در حالی که تقریبا احتمال توافق جدید هسته‌ای امکان پذیر و در دسترس همه طرف ها می‌باشد بر آن هستم که با جمع بندی نظرات چند هفته گذشته موافقان و مخالفان توافق، پیامدهای آن را از زوایای گوناگون به تحلیل در آورم.
توافق یا عدم توافق از نگاه ایران
ایران پس از حدود ۳۰ سال برنامه اجرایی موثر در فراوری، تولید و غنی سازی اورانیوم که هزینه مالی و سیاسی بسیار زیاد آن موجب عدم سرمایه گذاری کافی در سایر صنایع کشور گشت امروزه به فناوری لازم از ابتدا تا غنی سازی و همچنین ساخت سانتریقیوژهایی با بهره وری نسبتا بالاتر از قبل رسیده است. در دوسال گذشته نیز با تجربه غنی سازی بیش از ۴ درصد که بیش تر از مورد انتظار سوخت نیروگاه‌های آب سبک می‌باشد توانسته حوزه دانش فنی خود را گسترش و به اهداف خود برساند. این موضوع خود موجب رسوخ دانش فنی در سطوح کشور بوده و در صورت توقف یا کاهش برنامه هسته‌ای طبق توافق پیش رو امکان از سرگیری فعالیت های هسته‌ای را در هر زمان ممکن فراهم می سازد. تنها نکته مهم در خصوص تامین ماده اولیه اورانیوم می‌باشد که با توجه به عدم میزان کافی اورانیوم در معادن کشورنیاز به تامین کیک زرد از منابع خارجی در دوران توافق هسته‌ای خواهد بود که امیدواریم تیم مذاکره کننده برآن توجه کافی داشته اند. در این میان عدم پیشرفت محسوس در ساخت راکتورهای هسته‌ای اب سبک و تامین غلاف‌های سوخت آن که مبتنی بر فناوری دانش بومی می‌باشد، حلقه مفقوده این صنعت در حال حاضر بوده که حداقل نیاز به یک دهه سرمایه‌گذاری موثر و پیوسته خواهد داشت.
میزان دوام آوری اقتصاد ایران در مقابل تحریم در طی هجده سال گذشته نشان از تاب آوری منابع انسانی، مالی و منابع طبیعی ایران بوده است. همچنین پیفام مثبت مبنی بر عدم فروپاشی کشور با توجه به همه فشارها را به دنیا مخابره نموده است.هر چند که نباید از تاثیر تحریم در خصوص مهاجرت نخبگان و فرار گسترده سرمایه از کشور و عدم سرمایه گذاری کافی در صنایع کشور که منابع تامین کننده ارزی می‌باشند را چشم پوشی نمود.
در طی یک سال گذشته کشورهای منطقه مجددا روی به همکاری‌های حداقلی برای از سرگیری روابط سیاسی مابین خود آورده اند که خود موجب آرامش موقتی در منطقه خواهد بود ولی تاثیر کوتاه مدتی برپارامترهای اقتصادی کشورمان نخواهد گذاشت. گسترش و طولانی نمودن این روابط نیز نیاز به تعریف مجدد سیاست های منطقه ای مابین کشورها و برنامه نفوذ آن ها در کشورهای همجوار خود خواهد داشت.
در حال حاضر اقتصاد ایران با تورمی مابین ۴۰ تا ۵۰ درصد روبرو می‌باشد که عدم احیا توافق عملا امکان رقابت پذیری اجتماعی، سیاسی و اقتصادی ایران را در سطح جهان تحت شعاع خود قرار داده است و برهمه متخصصان این موضوع دیگر قابل کتمان نیوده که ایده خود کفایی صد درصدی در دنیای امروزه در هر زمینه جایگاه واقع گراینه ای نداشته و بایستی درهای تبادلات علمی، اقتصادی و اجتماعی کشور به سوی جهان برای رسیدن به توسعه مناسب گشوده گردد.
توافق یا عدم توافق از نگاه رقبای منطقه‌ای (کشورهای خاورمیانه و آسیای میانه)
کشورهای صاحب میادین نفت و گاز در منطقه به گونه ای در صحنه حاضرند تا با ادامه تحریم نفت و گاز ایران هر یک سهمی را از موقعیت مذکور در زمان فعلی همچون گذشته به خود اختصاص دهند این موضوع با توجه به گسترش انرژی های تجدیدپذیر در ۳۰ سال آینده صنعت، عملا فرصت فروش نفت و گاز را در آینده تحت شعاع خود قرارداده و میزان مصرف جهانی بعد از سال ۲۰۵۰ به شدت کاهش خواهد یافت.
ادامه تحریم ایران، توسعه سرمایه گذاری شرکت های مطرح نفت و گاز را به سمت قراردادهای بلند مدت با کشورهای صاحب میادین نفت و گاز منطقه سوق خواهد داد لذا حضور مجدد ایران در بازار عملا از میزان سوداوری این شرکت ها در طولانی مدت کاسته و درنتیجه خود کشورهای صاحب میادین نفت و گاز رقیب تازه ای در بازار خواهند داشت.
همچنین ادامه تحریم ایران بر اقتصاد کشورهای غیرنفتی تاثیر دوچندانی خواهد داشت آنها که در طی سالیان گذشته با جذب سرمایه گذاران کشورمان و حضور اقتصادی در منطقه توانسته اند منافع بسیاری کسب نمایند قطعا از مخالفان جدی رفع تحریم ایران خواهند بود. در این سال ها کشورهای نظیر ترکیه و امارات متحده عربی همواره از عمده ترین دریچه های وصل شدن اقتصاد ایران به بازارهای جهانی بوده اند و اصلا مایل به کاهش این موقعیت نخواهند بود. آنها می‌دانند که با ادامه وضعیت تحریم ایران حتی می توانند درسال های آتی بر سیاست های کشورمان تاثیر جدی بگذارند ضمن آنکه بازار ۸۰ میلیونی ایران در تصرف کامل سرمایه گذاران ان ها خواهد بود.
نقش ایران و حمایت معنوی کشورمان از گروه های شیعی همواره از مهمترین دغدغه‌های کشورهای همسایه با ما بوده که با رفع تحریم ها امکان فضا سازی و جوسازی موثر علیه آن توسط کشورهای مذکور با مشکلات زیادی درطرح آن در دنیای رسانه روبرو خواهد گشت.لذا این گروه از کشورها قطعا از رفع تحریم ایران به شکل فعلی حمایت نکرده و تمام تلاش خود را برای کوتاه کردن و متوقف نمودن این توافق در صورت رفع تحریم در طولانی مدت بکار خواهند بست.
نویسنده: حسن مجاور احمدی
توافق یا عدم توافق از نگاه ایران
ایران پس از حدود ۳۰ سال برنامه اجرایی موثر در فراوری، تولید و غنی سازی اورانیوم که هزینه مالی و سیاسی بسیار زیاد آن موجب عدم سرمایه گذاری کافی در سایر صنایع کشور گشت امروزه به فناوری لازم از ابتدا تا غنی سازی و همچنین ساخت سانتریقیوژهایی با بهره وری نسبتا بالاتر از قبل رسیده است. در دوسال گذشته نیز با تجربه غنی سازی بیش از ۴ درصد که بیش تر از مورد انتظار سوخت نیروگاه‌های آب سبک می‌باشد توانسته حوزه دانش فنی خود را گسترش و به اهداف خود برساند. این موضوع خود موجب رسوخ دانش فنی در سطوح کشور بوده و در صورت توقف یا کاهش برنامه هسته‌ای طبق توافق پیش رو امکان از سرگیری فعالیت های هسته‌ای را در هر زمان ممکن فراهم می سازد. تنها نکته مهم در خصوص تامین ماده اولیه اورانیوم می‌باشد که با توجه به عدم میزان کافی اورانیوم در معادن کشورنیاز به تامین کیک زرد از منابع خارجی در دوران توافق هسته‌ای خواهد بود که امیدواریم تیم مذاکره کننده برآن توجه کافی داشته اند. در این میان عدم پیشرفت محسوس در ساخت راکتورهای هسته‌ای اب سبک و تامین غلاف‌های سوخت آن که مبتنی بر فناوری دانش بومی می‌باشد، حلقه مفقوده این صنعت در حال حاضر بوده که حداقل نیاز به یک دهه سرمایه‌گذاری موثر و پیوسته خواهد داشت.
میزان دوام آوری اقتصاد ایران در مقابل تحریم در طی هجده سال گذشته نشان از تاب آوری منابع انسانی، مالی و منابع طبیعی ایران بوده است. همچنین پیفام مثبت مبنی بر عدم فروپاشی کشور با توجه به همه فشارها را به دنیا مخابره نموده است.هر چند که نباید از تاثیر تحریم در خصوص مهاجرت نخبگان و فرار گسترده سرمایه از کشور و عدم سرمایه گذاری کافی در صنایع کشور که منابع تامین کننده ارزی می‌باشند را چشم پوشی نمود.
در طی یک سال گذشته کشورهای منطقه مجددا روی به همکاری‌های حداقلی برای از سرگیری روابط سیاسی مابین خود آورده اند که خود موجب آرامش موقتی در منطقه خواهد بود ولی تاثیر کوتاه مدتی برپارامترهای اقتصادی کشورمان نخواهد گذاشت. گسترش و طولانی نمودن این روابط نیز نیاز به تعریف مجدد سیاست های منطقه ای مابین کشورها و برنامه نفوذ آن ها در کشورهای همجوار خود خواهد داشت.
در حال حاضر اقتصاد ایران با تورمی مابین ۴۰ تا ۵۰ درصد روبرو می‌باشد که عدم احیا توافق عملا امکان رقابت پذیری اجتماعی، سیاسی و اقتصادی ایران را در سطح جهان تحت شعاع خود قرار داده است و برهمه متخصصان این موضوع دیگر قابل کتمان نیوده که ایده خود کفایی صد درصدی در دنیای امروزه در هر زمینه جایگاه واقع گراینه ای نداشته و بایستی درهای تبادلات علمی، اقتصادی و اجتماعی کشور به سوی جهان برای رسیدن به توسعه مناسب گشوده گردد.
توافق یا عدم توافق از نگاه رقبای منطقه‌ای (کشورهای خاورمیانه و آسیای میانه)
کشورهای صاحب میادین نفت و گاز در منطقه به گونه ای در صحنه حاضرند تا با ادامه تحریم نفت و گاز ایران هر یک سهمی را از موقعیت مذکور در زمان فعلی همچون گذشته به خود اختصاص دهند این موضوع با توجه به گسترش انرژی های تجدیدپذیر در ۳۰ سال آینده صنعت، عملا فرصت فروش نفت و گاز را در آینده تحت شعاع خود قرارداده و میزان مصرف جهانی بعد از سال ۲۰۵۰ به شدت کاهش خواهد یافت.
ادامه تحریم ایران، توسعه سرمایه گذاری شرکت های مطرح نفت و گاز را به سمت قراردادهای بلند مدت با کشورهای صاحب میادین نفت و گاز منطقه سوق خواهد داد لذا حضور مجدد ایران در بازار عملا از میزان سوداوری این شرکت ها در طولانی مدت کاسته و درنتیجه خود کشورهای صاحب میادین نفت و گاز رقیب تازه ای در بازار خواهند داشت.
همچنین ادامه تحریم ایران بر اقتصاد کشورهای غیرنفتی تاثیر دوچندانی خواهد داشت آنها که در طی سالیان گذشته با جذب سرمایه گذاران کشورمان و حضور اقتصادی در منطقه توانسته اند منافع بسیاری کسب نمایند قطعا از مخالفان جدی رفع تحریم ایران خواهند بود. در این سال ها کشورهای نظیر ترکیه و امارات متحده عربی همواره از عمده ترین دریچه های وصل شدن اقتصاد ایران به بازارهای جهانی بوده اند و اصلا مایل به کاهش این موقعیت نخواهند بود. آنها می‌دانند که با ادامه وضعیت تحریم ایران حتی می توانند درسال های آتی بر سیاست های کشورمان تاثیر جدی بگذارند ضمن آنکه بازار ۸۰ میلیونی ایران در تصرف کامل سرمایه گذاران ان ها خواهد بود.
نقش ایران و حمایت معنوی کشورمان از گروه های شیعی همواره از مهمترین دغدغه‌های کشورهای همسایه با ما بوده که با رفع تحریم ها امکان فضا سازی و جوسازی موثر علیه آن توسط کشورهای مذکور با مشکلات زیادی درطرح آن در دنیای رسانه روبرو خواهد گشت.لذا این گروه از کشورها قطعا از رفع تحریم ایران به شکل فعلی حمایت نکرده و تمام تلاش خود را برای کوتاه کردن و متوقف نمودن این توافق در صورت رفع تحریم در طولانی مدت بکار خواهند بست.
نویسنده: حسن مجاور احمدی
