امروز قاره سبز که تا نیم‌قرن پیش خورشید در مستعمرات یکی از کشورهای عضو آن یعنی بریتانیای کبیر هرگز غروب نمی‌کرد به بستر چنان ضلالتی افتاده تا خانواده‌ها زمستان سرد و یخزده را در حالی طی کنند که در 24 ساعت از شبانه‌روز تنها 5 ساعت حق باز کردن شیرهای گاز خود را داشته باشند و بابت بهای آن رقمی معادل ۲۰۰ تا ۴۰۰ یورو یعنی یک میلیون و دویست تا دو میلیون و چهارصد هزار تومان کارت بکشند و تنها یک دستگاه گازسوز در این مدت محدود روشن باشد تا هم گرمایش محدود را تأمین کند و هم اجاق پخت‌وپز غذا باشد درحالی‌که چند هزار کیلومتر این‌طرف‌تر یعنی ایران قبض گاز مصرفی یک خانواده با دارا بودن اجاق‌گاز، شوفاژ یا بخاری، آبگرم کن و ... رقمی معادل یک تا یک و نیم یوری یعنی حداکثر صد هزار تومان می‌شود و بازهم اظهار نگرانی می‌کنند!
شهریورماه سال گذشته بود که نشریه اکونومیست نوشت «خانواده‌های ناتــوان از پرداخـت قـبـض، کارخانه‌هـای نیمه تعطيـل، تـرس از تورم در آینده و دولت‌های بدهکار گزاره‌هایی هستند که مجله اکونومیست با آن‌ها شرایط کنونی اروپا را تعریف کرده است، شرایطی دشوار که با رسیدن زمستان سخت‌تر خواهد شد. آینده پیش روی قاره اروپا عنوانی جز دولت‌های بدهکار نخواهد داشت چراکه اعتبارات حمایتی از محل استقراض تامین می‌شـود. اکونومیست با نگاهی به زیرساخت‌های تولید انرژی تجدید پذیر در اروپا و افزایش سهم آن در سبد مصرفی، سرمایه‌گذاری روی این حوزه و بـه دست آوردن «منابع تازه انرژی» به هر قیمتی را از ملزومات دانسته است که تنها یک واکنش اشتباه می‌تواند دولت‌ها را ورشکسته کند.» آن زمان ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه تهدید کرده بود شیرهای گاز را به روی اروپا می‌بندد و این تهدید به واقعیت پیوست تا اروپاییان سرمست زمستانی سرد و تاریک را لمس کنند.
در ادامه پایان سال 2022 مورگان استنلی، یک تحلیلگر بانکی، گفته بود «هزینه سالانه برق و گاز مصرف‌کنندگان اتحادیه اروپا می‌تواند تا رقم خیره‌کننده 1/4 تریلیون یورو هم برسد که ۲۰۰ میلیارد یورو بیشتر از متوسط سال‌های پیش است.» عمق این فاجعه بی‌سابقه در بحران انرژی اروپا بر هیچ نهاد بین‌المللی پوشیده نبوده و نیست که تیتر هیزم جمع‌کردن مردم این قاره مقام اول را پیدا کند که اکونومیست درباره آن نوشته بود «شرکت‌های تولیدکننده برق از دوسلدورف تا وین در حال تلاش برای نجات خود هستند، چراکه دچار مشکل کمبود نقدینگی شده‌اند، وام‌هایی که از طریق صندوق‌های اعتباری دولتی تامین می‌شود می‌تواند این شرکت‌ها را نجات دهد» اما مهم این بود که دولت‌ها چگونه می‌توانند از پس این هزینه‌ها برآیند؛ زیرا استقراض از بانک مرکزی هزینه بیشتری روی دوش دولت‌ها خواهد گذاشت. بریتانیا رقمی معادل 450 میلیارد بود و برای مبارزه با بحران انرژی هزینه می‌کند و دولت‌های آلمان و ایتالیا به ترتیب 2 و 3 درصد از ارزش تولید ناخالصشان را برای عبور از شوک انرژی پرداخت می‌کنند.
پیشنهاد نهایی اکونومیست در آخرین ماه‌های سال 2022 برای عبور از بحران انرژی در اروپا این بود «اگرچه برخی از قوانین و اصول واضح هستند؛ حفظ مکانیزم عرضه و تقاضای بازار برای تشویق سرمایه‌گذاری در ظرفیت‌های جدید انرژی و نوآوری در تولیـد باتری‌های مختلف ضروری است.» همچنین پیشنهاد می‌کند در بازتعریف بازار انـرژی اروپا «تغییر لحظه‌ای قیمت‌ها بـه قراردادهای بلندمدت» تغییر پیدا کند به‌ویژه در زمانی که «انرژی ارزان باد سهم رو به رشدی» در سبد مصرفی انرژی اروپا دارد. یافتن منابع انرژی تازه «از گاز در قطر گرفته تا انرژی‌های تجدید پذیر» آن روی سکه اروپا را دیدیم که آنچه گفته‌شده مربوط به سال 2022 و ادامه آن یعنی زمستان 2023 بود امروز ژانویه 2024 شروع شده که وضعیت اسفناکی را برای این 27 کشور کوچک و بزرگ به همراه دارد تا شاید حداقل معضلات را در سرزمین‌هایی چون غزه لمس کنند که در ادامه نوبت کشورهایی مشترک‌المنافع با غرب در دیگر قاره‌ها و ایالات‌متحده آمریکا باشد تا آنچه در دو سه قرن اخیر بر کشورهای مظلوم روا داشته‌اند خود نیز لمس کنند. ما نمی‌گوییم بلکه این مجله اکونومیست متعلق به خودشان است که در تابستان سال 2022 با صراحت به کشورهای اروپایی هشدار داد، اگر به بحران انرژی رسیدگی نکنند، ورشکست خواهند شد زیرا در اولین سال بحران باید 16 تریلیون یورو برای پوشش قبوض گاز و برق اختصاص دهند که معادل ۷ برابر آنچه در گذشته مرسوم بوده، می‌باشد. اکونومیست لندن در ادامه گفته است: «تعیین قیمت، تقاضا را برای انرژی کاهش نمی‌دهد و این امر منجر می‌شود اصلاحات مهم به تعویق افتد و آزادسازی قیمت‌ها هم به دلایل سیاسی امکان‌پذیر نخواهد بود.» امروز دیگر نمی‌توان اروپا را در قالب اتحادیه یک اقتدار جهانی در کنار ایالات‌متحده دانست که آمریکا هم گرفتارتر از اروپاست تا بتواند از یاران دیرین خود حمایت کند.
شهریورماه سال گذشته بود که نشریه اکونومیست نوشت «خانواده‌های ناتــوان از پرداخـت قـبـض، کارخانه‌هـای نیمه تعطيـل، تـرس از تورم در آینده و دولت‌های بدهکار گزاره‌هایی هستند که مجله اکونومیست با آن‌ها شرایط کنونی اروپا را تعریف کرده است، شرایطی دشوار که با رسیدن زمستان سخت‌تر خواهد شد. آینده پیش روی قاره اروپا عنوانی جز دولت‌های بدهکار نخواهد داشت چراکه اعتبارات حمایتی از محل استقراض تامین می‌شـود. اکونومیست با نگاهی به زیرساخت‌های تولید انرژی تجدید پذیر در اروپا و افزایش سهم آن در سبد مصرفی، سرمایه‌گذاری روی این حوزه و بـه دست آوردن «منابع تازه انرژی» به هر قیمتی را از ملزومات دانسته است که تنها یک واکنش اشتباه می‌تواند دولت‌ها را ورشکسته کند.» آن زمان ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه تهدید کرده بود شیرهای گاز را به روی اروپا می‌بندد و این تهدید به واقعیت پیوست تا اروپاییان سرمست زمستانی سرد و تاریک را لمس کنند.
در ادامه پایان سال 2022 مورگان استنلی، یک تحلیلگر بانکی، گفته بود «هزینه سالانه برق و گاز مصرف‌کنندگان اتحادیه اروپا می‌تواند تا رقم خیره‌کننده 1/4 تریلیون یورو هم برسد که ۲۰۰ میلیارد یورو بیشتر از متوسط سال‌های پیش است.» عمق این فاجعه بی‌سابقه در بحران انرژی اروپا بر هیچ نهاد بین‌المللی پوشیده نبوده و نیست که تیتر هیزم جمع‌کردن مردم این قاره مقام اول را پیدا کند که اکونومیست درباره آن نوشته بود «شرکت‌های تولیدکننده برق از دوسلدورف تا وین در حال تلاش برای نجات خود هستند، چراکه دچار مشکل کمبود نقدینگی شده‌اند، وام‌هایی که از طریق صندوق‌های اعتباری دولتی تامین می‌شود می‌تواند این شرکت‌ها را نجات دهد» اما مهم این بود که دولت‌ها چگونه می‌توانند از پس این هزینه‌ها برآیند؛ زیرا استقراض از بانک مرکزی هزینه بیشتری روی دوش دولت‌ها خواهد گذاشت. بریتانیا رقمی معادل 450 میلیارد بود و برای مبارزه با بحران انرژی هزینه می‌کند و دولت‌های آلمان و ایتالیا به ترتیب 2 و 3 درصد از ارزش تولید ناخالصشان را برای عبور از شوک انرژی پرداخت می‌کنند.
پیشنهاد نهایی اکونومیست در آخرین ماه‌های سال 2022 برای عبور از بحران انرژی در اروپا این بود «اگرچه برخی از قوانین و اصول واضح هستند؛ حفظ مکانیزم عرضه و تقاضای بازار برای تشویق سرمایه‌گذاری در ظرفیت‌های جدید انرژی و نوآوری در تولیـد باتری‌های مختلف ضروری است.» همچنین پیشنهاد می‌کند در بازتعریف بازار انـرژی اروپا «تغییر لحظه‌ای قیمت‌ها بـه قراردادهای بلندمدت» تغییر پیدا کند به‌ویژه در زمانی که «انرژی ارزان باد سهم رو به رشدی» در سبد مصرفی انرژی اروپا دارد. یافتن منابع انرژی تازه «از گاز در قطر گرفته تا انرژی‌های تجدید پذیر» آن روی سکه اروپا را دیدیم که آنچه گفته‌شده مربوط به سال 2022 و ادامه آن یعنی زمستان 2023 بود امروز ژانویه 2024 شروع شده که وضعیت اسفناکی را برای این 27 کشور کوچک و بزرگ به همراه دارد تا شاید حداقل معضلات را در سرزمین‌هایی چون غزه لمس کنند که در ادامه نوبت کشورهایی مشترک‌المنافع با غرب در دیگر قاره‌ها و ایالات‌متحده آمریکا باشد تا آنچه در دو سه قرن اخیر بر کشورهای مظلوم روا داشته‌اند خود نیز لمس کنند. ما نمی‌گوییم بلکه این مجله اکونومیست متعلق به خودشان است که در تابستان سال 2022 با صراحت به کشورهای اروپایی هشدار داد، اگر به بحران انرژی رسیدگی نکنند، ورشکست خواهند شد زیرا در اولین سال بحران باید 16 تریلیون یورو برای پوشش قبوض گاز و برق اختصاص دهند که معادل ۷ برابر آنچه در گذشته مرسوم بوده، می‌باشد. اکونومیست لندن در ادامه گفته است: «تعیین قیمت، تقاضا را برای انرژی کاهش نمی‌دهد و این امر منجر می‌شود اصلاحات مهم به تعویق افتد و آزادسازی قیمت‌ها هم به دلایل سیاسی امکان‌پذیر نخواهد بود.» امروز دیگر نمی‌توان اروپا را در قالب اتحادیه یک اقتدار جهانی در کنار ایالات‌متحده دانست که آمریکا هم گرفتارتر از اروپاست تا بتواند از یاران دیرین خود حمایت کند.
حسن روانشید
