رئیس مرکزی ملی فرش دستباف گفت: در ماهها و سالهای اخیر صادرات فرش دستباف روند رو به رشدی را تجربه میکند که امیدواریم در پایان سالجاری شاهد صدور بیش از ۴۰۰ میلیون دلار فرش دستباف از کشور به بازارهای هدف صادراتی باشیم.
حمید کارگر در گفتوگو با فارس گفت: در هشت ماه ابتدای امسال بیش از ۲۶۹ میلیون دلار فرش دستباف ایرانی از کشورمان به بازارهای هدف راه یافته که نسبت به مدت مشابه سال قبل از نظر ارزشی ۳۱ درصد رشد داشته است. وی افزود: این روند افزایشی در تداوم جریانی است که در سال ۹۵ نیز رخ داد و در سال گذشته نیز با صدور ۳۵۹ میلیون دلار فرش دستباف از کشورمان شاهد رشد مناسبی در صادرات نسبت به سال قبل از آن بودیم.
پیشبینی صادرات ۴۰۰ میلیون دلاری فرش در سالجاری
رئیس مرکز ملی فرش دستباف اظهار داشت: با این توصیف در ماهها و سالهای اخیر صادرات فرش دستباف روند رو به رشدی را تجربه میکند که امیدواریم در پایان سالجاری شاهد صدور بیش از ۴۰۰ میلیون دلار فرش دستباف از کشور به بازارهای هدف صادراتی باشیم.
کارگر گفت: البته باید در نظر داشت که متوسط میزان صادرات فرش دستباف ایران در دهههای اخیر سالانه ۵۰۰ میلیون دلار بوده است و هنوز تا رسیدن به آن میانگین فاصله داریم ولی اینکه روند کاهشی متوقف شده و روند افزایشی جایگزین آن شده است مایه خرسندی است.
وی در مورد کشورهای هدف صادرات فرش ایران گفت: بازارهای صادراتی ایران شامل دو دسته بازارهای سنتی و بازارهای جدید میشود.
کارگر اظهار داشت: بازار سنتی صادرات ایران کشورهایی هستند که از دیرباز مشتری فرش ایرانی بودهاند و فرش دستباف در سبک زندگی آنان حضور داشته است و یا به عنوان بارانداز محلی برای صادرات مجدد فرش بودهاند که برای نمونه آمریکا، برخی کشورهای اروپایی مانند آلمان، ایتالیا، انگلستان، سوئیس و برخی کشورهای عربی مانند لبنان، امارات، کویت و قطر و نیز ژاپن در شرق آسیاست.
وی گفت: بازارهای جدید هم کشورهایی را شامل میشود که در سالیان اخیر به خیل مشتریان فرش ایرانی پیوستهاند که برای نمونه میتوان به چین، روسیه، آفریقای جنوبی و برزیل اشاره کرد.
یک چهارم صادرات فرش ایران به آمریکا
کارگر افزود: در ماههای ابتدایی سالجاری نیز حدود یک چهارم فرش صادراتی ایران به کشور آمریکا به عنوان بزرگترین واردکننده فرش در دنیا صادر شده است و پس از آن کشور آلمان که رشد بیش از ۳۵ درصد را نسبت به سال گذشته تجربه کرده است در جایگاه دوم مشتریان فرش ایرانی قرار گرفته است.
وی گفت: سپس لبنان، ژاپن، انگلستان، پاکستان، امارات، سوئیس، کانادا، فرانسه، سوئد و دانمارک در ردههای بعدی قرار دارند.کارگر اظهار داشت: برای نمونه مواردی همچون تحریم مستقیم فرش ایرانی از سوی ایالات متحده آمریکا از سال ۲۰۱۰ که موجب افت صادرات فرش ایران بوده است. وی در پاسخ به این سوال که مشکلات و موانع صادراتی فرش دستباف چیست و آیا اقداماتی برای رفع آنها انجام شده است، گفت: برخی از عوامل کاهش تدریجی صادرات در دو دهه اخیر در اختیار دولت یا فعالان فرش ایران نبوده و از محیط بیرونی به این هنر - صنعت تحمیل شده است.
وی افزود: باید در نظر داشت که کشور آمریکا به عنوان بزرگترین واردکننده فرش در دنیا تا پیش از تحریم سالانه حدود ۸۰ میلیون دلار فرش از کشور ما وارد میکرد که با وقوع تحریم این واردات به صفر رسید.
کارگر گفت: در نمونه دیگر پیامدهای تحریمهای اقتصادی کشور که موجب دشواری در نقل و انتقال ارز و افزایش هزینهها و ریسک صادرات بوده است، به صادرات فرش دستباف ایران نیز آسیب رسانده است. وی افزود: از دیگر عوامل کاهنده صادرات فرش دستباف ایرانی وقوع رکود اقتصادی در برخی از کشورهای اروپایی به عنوان بازارهای هدف صادراتی بوده است. این رکود اقتصادی موجب شد تا فرش دستباف به عنوان کالایی لوکس از سبد خانوار مصرفکنندگان اروپایی کنار گذارده شود.
وی بیان داشت: همچنین تغییر در سبک زندگی و تغییر سلایق مصرفکنندگان، ظهور و بروز کفپوشهای صنعتی و جایگزین مانند فرشهای ماشینی، تورم داخلی به ویژه در تامین مواد اولیه فرش دستباف از جمله در فاصله سالهای ۹۰ تا ۹۲، و عواملی از این دست بر کاهش صادرات فرش ایران تاثیر گذاشتهاند که بخش عمده آن از اختیار متولیان و فعالان این بخش خارج بوده است.
وی افزود: در کنار اینها نباید از یاد برد که کاهش صادرات فرش دستباف مختص کشور ما نبوده و بازار جهانی این محصول کوچکتر شده است، دیگر کشورهای تولیدکننده فرش دستباف نیز وضع مشابهی دارند و ایران با وجود افت صادرات در دو دهه گذشته، همچنان بیشترین سهم را در مجموع تجارت جهانی فرش داراست.
رئیس مرکز ملی فرش ایران گفت: با این همه در چند سال اخیر، اقدامات و تلاشهای متعددی از سوی مسئولان در راستای گرهگشایی از مشکلات و مسایل فرش دستباف صورت گرفته است. در این راستا میتوان به تلاشهای دو وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت، امور خارجه و مرکز ملی فرش ایران برای قرار گرفتن موضوع لغو تحریم فرش ایرانی در مذاکرات ایران با ۱+۵ اشاره کرد.
سال گذشته ۹۷ میلیون دلار فرش به آمریکا صادر شد
وی افزود: به طوری که پس از رایزنیهای دیپلماتیک برای رفع محدودیت واردات فرش دستباف به آمریکا صدور مجوز صادرات فرش ایران به آمریکا در بندهای برنامه جامع اقدام مشترک آمد و با اجرایی شدن آن آمریکا به عنوان یکی از خریداران اصلی فرش ایران به گروه کشورهای واردکننده فرش دستباف پیوست و ما شاهد صادرات مستقیم بیش از ۹۷ میلیون دلار فرش دستباف در سال گذشته به این کشور بودیم، در مجموع نیز در سال گذشته ۲۳.۸ درصد افزایش صادرات فرش به ثبت رسیده و در هشت ماهه نخست امسال نیز ۳۱ درصد افزایش ثبت شده است.
رئیس مرکز ملی فرش ایران اظهار داشت: همچنین با توجه به تاکید ریاست محترم جمهوری و مجموعه دولت مبنی بر رفع موانع صادراتی، پیگیریها و رایزنیهای گستردهای در حوزه مسایل گمرکی، مالیاتی و... به سود فعالان فرش صورت پذیرفته است. وی در پاسخ به اینکه رقبای ایران چه کشورهایی هستند و بازارهای فرش ایران را چگونه میتوان توسعه داد، گفت: رقیب اصلی ایران کشور هند و با فاصله بسیار زیادی کشورهای پاکستان، ترکیه، نپال و افغانستان قرار دارند.
کارگر اظهار داشت: هرچند که همچنان و با وجود کاهش صادرات در دو دهه گذشته، ایران توانسته است صدرنشینی خود را در میان رقبا حفظ کند. وی افزود: یعنی با وجود تمامی مشکلات و موانع موجود بر سر راه این هنر - صنعت، ایران در رتبه یک صادرکنندگان فرش دستباف جهان قرار دارد و رقبایی همچون هند و پاکستان در رتبههای بعدی هستند.
رئیس مرکز ملی فرش ایران اظهار داشت: بدیهی است که نباید به این رتبه و رشد صادرات خوشبین و راضی بود و ثبات و توسعه صادرات نیازمند رصد فعالیت رقبا، سنجش سلایق مصرفکنندگان و نیز تبلیغات موثر است و برای رفع مشکلات پیشروی فرش دستباف باتوجه به فرابخشی بودن این صنعت باید همه نهادهای مرتبط از جمله مجلس شورای اسلامی، سازمان تامین اجتماعی، صداوسیما و... برای توسعه صادرات گامهای هماهنگی بردارند.
وی درباره وضعیت تولید فرش در داخل کشور و اینکه وضعیت تولید چگونه است، گفت: عوامل داخلی و خارجی زیادی بر تولید و صدور این کالا در دو دهه اخیر اثرگذار بوده است از جمله عوامل خارجی؛ میتوان به تحریم، ناآرامیهای کشورهای عربی، بحران مالی اروپا، تغییر سلایق خارجیان، جایگزینی کالای مکمل و جانشین برای فرش دستباف اشاره کرد.
کارگر گفت: عوامل درونی را هم میتوان اثرات مخرب پرداخت نقدینگی مستقیم به قالیبافان (یارانهها و نیز تسهیلات مشاغل خانگی)، عدم پوشش گسترده بیمه قالیبافان، افزایش قیمت مواد اولیه، افزایش قیمت تمام شده فرش دستباف، افت منزلت اجتماعی قالیبافان و... عنوان کرد.
وی افزود: میتوان گفت که وقتی صادرات کاهش یابد، اثر مستقیم خود را بر تولید نشان خواهد داد با این حال به آسانی میتوان ادعا کرد که با وجود مشکلاتی که فهرست شد، توان تولید در کشور ما وجود دارد و فعالان فرش ایران با دانش فنی و مهارت خود میتوانند پاسخگوی حجم بالایی از سفارشهای بازارهای هدف باشند.
کارگر گفت: به جرات میتوان گفت؛ تنها حرفهای که اشتغال در آن با شرایط حاکم بر جامعه و اقتصاد مقاومتی همراه و همسو است حرفه قالیبافی است که با استفاده از سرانه سرمایه ۱۰ تا ۱۵ میلیون تومان میتوان شغلی پاک، بومی و صادراتگرا را ایجاد کرد.
کارگر اظهار داشت: ورود سالانه متقاضیان این رشته در مراکز آموزش عالی و هم چنین وجود دانشآموختگان این رشته تا حدودی نشان از رغبت جوانان در این حوزه دارد، ضمن آنکه اگر حمایتها به گونهای باشد که این هنر - صنعت از رونق دوبارهای برخوردار شود، بیشک رغبت برای ورود به این هنر- صنعت از سوی جوانان نیز بیش از گذشته خواهد شد. وی در پاسخ به این سوال که آیا اقدامات حمایتی از سوی دولت برای ارتقای جایگاه فرش دستباف صورت گرفته است، گفت: در راستای اقدامات حمایتی از هنر - صنعت فرش دستباف میتوان اشاره کرد که پیگیری مرکز ملی فرش ایران و اتحادیههای مرتبط باعث تثبیت توجه به فرش دستباف در برنامه ششم توسعه کشور شد.
کارگر گفت: با الحاقبندی به این برنامه، دولت مکلف به حمایت از فرش دستباف در زمینه توسعه و هدفمندسازی پژوهش، آموزش، تولید و تبلیغات و همچنین توسعه تجارت الکترونیک فرش و ایجاد خانه فرش در بازارهای هدف و مورد نظر برای هویتبخشی، ارتقای کیفیت تولید و روانسازی، سفارشپذیری، حمایت از ایجاد و توسعه و تجهیز کارگاههای متمرکز و غیرمتمرکز و اتحادیهها و شرکتهای تعاونی فرش دستباف روستایی و شهری سراسر کشور و نیز صنایع و خدمات جانبی فرش دستباف به منظور ارتقا و بهبود بهرهوری، تثبیت و افزایش سهم صادراتی و بازاریابیهای داخلی و خارجی شده است که این نیز از دیگر اقدامات حمایتی در این حوزه در سالهای اخیر است.
کارگر بیان داشت: اختصاص سهم بایستهای از محل اعتبارات برنامه ششم توسعه کشور در حوزه اقتصاد مقاومتی برای ایجاد اشتغال پایدار در فرش دستباف را میتوان از جمله دیگر حمایتها و توجه مسئولان به این هنر - صنعت عنوان کرد. وی گفت: همچنین در سه سال گذشته ۵۰ میلیارد تومان تسهیلات با همکاری صندوق کارآفرینی امید به پشتیبانان تولید فرش در کشور پرداخت شده و در کنار این تسهیلات، از محل ۱.۵ میلیارد دلار اعتبار صندوق توسعه ملی برای حمایت از ایجاد اشتغال در مناطق روستایی و عشایری، بخشی نیز برای فرش در نظر گرفته شده است.
کارگر در پایان افزود: از این نکته نباید غافل شد در کنار حمایتهای دولت، تشکلها و فعالان حوزه فرش نیز باید در زمینه نوزایی، آفرینندگی و خلاقیت دائمی در طرح و نقش و توجه به سلیقه بازار گامهای اساسی بردارند تا بتوان حضوری شایسته و پایدار در بازارهای جهانی و همچنین حل مشکلات ریشهای این هنر - صنعت داشت.