واژه اصولگرايي در ابتدا، برابر واژه "اصلاحطلبي" متداول شد. اگر چه اين واژه در يک فضاي سياسي و براي تفکيک ميان دومشي سياسي متفاوت بود، اما بدون شک ازيک خاستگاه عميق فکري وايدئولوژيک برخوردار بود تا يک تابلوي سياسي وحزبي.اصولگرايان به طورخلاصه افرادي هستند که به مباني وارزشهاي "انقلاب اسلامي" اعتقاد دارند.انقلابي که نه فقط درعرصه هاي سياسي و تغييررژيم حکومتي صورت گرفته، بلکه يک حرکت بزرگ فکري وارزشي را درقرن بيستم پايهگذاري کرده است.اصولگرايان به قدرت،توانايي،قابليت مباني وآموزههاي ديني براي ادارهي جامعه وحکومت اعتقاد دارند.آنان اعتقاد دارند که ميتوان با ظرفيتسازي، بسياري از فضائل ديني و خواستههاي شارع مقدس را درعرصههاي گوناگون اجتماعي اجرا نمود.
اصولگرايان تقابل آشکاري با ارزشهاي فرهنگي بيگانه وخصوصا فرهنگ سلطه درزمان معاصرکه بر مبناي تئوريهاي اومانيستي وليبراليستي بنا شده است،دارند.اصولگرايان به شدت با ادغام وپذيرش ارزشهاي فرهنگي جهاني مقابله مينمايند.نگاه اصولگرايان به مقولهي"انسان"با ديدگاه غربي آن به شدت متفاوت است وآنچه را خالق جهان وانسان تبيين کرده است را به مصلحت بشريت ميدانند.اصولگرائي درحوزهي فرهنگي،چالشهاي سترگي با تفکرموسوم به اصلاحطلبي ازحيث مباني نظري ونوع مواجهه با فرهنگ و مغرب زمين دارد.
صفات سلبيه دراصولگرائي
اصولگرایی چپ وراست ندارد.اصولگرایی محافظه کاری نیست، چراکه محافظه کاری یا کنسرواتیسم هرگزصورت یک فلسفه تدوین شده ومنظم نداشته و به طورعمده معنا ومفهوم آن در برابرتندروی وانقلابی بودن است.این گرایش خواهان حفظ وضع موجود است.
اصولگرایی، بنیادگرایی رایج به مفهوم (Fundamentalism) نیز نیست. ازسوی دیگر اصولگرایی، بنیادگرایی اسلامی (Islamic Fundamentalism)، که دربعضی از رسانه های غربی به معنای سلفی گری ترجمه و معنا یافته است، نیز نیست. اصولگرایی، تحجر (Bigotry) به معنای خشک نظری، خشک اندیشی وچسبیدن به اصول کهنه و قدیمی نيست.چراكه این گرایش ناتوان ازدرک وفهم اصول جدید وترقیخواهی است.
اصولگرایی، تعصب(Fanaticism)،جمود فکری،جزمیت وتغییرناپذیری نيست وباآنها نبايد اشتباه شود. اصولگرایی نباید با افراطی گری وتندروی (Extermism)،که«اعتقاد به افکاریا اتخاذ تصمیماتی افراطی» اعم ازچپ و راست را نمایندگی می کند،اشتباه گرفته شود.
صفات ثبوتيه دراصولگرائي
اصولگرایی، درعین حال که خط تمایزخود را آشکارا با تحجر، واپسگرایی، بنیادگرایی ومحافظه کاری اعلام کرده است، پارادایم وخط مشی والگویی اصلاح‌طلبانه راکه خواهان این است که تغییرات تدریجی به صورت قانونی ومسالمت آمیزانجام شود، درخود جای داده است.
آفت جریان اصولگرایی
باید بپذیریم که برخی اختلاف سلیقه‌ها و رفتارها درمیان جریان اصولگرایی موجب پدید آمدن آفت‌هایی درمیان این جریان شده است واگرافراد دلسوز و ذی‌نفوذ به دنبال تقویت کشوروانقلاب هستند،خیروصلاح درآن است که با توجه به شرایط حاضردرکشوردراین مسیرگام بردارند،نه آنکه با طرح برخی موضوعات انحرافی زمینه شکاف دربدنه اصولگرایی را بیشتر کنند. تابلوی اصولگرایی روشن است ومشخصه و ویژگی‌های این تابلو توسط رهبر فرزانه انقلاب به درستی ترسیم شده است، بنابراین نمی‌توان با منشوری ازرنگ‌ها وشعارهای غیراصولگرا و عاریت گرفته از جریان هاي انحرافي درزیراین تابلو قرار گرفت ودیگران را به سمت آن هدایت کرد.
اصولگرایی، یعنی اینکه کارگزاران نظام ازاهداف انقلاب،آرمانهای امام راحل (ره)، بنیادهای حکومتی دین مبین اسلام و رهنمودهای مقام معظم رهبری وعدم برخورد گزینشی با آن لحظهای غفلت نکنند ودرنظام تصمیمگیری کلان کشوربه این محورها توجه کنند.
مهم ترین شاخص های «اصولگرایی»
شاخص ترین اصول اصولگرایی،بشرح ذيل،فهرست‌وار بيان مي‌گردد:
۱- ایمان وهویت اسلامى وانقلابى وپایبندى به آن .۲- داشتن دغدغه اجرای عدالت در جامعه . ۳- حفظ استقلال سیاسى.۴- تقویت خودباورى واعتماد به نفس ملى.۵- اعتقادبه جهاد علمى وبهادادن به ارزش واقعي علم. ۶- توجه ويژه به کرامت و ارزش والای انسان،آزادی و آزاداندیشی .۷- اعتقاد به مباني اصلاح وتصحیح روشها (اصلاحات).۸- اصولگرا به اقتصاد به عنوان وسیله می نگرد نه هدف.
جان كلام:
برای اینکه اصولگرا باشیم نیازی نیست که جایی، نام خود را ثبت کرده باشیم، نیازی نیست وابسته به حزب یا جناحی خاص باشیم، نیازی نیست شعار دهیم و نتوانیم آن شعارها را عملی سازیم. برای آنکه اصولگرا باشیم کافی است که به اصولی که رهبر معظم انقلاب اسلامی برای اصولگرایی برشمرده اند، ایمان داشته باشیم و به آن اصول عمل کنیم.
