اروپا طی روزهای اخیر تحرکات قابل توجهی برای توافقات نظامی داشته است چنانکه بر اساس توافقی که در نشست وزرای دفاع کشورهای عضو اتحادیه اروپا در بروکسل، پایتخت بلژیک به دست آمد، ۱۳ طرح از جمله پروژه تولید یک ناو گشتی جدید، یک نوع سلاح الکترونیکی متلاشیکننده سامانههای ضد هوایی و نیز یک سامانه جدید ردیابی موشکی تصویب شد. این اقدام در حالی صورت گرفته است که اخیرا برخی از مقامات ارشد اروپا بر لزوم رویکرد تند و تقویت نظامی اروپا تاکید کردهاند. نکته قابل توجه آنکه گفتگو برای تصویب این طرحها چند ماه طول کشید و تنها چند روز پس از آن به سرانجام رسید که امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه، ناتو به رهبری آمریکا را در وضعیت مرگ مغزی توصیف کرده و خواستار همکاری بیشتر کشورهای اروپایی در زمینه دفاعی شده بود.
با آنکه ۲۲ کشور از کشورهای اتحادیه اروپا عضو ناتو هستند، اما این اتحادیه در صدد است تا از سال ۲۰۲۱ با تأسیس یک صندوق تسلیحاتی چند میلیارد یورویی، اعضا را به همکاری در طراحی و تولید تانکها، ناوها و فناوریهای جدید تشویق کند. فلورانس پارلی، وزیر دفاع فرانسه در گفتگویی یادآوری کرد که در اروپا ۲۰ نوع و در آمریکا تنها ۶ نوع هواپیمای جنگی تولید میشود.بررسی برنامه دفاعی، عملیات و توسعه سلاحها در اروپا نشان میدهد که فرانسه در ۶۰ درصد از ۴۷ پروژه مشترک جاری اتحادیه نقش مهمی ایفا میکند، اگرچه آلمان، ایتالیا و اسپانیا هم در اغلب این پروژهها نقش دارند. فرانسه به همراه ایتالیا نیز در حال توسعه پیشنمونهای برای کلاس جدیدی از کشتیهای کوچک جنگی است که به نام ناوچههای سبک گشتی یا کوروت اروپایی شناخته میشود. فرانسه، پرتغال، اسپانیا و سوئد همچنین مشغول همکاری برای راهاندازی یک سامانه جدید ضد زیردریایی به هدف تأمین امنیت خطوط ارتباطی آبی هستند. علاوه بر این موارد فرانسه از هم اکنون هدایت پروژه ساخت بالگردهای جدید اروپایی را نیز بر عهده دارد.
این تحرکات در حالی که پیش از این نیز برخی کشورهای اروپایی طرح ارتش واحد اروپا را مطرح کرده بودند. با توجه به این شرایط می توان گفت آنچه در اروپا در جریان است برگرفته از دو حقیقت است از یک این امر برگرفته از ضعف ناتوست که ادعای ناجی بودن آن را در ابهام قرار داده است و از سوی دیگر بیانگر دوری اروپا از آمریکاست که از حوزه سیاسی و اقتصادی به عرصه نظامی و امنیتی نیز رسیده است.
کشورهای اروپایی به دنبال رویکردی مستقل از آمریکا و ناتو هستند تا بتوانند در حوزه نظامی از باج خواهیهای آمریکا رهایی یابند بویژه اینکه افکار عمومی اروپا نیز خواستار پایان این وابستگی بوده و تاکید دانرد که ناتو مولفهای برای باج خواهی آمریکا شده است و راهکار پایان این وضعیت نیز رویکرد به استقلال نظامی است.
نویسنده: فرامرز اصغری