* اس ام هالي :
پس از توضيحات آي اس آي و نيروي هوايي پاکستان در جلسه مشترک مجلس شوراي اسلامي پاکستان که به صورت ويدئو کنفرانس برگزار شد، به اتفاق آرا تصميم گرفته شده تا در روابط پاکستان و آمريکا تجديد نظر شود. هنگامي که پاکستان در سال 1954 ميلادي به طور جدي وارد تعاملات آمريکا شد، و بدين وسيله تبديل به يک متحد استراتژيک گرديد و به پيمان‌هاي دفاعي مانند سيتو پيوست، به طور مضحکي روابطش با آمريکا مانند نوسان آونگ از يک سو به سوي ديگر، دچار تغيير شد.
عليرغم اصرار شديد پاکستان بر ادامه روابطش با متحد قديمي‌اش، نه تنها با گرفتاري و مشکلات زيادي دست به گريبان شد بلکه علاوه بر توهيني که از سوي آمريکا (حمله يک‌جانبه براي کشتن بن لادن) صورت گرفت، تحريم‌ها را نيز به صورت سيلي نثار پاکستان کرد. در نتيجه پاکستان به نزديک‌ترين متحد آمريکا که بيشترين تحريم‌ها را متحمل شده، تبديل گرديد. حادثه يو- 2 که در دوران جنگ سرد در تاريخ 1/5/1960 و در دوره رياست جمهوري آيزنهاور و رياست خورشچف رخ داد و طي آن يک فروند هواپيماي جاسوسي يو – 2 در حريم هوايي اتحاد جماهير شوروي سقوط کرد، يک نمونه و مثال در اين مورد مي‌باشد. اين هواپيما به طور مخفيانه از يک پايگاه هوايي در نزديکي پيشاور هدايت مي‌شد تا از قلمرو شوروي سابق جاسوسي کند، بدون اينکه پاکستان در جريان اين کار قرار گرفته باشد.
پاکستان وقتي در جريان اين موضوع قرار گرفت که هواپيما سقوط کرد، خلبان آن به نام "گري پاورز" در شوروي زنداني شد و خوروشچف، پاکستان را به جرم اينکه از اين عمليات مطلع بوده، تهديد به پيامدهاي شوم نمود. در جنگ هند و پاکستان در سال‌هاي 1965 و 1971، عليرغم عضويت پاکستان در پيمان‌هاي سيتو و سنتو، آمريکا به ياري متحدش برنخواست و در عوض پاکستان را تحريم کرد. در اوائل سال 1971، پاکستان نقش مهمي در ايجاد روابط حسنه بين چين و آمريکا بازي کرد. پاکستان ديدار محرمانه وزير خارجه وقت آمريکا هنري کسينجر از پکن را ترتيب داد، ديداري که منتهي به سفر تاريخي ريچارد نيکسون گرديد و باعث شد يخ‌هاي روابط چين و آمريکا ذوب شوند.
در آوريل 1979 ايالات متحده تمام کمک‌هاي اقتصادي‌اش به پاکستان را طبق متمم سال 1977 به نام" سيمينگتون" در مورد قانون کمک‌هاي خارجي آمريکا مصوب سال 1961 به دليل نگراني درباره برنامه هسته اي پاکستان، تعليق کرد. خنده دار اينجاست در سال 1979 بلافاصله بعد از تهاجم اتحاد جماهير شوروي به افغانستان، آمريکا دوباره براي شکست دادن شوروي به جلب حمايت پاکستان متوسل گرديد. پاکستان نه تنها با آمريکا همراه شد بلکه به عنوان دولت طلايه‌دار، به سازمان سيا اجازه داد در خاک کشورش به مجاهدين افغان آموزش نظامي بدهد تا يک جنگ چريکي را عليه شوروي ترتيب دهند.
به مدت 10سال بعد از اين ماجرا، رؤساي جمهوري بعدي آمريکا همواره بلندپروازي‌هاي هسته اي پاکستان را به منظور ادامه کمک‌ها و (مديون نمودن اين کشور)، ناديده گرفتند و چشم پوشي کردند. به محض پايان جنگ، ايالات متحده به استناد متمم پرسلر، پاکستان را تحريم کرد و تمام تراکنش‌هاي نظامي را متوقف نمود. حتي فراتر از اين، آمريکا فروش سامانه‌هاي سلاح و پلتفرم ها از جمله جنگنده اف 16 که مبلغ آن به صورت پيش پرداخت به آمريکا داده شده بود را ممنوع کرد و مجدداً پاکستان تبديل به يک کشور منفور گرديد.
اين شرايط هنگامي که پاکستان در ماه مي سال 1998 به تلافي انفجار هسته اي هند، آزمايش هسته اي انجام داد، وخيم‌تر گرديد. حادثه يازده سپتامبر، سناريو را تغيير داد و پاکستان مجدداً در صفحه رادار دوستان و متحدين آمريکا ديده شد. پاکستان با درخواست‌هاي آمريکا به طور کامل موافقت کرد. همان مجاهدين افغان و عرب مانند اسامه بن لادن که پيش‌تر به وسيله سازمان سيا آموزش و تجهيز شده بودند اکنون به يک هيولا و تهديد براي جهان تبديل شده بودند. بعد از حادثه يازده سپتامبر، پاکستان که توسط پرويز مشرف رهبري مي‌شد به دليل فشارهاي آمريکا مسيرش را عوض کرد و به عنوان يکي از متحدين ايالات متحده به تبليغات شعارگونه آمريکا تحت عنوان جنگ عليه تروريسم، پيوست. با شکست تلاش پاکستان براي متقاعد کردن طالبان براي تحويل دادن بن لادن و ساير اعضاي القاعده، در کنار ساير حمايت‌هاي لجستيکي، تعدادي پايگاه نظامي و فرودگاه براي حمله به افغانستان در اختيار آمريکا قرار داده شد.
از سال 2001 پاکستان بيش از صدها نفر از اعضاي القاعده را دستگير و به ايالات متحده تحويل داد. اين در حالي بود که فرماندهان ارشد آمريکايي در انظار عموم نسبت به تلاش پاکستان اغراق مي‌کردند اما به طور پنهاني نگراني خود را از کافي نبودن فعاليت‌هاي پاکستان در جنگ عليه تروريسم ابراز مي‌نمودند. با اين وجود ژنرال مشرف از سوي دولت جرج بوش به شدت مورد حمايت قرار داشت. رنگ و لعاب تمام روابط آمريکا با پاکستان، حمايت ايالت متحده از ديکتاتورهاي نظامي بود که منتج به آسيب ديدن دمکراسي در پاکستان گرديد.
در ازاي تلاش پاکستان، آمريکا تحريم‌هاي اين کشور را لغو کرد و از سال 2001 تاکنون 10 ميليارد دلار کمک دريافت کرده که بيشتر اين کمک‌ها عمدتاً نظامي بوده است.
در سال 2004 جرج بوش پاکستان را مهم‌ترين متحد ناميد که عضو ناتو نيست و معيار انتخاب اين عنوان را خريد فن آوري نظامي آمريکا از سوي پاکستان عنوان کرد. اين موضوع از اين جهت خنده‌دار است که 28 فروند جنگنده اف 16 که در دهه 90 توقيف شده بود، به پاکستان بازگردانده شد.
از زمان پيوستن پاکستان به جنگ آمريکا عليه تروريسم، هزاران نفر از نظاميان و غيرنظاميان پاکستاني کشته شده‌اند و اکنون اين کشور دوره بسيار حساسي را سپري مي‌کند. حملات انتحاري در پاکستان اکنون يک امر پيش پا افتاده است در حالي که قبل از حادثه يازده سپتامبر موضوعي بي سابقه بود. طالبان در سال‌هاي اخير هم در پاکستان و هم در افغانستان سر به شورش و طغيانگري گذاشته. هم‌زمان با مجبور کردن مردم براي فرار کردن از خانه و کاشانه‌شان به دليل جنگ بين نيروهاي پاکستان و شورشيان طالبان در منطقه مرزي با افغانستان و منطقه سوآت، صدها هزار نفر از مردم پاکستان آواره شده‌اند. از آنجايي که پاکستان بيش از 65 ميليارد دلار در جنگ عليه تروريسم هزينه کرده است اکنون اقتصاد پاکستان در جايگاه بسيار شکننده‌اي قرار دارد. چيزي که مايه بدتر شدن اوضاع شد اين مسئله بود هنگامي که هم پيمانان آمريکا و ناتو با مقاومت سرسختانه طالبان افغانستان مواجه شدند، براي سرکوب بيشتر طالبان به سمت متحد خود يعني پاکستان متمايل شدند.
به نظر مي‌رسيد پاکستان براي آمريکا مستعمل و ناکارآمد شده باشد زيرا رسانه‌ها اعلام کردند طبق اطلاعيه رسمي دولت آمريکا بعضي از اعضاي سرويس جاسوسي پاکستان (آي اس آي) با طالبان افغانستان در ارتباط هستند. کشف موضوع ارتباط "ريموند ديويس" از عوامل سازمان سيا که به طور پنهاني با دشمنان و بدگويان پاکستان ارتباط برقرار کرده بود، باعث تيرگي بيشتر روابط گرديد. وي با بعضي از گروه‌هاي بدنام از جمله گروه تحريک طالبان پاکستان و القاعده به طور مخفيانه ارتباط داشت.
عمليات شادي آفرين آمريکا در تاريخ دوم مي 2011 که طي آن آمريکا به طور مخفيانه وارد خاک پاکستان شد و جسد اسامه بن لادن را از کشور خارج نمود، باعث شد که کاسه صبر پاکستان لبريز شود. اين عمليات نه تنها تجاوز به امنيت پاکستان به حساب مي‌آمد، بلکه نوعي اعمال ارعاب و تهديد از طريق فشار به پاکستان براي فعاليت بيشتر در جنگ عليه تروريسم محسوب مي‌شد. دونالد ترامپ نامزد ارشد جمهوري‌خواهان در انتخابات آتي رياست جمهوري آمريکا به طور علني پاکستان را تهديد کرد که اگر اين کشور خواهان دريافت مجدد کمک‌هاي آمريکاست، بايد دست از برنامه هسته اي خود بردارد.
باراک اوباما نيز طي يک مصاحبه تلويزيوني در برنامه 60 دقيقه پذيرفت که به نيروهاي آمريکا دستور داده در صورت مقابله به مثل پاکستان در قبال حمله آمريکا، به نبرد تا موفقيت کامل ادامه دهند. ضمنا با متحدين اين گونه رفتار نمي‌شود. در صورت ادامه دشمني، رفتار تحقير‌آميز و اظهارات کنايه آميز و نيشدار، پذيرش پيشنهاد مجلس پاکستان براي تجديد نظر در روابط آمريکا و پاکستان يک روش معقول مي‌باشد.
پاکستان بايد روش‌هاي تعامل با آمريکا را بازتعريف نمايد. نيازي به روابط افسار گسيخته و شتاب‌زده و يا دشمني کردن نيست بلکه سطح همکاري و تاکتيک‌هاي ديپلماسي قهر آميز که توسط ايالات متحده اختيار شده، بايد به سمت يک نقطه پاياني هدايت گردد. حملات هواپيماهاي بدون سرنشين که باعث ويراني و خسارات سهوي به پاکستاني‌هاي بي گناه مي‌شود و مايه نگراني جدي مي‌باشد، بايد پايان يابد. حضور عوامل سازمان سيا در پاکستان و در پوشش ديپلمات بايد بي‌درنگ متوقف گردد. استفاده از حريم هوايي، پايگاه‌ها و مسيرهاي تدارکات لجستيکي به نيروهاي آمريکايي در افغانستان نيازمند گفتگوي مجدد است. پاکستان يک کشور مستقل است که تماميت ارضي آن بايد مورد احترام قرار گرفته و با تساوي و عدالت با آن رفتار شود.
*نويسنده اهل پاكستان
مترجم:حسين اروجلو
