رئیس سازمان انتقال خون از مختومه شدن پرونده موسوم به خونهای آلوده صحبت کرد و بعد از آن سخنگوی وزارت بهداشت هم در پاسخ به خبرنگاری از مختومه شدن این پرونده خبر داد اما درباره اینکه پرونده قربانیان خونهای آلوده که در دهه شصت با ورود خونهای آلوده به ایدز و هپاتیت شرکت فرانسوی « مریو » به کجا رسیده و آیا در دو بعد داخلی و بینالمللی پرونده مختومه شده یا نه؟ با علی صابری وکیل تعدادی از قربانیان خونهای آلوده همکلام شدیم.
تعریف مختومه از نظر ما و آقایان تفاوت دارد!
وکیل پرونده هموفیلیهای قربانی خونهای آلوده درباره ادعای مختومه شدن پروندهها به سیاست روز میگوید: فکر میکنم مفهومی که آقایان در ذهنشان از معنی کلمه مختومه وجود دارد با آن چیزی که در اصطلاحات حقوقیها تعریف شده تفاوت دارد چراکه اگر بخواهیم مختومه شدن را به معنی صدور رای و تایید آن و پرداخت خسارت تعبیه کنیم این اتفاق هنوز رخ نداده شاید در مثلا سه ماه آتی این اتفاق رخ دهد اما اکنون این اتفاق رخ نداده است.
وی ادامه داد: ما هم دلمان میخواهد این پرونده به معنای واقعی مختومه شده وافراد به حق و حقوقهای خود برسند، من شنیدم که اکنون در دادگاهها به محض اینکه رای قطعی صادر میشود گفتهاند نیازی به اجرائیه از دادگاه بدوی نیست همانجا با شاکی تماس میگیرند و دولت پول میآورد و به شاکی میدهد! گرچه این روند خلاف قانون است و اما چهار پنج سال است که اتفاق افتاده و در دولت قبلی هم بوده که اعتراض نداشتم، هر چند که از لحاظ شخصی چه مادی و چه معنوی زیان دیدهام و این رویه نادیده گرفتن حق وکیل و خلاف ماده ۳۶ آیین دادرسی مدنی است.
صابری با اشاره به اینکه این رفتار دادگاه را از موضع بیطرفی خارج میکند و البته دهنکجی به وکیل پرونده یعنی من است، افزود: با این حساب اما میگویم عیب ندارد از این جهت که موکلان به حقوقشان میرسند اما میشود موضوع را از زاویه دیگر هم دید من سند دارم که دادگاه اشتباه کرده و به یک شاکی دو بار پول داده و به دیگری پول نداشته که بدهد برای این اشتباه. آقایان فکر میکنند با این رویه من از روند پرونده بیاطلاع میمانم و موکلهایم را نیز تحریک میکنند که وکیلتان پیگیرتان نیست.
وی ادامه داد: اگر بخواهیم از زاویه دیگر به موضوع نگاه کنیم این طور میشود که دولت به معنای عام کلمه یعنی قوه مجریه و قضاییه دست نهاد مدنی مانند کانون هموفیلی و دست وکیل پرونده را به عنوان شخصی در جامعه مدنی که عرف جامعه مدرن است کوتاه کرده است و این اصلا کار درست و خوبی نیست. اینکه سیستم برود دنبال این که حق کارشناسی و خسارت با درصد پایین تایید شده و دادگاه تجدیدنظر نداشته باشد و کسی پیگیر ماجرا نبوده و رسانهها هم به موضوع نپردازند کار مناسبی نیست. اما شاید همین موضوع منظورشان باشد که کارها اینطور روی روال افتاده و برایشان معنای مختومه شدن دارد! چراکه فکر میکنند درصدی میدهند و نه بار معنوی و مطبوعاتی را برایشان دارد و اینکه حافظ حقوق شهروندی بودهاند برایشان برجسته میشود.
پیشنهاد صلح را یک سال و نیم پیش به دکتر هاشمی دادم!
صابری ادامه داد: در اردیبهشتماه سال ۹۴ در حضور دکتر هاشمی وزیر بهداشت در شورای شهر تهران (مستندات آن هم موجود است) گفتم اگر معتقدید این پرونده برای من نان داشته، این موضوع تمام شده و دولت نباید حقوق شهروندان را نادیده بگیرد و شما بیایید و با شاکیان نشسته و صحبتهایشان را شنیده و صلح و سازش کنید. یکی یکی و حتی بدون دخالت ما، اگر این اتفاق اکنون افتاده خداراشکر میکنم. اما این پیشنهاد را من یک سال و نیم قبل به وزیر دادم.
وی گفت: اگر اتفاق افتاده، این پیشنهاد ماست و نشان میدهد که ما دو سال جلوتر از این دوستان هستیم. اما آن زمان بعد از مطرح شدن پیشنهاد اتفاقی نیفتاد و تماسی برای صلح و سازش گرفته نشد. البته قبل از آن روز هم به دلیل شناختی که از دکتر ایازی داشتم از آن طریق پیشنهاد را مطرح کردم اما اتفاقی نیفتاد.
وکیل پرونده قربانیان خونهای آلوده ادامه داد: صلح و سازش قاعده و اصل اولیه دارد و سخت است، شاید دوستان نخواهند انجام دهند، اگر مشکل و تخاصم با شخص من است بگویید، با توجه به جناحبندیهای سیاسی در شورا میدانند که اتفاقا نظر من به جریان اصلاحات و رئیسجمهور نزدیک است اما مشکل من مشکل کلی و مخالفت با جریانی نیست و از لحاظ فکری اصلاحاتی هستم و اتفاقا با دوستان هم ارتباطات بدی ندارم، البته خود شخص وزیر بهداشت هم با شورای شهر و شهرداری مشکلی نداشته اما درباره این پرونده مشکل ما درد مردم جامعه است.
وی گفت: در نهایت میگویم مختومه شدن پرونده خونهای آلوده به معنای اینکه تمام پروندهها رای قطعی گرفته و اجرا شده باشد باید بگویم این اتفاق رخ نداده است. ممکن است مثلا سه ماه دیگر بالای نود درصد پروندهها رای گرفته و به اجرا برسد اما اکنون این اتفاق نیفتاده است.
صابری گفت: موکلهایی داشتم که بعد از اخذ خسارت دوباره پرونده را با وکلای دیگر پیگیری کردند و درخواست افزایش خسارت داشتند و دوباره دادخواست دادند، نمیدانم چرا اما دادگاه دانسته یا نادانسته وزارت بهداشت را محکوم کرده و دوباره خسارت پرداخت شده است! مسئولیت مدنی برای جمهوری اسلامی خیلی چیز خوبی است و این خوب است نهایت خسارت را به آسیبدیدهها بدهد اما نباید اینقدر تفاوت در پروندهها وجود داشته باشد.
وی با اشاره به اینکه محمود کاظمی زمانی که مدیر حقوقی وزارت بهداشت بود میگفت من قصدم دست کردن در بیتالمال و خسارت از دولت گرفتن است، افزود: فردی کنارم به عنوان کارآموز کار کرده که قبلا در وزارت بهداشت بوده میگفت این وزارتخانه کلا با واژه خونهای آلوده مشکل دارد و انکار میکند، میگوید اصلا ما خونهای آلوده نداشتیم! این طرز برخورد با موضوعی به این محرزی درست نیست.
بُعد بینالمللی پرونده اصلا دنبال نشد
وکیل پرونده قربانیان هموفیلی واردات خونهای آلوده از شرکت مریو ادامه میدهد: پرونده بعد بینالمللی دارد اما تاکنون چه در مجامع بینالمللی و چه در دادگاههای فرانسه و چه در مجامع خودمان اقامه دعوا اتفاق نیفتاده است.
صابری درباره اینکه میتوان همچنان اقامه دعوا کرد یا نه گفت: قانون دولت فرانسه را نمیدانم و به حقوق فرانسه اشراف ندارم که بگویم پرونده مشمول مرور زمان شده یا نه اما درحقوق خودمان و در دادگاه داخلی این موضوع امکانپذیر است.
وی ادامه داد: چراکه شرکت مریو اکنون با شرکت دیگری ادغام شده و آن شرکت با وزارت بهداشت ما مراودات دارویی دارد. اما این موضوع را من تاکنون پیگیری نکردم اما متاسفم که هیچ کار ملیای در این زمینه انجام نشده است. هرکسی شعاری این کار را کرد و هیچ کار ملی صورت نگرفت و هیچ دولتی این کار را نکرد و شکایتی خصوصی هم صورت نگرفت و کارهای نمایشی بوده است. وی با تایید اینکه در دولت هاشمیرفسنجانی فردی نامه نوشت که مریو به ما خون آلوده نداده گفت: اما این موضوع نمیتواند مانع شکایت در مجامع بینالمللی ما شود چراکه آلوده بودن فراوردههای خونی مریو در جهان اثبات شده و نماینده مریو در ایران موقعی که از کشور میرفته با نامه از مردم عذرخواهی کرده است.
صابری با اشاره به اینکه آقای دکتر هاشمی وزیر بهداشت درباره این پرونده از سوی مشاوران خوب توجیه نشده است ادامه داد: شاید سفر فابیوس و استفاده ابزاری اصولگرایان و اصلاحطلبان از این موضوع باعث حساسیت شد اما پرونده را باید فارغ از جناحبندیهای سیاسی دید.
وی با اشاره به اقدام خوب وزیر بهداشت درباره عذرخواهی از مردم در صحن شورا ادامه داد: علیرغم این اتفاق خوب اما اتفاق عمومی در جامعه رخ نداد، مثال زدم که خیلی خوب است رئیسجمهور وقتی چند دقیقه برنامه زنده دیر شروع میشود عذرخواهی میکند، خیلی خوب است کاش برای پرونده خونهای آلوده هم وزیر بهداشت عذرخواهی میکرد. صابری گفت: با وجودی که هزار و دویست و خوردهای پرونده داریم که در آن دولت ملزم به عذرخواهی است که تعدادی از آنها در سال ۸۳ و تعدادی در سال ۸۵ صادر شده است اما دولت هیچ وقت عذرخواهی نکرده است اکنون بهترین فرصت است در کنار منشور حقوق شهروندی این اتفاق بیفتد و وزیر این عذرخواهی را از مردم انجام دهد اتفاقا این کار باعث میشود وی به عنوان قهرمان در این پرونده مطرح شود.
صابری گفت: کاش حداقل خسارت قربانیان تمام داده میشد، من هیچوقت منظورم این نبوده که به موکلان فقط پول بدهند کاش خدمات پزشکی و توانبخشی و مثلا آب درمانی برای هموفیلیها داده میشد. وی با اشاره به اینکه از زمان وزارت خانم دستجردی پرونده دچار انحراف شد گفت: اما در دولت فعلی هم پرونده به روال خود بازنگشت. خانم دستجردی علیه من به قوه قضاییه نامه نوشت. متاسفم که بگویم قضات هر کسی در پرونده مامور میشد از پیش تصمیمش را درباره خسارت معنوی پرونده گرفته بود و این دادخواست رد میشد. مثالش را میزنم آقای قاضی به نام همتی کلوان به محض اینکه آمدند به من پیغام دادند بخش خسارت معنوی را پس بگیرم وگرنه دادخواست من را رد میکنند، پس نگرفتم و دادخواست در دادگاه وی و تجدیدنظر رد شد. من این کار را نکردم چون به وجهه حقوقی نظام ضربه میخورد.
وی گفت: آقای محمدجواد لاریجانی به عنوان اسناد رایهای مترقی رای پرونده نصرایی و دکتر امراییفر را ترجمه و به سازمان ملل ارائه دادند که این دو بزرگوار از قومیتها و دینها توانستند از مقامات شکایت کنند و به حقشان برسند، این خیلی اقدام مترقی و خوبی است کاش این رویه برای بقیه قربانیان خونهای آلوده هم اعمال میشد.
صابری خاطرنشان کرد: خوب است حقوق شهروندی را در مورد این پرونده به عمل اجرا کرده و البته میتوانیم در مجامع بینالمللی هم درباره آنها اقامه دعوا کنیم فارغ از هر رای بینالمللی این موضوع میتواند عملکرد موفقیت آمیزی باشد.
گفتنی است سیاست روز بعد از انتشار مواضع وکیل پرونده این آمادگی را دارد که اظهارات و توضیحات دستگاههای نام برده شده در این گفتوگو را منتشر کرده و حتی میزگردی در این زمینه با حضور طرفین برگزار کند.
گفتوگو: مائده شیرپور