص شده اما رفع تحریم‌ها و بازرسی‌ها مبهم است
سخنگوی کمیسیون امنیت‌ملی با بیان اینکه نگارش متن نهایی توافق به پایان رسیده گفت: در این توافق بخش‌های مربوط به تعهدات ایران شفاف و روشن است و پرانتز ندارد، اما رفع تحریم‌ها و اعتمادسازی که مشمول بازرسی‌ها میشود، لاینحل مانده است.
سیدحسین نقوی‌حسینی در گفت‌وگو با تسنیم، با اشاره به مذاکرات هسته‌ای اخیر ایران با گروه ۵+۱ اظهار داشت: به نظر می‌رسد کار نگارش متن نهایی توافق به پایان رسیده و تنها پرانتزهایی باقی مانده و در حال حاضر طرفین مذاکره‌کننده از ابتدای متن توافق مشغول گفت‌وگو درباره موارد مطرح شده در پرانتزها هستند تا صفحات را از پرانتزها پاکسازی کنند.
وی با بیان اینکه در این توافق بخش‌های مربوط به تعهدات ایران شفاف و روشن است و پرانتز ندارد، گفت: دو موضوع اساسی که ما به خاطر آن وارد مذاکره شدیم، یعنی رفع تحریم‌ها و اعتمادسازی که مشمول بازرسی‌ها میشود و برای ایران مهم است، حل نشده باقی مانده، اما در مقابل آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها به اهدافی که در مذاکرات دنبال می‌کردند، رسیدند.
سخنگوی کمیسیون امنیت‌ملی مجلس با اشاره به مصاحبه اخیر عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده کشورمان، گفت: آقای عراقچی در مصاحبه اخیرش به این موضوع اذعان داشت که دو بحث تحریم‌ها و بازرسی‌ها لاینحل مانده و بقیه موضوعات که وعده‌های ما به آنهاست، روشن و شفاف است، لذا ایراد کار همین است که ایران تمام امتیازات را به آنها داده و قرار بود تنها دو امتیاز بگیرد که آنها هم لاینحل است.
نقوی‌حسینی افزود: براساس آنچه در مذاکرات مطرح شده طرف غربی می‌خواهد لغو تحریم‌ها را به یک بازه زمانی ۶ ماهه موکول کند تا پس از راستی‌آزمایی و تایید آژانس در باره لغو تحریم‌ها تصمیم بگیرند، یعنی آژانس انرژی اتمی مرجع راستی‌آزمایی شد؛ آژانسی که اطلاعات هسته‌ای ما را به صهیونیست‌ها می‌داد و همواره علی‌رغم تمام شفاف‌سازی‌های ایران، یکبار هم ما را تایید نکرده است.
وی تاکید کرد: این ضعف‌هایی است که همه را به شدت نگران میکند درحالی که برخی می‌خواهند بگویند، دلواپس‌ها یک عده خاصی هستند و مواضع سیاسی خاصی دارند، اما اکنون بسیاری افراد مثل آقایان لاریجانی و ولایتی در این‌باره موضع‌گیری کردند، لذا اکثرا دلواپس هستند و مجلس هم به شدت ملتهب و خواهان اقدام جدی است.
این نماینده مجلس درباره اقدامات مجلس گفت: جمع‌بندی مجلس این بود که ابتدا یک بیانیه صادر و به نحوی موضع‌گیری کنیم، سپس طرح‌هایی که تحت عنوان یک فوریت و دو فوریت در مجلس مطرح شده ادغام شود و طرح جامعی برای این موضوع در دستور کار مجلس قرار گیرد. در واقع قرار شد مفاد طرح دو فوریتی به طرح یک فوریتی الزام دولت به حفظ دستاوردهای هسته‌ای اضافه شود و پس از تصویب آن در کمیسیون امنیت ملی در دستور کار صحن علنی قرار گیرد.
غربی‌ها اهل تفسیر و تأویل هستند، مذاکره‌کنندگان دقت کنند
رئیس مرکز پژوهش های مجلس، با بیان اینکه ما از غربی‌ها تصور خوبی نداریم، گفت: تجربه گذشته نشان داده که آنها در مذاکرات تأویل و تفسیر مي‌کنند، لذا مذاکره‌کنندگان ما در این مرحله خیلی دقت کنند.
کاظم جلالی در گفت‌وگو با مهر، با توصیه به تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای برای داشتن یک نگاه حقوقی و تخصصی در مذاکرات و به ویژه در نگارش متن توافق نهایی، اظهار داشت: باید در این مرحله خیلی دقیق و کارشناسی عمل شود که هیچ‌گونه ابهامی در آن وجود نداشته باشد و قابل تفسیر و تأویل نیز نباشد؛ چرا که ما از غربی‌ها تصور خوبی نداریم. وی افزود: در مواردی مثل توافقنامه الجزایر و حتی در توافق‌های قبلی نیز دیده‌ایم که اینها تفسیر و تأویل میکنند؛ لذا توصیه ما به مذاکره‌کنندگان یک چیز بیشتر نیست؛ «دقت، دقت، دقت».
جلالی همچنین در رابطه با موضوع استفاده سیاسی و انتخاباتی از مذاکرات هسته‌ای توسط برخی گروه‌های سیاسی و مقامات دولتی، اظهار داشت: مساله هسته‌ای یک موضوع ملی است و به هیچ عنوان نباید آن را به سطح رقابت‌های جناحی و سیاسی تنزل داد و طبیعتاً مذاکرات نیز به شکل ملی انجام میشود و همه، از رهبری معظم انقلاب گرفته تا نمایندگان مجلس، حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها از مذاکرات حمایت میکنند.
وی افزود: این حمایت‌ها نشان می‌دهد که این حرکت، یک حرکت ملی است و گره زدن آن به برخی پدیده‌ها مانند انتخابات و مسائل سیاسی می‌تواند به اصل مذاکرات لطمه و آسیب بزند؛ لذا همه باید تلاش کنند در اظهارنظرهای خود دقت کافی داشته باشند و بدانند که هر دستاوردی این مذاکرات داشته باشد، یک دستاورد ملی است؛ حتی اگر بنا به هر دلیلی این مذاکرات به نتیجه نرسید، باز همه باید بگویند که مسیر گذشته خود را با اتکا به توان داخلی ادامه می‌دهیم.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس تصریح کرد: باید این فرآیند را یک فرآیند ملی دانست تا هر اتفاقی که افتاد، بتوانیم با برنامه‌ریزی دقیق و صحیح کار خود را به شکل ملی ادامه دهیم.
