کت چرمی را جشنواره سال گذشته دیدم، موضوعی که کارگردان این فیلم به آن پرداخته بود، با وجودی که شاید بسیاری از خانواده‌ها با آن درگیر هستند، اما به تصویر کشیده نشده بود.
ماجرای فیلم یک مسئله اجتماعی است، این روزها فیلمسازان کشورمان بر روی معضلات اجتماعی متمرکز شده‌اند البته پرداختن به اینگونه مسائل، اگر با سیاه نمایی همراه نباشد، می‌تواند برای متولیان مسائل اجتماعی راهگشا باشد. هر چند کارگردان فیلم معتقد است که باید نگاه مسئولان نسبت به مقوله سیاه نمایی در عرصه فیلم سازی تغییر کند. کت چرمی اما توانسته بود بدون اغراق شرایط اجتماعی کشور، بخشی از معضلاتی که در این مقوله وجود دارد، به تصویر بکشد.
فیلمنامه از جهاتی قابل قبول است هر چند میتوانست قوی تر باشد، نیازمند یک فیلمنامه قوی، تحقیق عمیق درباره موضوع است، آن هم موضوعی به نام اعتیاد و البته بحث اتفاقاتی که در برخی مراکز ترک اعتیاد می‌افتد.
در اولین بخش برنامه نقد سینما در شبکه 4 که به سینمای ایران اختصاص داشت، محمد صابری روزنامه‌نگار سینمایی به گفتگو با حسین میرزا محمدی کارگردان فیلم سینمایی «کت چرمی» پرداخت. وی ابتدا درباره فرآیند تولید این فیلم سینمایی گفت: سال ۹۹ بود که من مشغول ساخت مستند سینمایی «خارج از محدوده» بودم که درباره کمپ‌های ترک اعتیاد است و آن زمان با داستان آدم‌های مختلف آشنا شدم و با آن‌ها ارتباط گرفتم. همچنین فیلم‌کوتاه «نامبرده» را با همین موضوع ساختم که در یک مرکز نگهداری از پسران نوجوان بدسرپرست و بی‌سرپرست می‌گذشت.
این فیلمساز ادامه داد: جرقه‌های اصلی «کت چرمی» از آنجا شروع شد. پس از آن با مسعود هاشمی‌نژاد نویسنده اثر که پیش از این چند فیلم کوتاه با هم کار کرده بودیم، درباره طرح صحبت کردم و نگارش آن آغاز شد. ابتدا طرح 5 یا 6 صفحه‌ای درآوردیم، به جزئیات پرداختیم تا در نهایت به سیناپس رسیدیم. ناگفته نماند که نسخه اولیه فیلمنامه ۱۳۰ صفحه بود و بازنویسی‌های مکرر داشتیم. در حال حاضر فیلم ۱۰۰ دقیقه است و 87 صفحه فیلمنامه دارد.
در ادامه محمد صابری بیان کرد: من «کت چرمی» را در کنار آثاری مانند «مصلحت» جزو جریانی در سینمای ایران می‌بینم که در دهه ۹۰ جان گرفته است و رشد و نمو خود را با سرعت قابل قبولی طی می‌کند. ویژگی این جریان فیلمسازان جوانی هستند که وارد عرصه می‌شوند و در اولین گام فیلمسازی خود دست روی سوژه‌های حساس می‌گذارند، دوربین خود را به سمت زخم‌ها می‌برند و هراس از این ندارند که وارد منطقه‌هایی شوند که به ظاهر ممنوعه و سالهاست کسی سراغ آن را نگرفته است.
وی تأکید کرد: در حقیقت خطر می‌کنند تا فیلم غیرخنثی بسازند این دستمریزاد دارد و باید تمرکز و توجه ویژه‌ای روی آثار این فیلمسازان کرد.
صابری ادامه داد: من احساس می‌کنم فیلم با وجود دغدغه‌مندی و جسارت پرداختن به سوژه و انتخاب درست آن به فرآیند روایت منتقل نمی‌شود و فیلم در خروجی خود آسیب می‌بیند. سوال اینجاست فیلمسازی که با جسارت سراغ سوژه پردردسر می‌رود، چه می‌شود که جسارت در خروجی کار نمود پیدا نمی‌کند. در حقیقت ما شاهد پرداخت محافظه‌کارانه از سوژه‌‍‌ای هستیم که به نظرم فیلمساز از صراحت کلام و بیان بی‌پرده دچار هراس شده است و ترجیح داده است به حواشی و خرده داستان‌هایی بپردازد که سایه‌اش روی متن اصلی را گرفته است.
میرزامحمدی درباره این موضوع گفت: ۲۴ بار نسخه فیلمنامه بازنویسی شد. دست گذاشتن روی موضوعی که ما در «کت چرمی» به آن پرداختیم آن هم در فیلم اول سختی‌هایی دارد که زیاد است. زمانی که می‌خواهیم درباره این سوژه‌ها بنویسیم و کار کنیم باید مواردی مگو باقی بماند و در لفافه گفته شود. یعنی باید لقمه را چند زاویه چرخاند و در دهان مخاطب گذاشت.
وی افزود: دوربین ما برای نشان دادن ضدقهرمان نمی‌توانست به یکسری مکان‌ها سر بزند. در صورتی که سکانس اول من در فیلمنامه با مهمانی کت چرمی شروع می‌شد. نمی‌‌توانستیم یکسری موارد را بگوییم، که اگر می‌گفتیم هم هیچ اتفاقی نمی‌افتاد، در حالی که گفتن برخی حرف‌ها به سینما، فرهنگ و مسایل اجتماعی ما کمک می‌کند.
این فیلمساز مطرح کرد: دو واژه از ادبیات مسئولان و فیلمسازان باید حذف شود. سیا‌ه‌نمایی که چماقی بر سر ماست باید از ادبیات مسئولان حذف شود و واژه فلاکت و نکبت از زبان فیلمسازان ما. شاید چوب یکسری دوستان و همکاران را ما می‌خوریم.
صابری در ادامه بحث خاطرنشان کرد: سینمای ایران در مقطعی یعنی از اواخر دهه 70 تا نیمه دهه 90 یک سینمای خنثی بود که خیلی از ما در نقد آن نوشتیم و صحبت کردیم و حالا این سینما به واسطه حضور فیلمساز نسل جوان تلاش می‌کند از آن خنثی بودن عبور کند. حتماً یکی از وظایف ما در مقام رسانه این است که درباره موانع این خواست و مطالبه صحبت کنیم.
میرزامحمدی تأکید کرد: به عنوان فیلمساز فیلم اول برای من مهم بود که «کت چرمی» ساخته شود و زمانی که نسخه آماده شد و برای گرفتن پروانه ساخت مراجعه کردیم، مفهوم مهمانی کت چرمی دستخوش تغییر شد. اسم فیلم زاده خودمان است اما چنین مهمانی وجود دارد.
وی خاطرنشان کرد: سینمای ما به قهرمانی نیاز دارد که مردم خود را جای او بگذارند. ما قهرمانی را با ویژگی‌های انسانی و معمولی ساختیم که مخاطب با خود بگوید من هم می‌توانم جای این فرد باشم. ناگفته نماند مهمانی کت چرمی نخ تسبیح داستان است و برای اینکه قهرمان به هدفش برسد با موانعی روبه‌رو می‌شود.
کارگردان «کت چرمی» مطرح کرد: باز هم سراغ سوژه‌های ملتهب و اجتماعی خواهم رفت اما اگر بخواهم نقدی به فیلم خود کنم این است که در ریتم قصه‌گویی تجدیدنظر کنم. صابری در پایان یادآور شد: ای کاش فیلمساز دچار رویکرد دوگانه در روایت قصه نمی‌شد. اما باید بگویم نگاه سایه روشن در پرداخت برخی کاراکترها درخشان است.
ماجرای فیلم یک مسئله اجتماعی است، این روزها فیلمسازان کشورمان بر روی معضلات اجتماعی متمرکز شده‌اند البته پرداختن به اینگونه مسائل، اگر با سیاه نمایی همراه نباشد، می‌تواند برای متولیان مسائل اجتماعی راهگشا باشد. هر چند کارگردان فیلم معتقد است که باید نگاه مسئولان نسبت به مقوله سیاه نمایی در عرصه فیلم سازی تغییر کند. کت چرمی اما توانسته بود بدون اغراق شرایط اجتماعی کشور، بخشی از معضلاتی که در این مقوله وجود دارد، به تصویر بکشد.
فیلمنامه از جهاتی قابل قبول است هر چند میتوانست قوی تر باشد، نیازمند یک فیلمنامه قوی، تحقیق عمیق درباره موضوع است، آن هم موضوعی به نام اعتیاد و البته بحث اتفاقاتی که در برخی مراکز ترک اعتیاد می‌افتد.
در اولین بخش برنامه نقد سینما در شبکه 4 که به سینمای ایران اختصاص داشت، محمد صابری روزنامه‌نگار سینمایی به گفتگو با حسین میرزا محمدی کارگردان فیلم سینمایی «کت چرمی» پرداخت. وی ابتدا درباره فرآیند تولید این فیلم سینمایی گفت: سال ۹۹ بود که من مشغول ساخت مستند سینمایی «خارج از محدوده» بودم که درباره کمپ‌های ترک اعتیاد است و آن زمان با داستان آدم‌های مختلف آشنا شدم و با آن‌ها ارتباط گرفتم. همچنین فیلم‌کوتاه «نامبرده» را با همین موضوع ساختم که در یک مرکز نگهداری از پسران نوجوان بدسرپرست و بی‌سرپرست می‌گذشت.
این فیلمساز ادامه داد: جرقه‌های اصلی «کت چرمی» از آنجا شروع شد. پس از آن با مسعود هاشمی‌نژاد نویسنده اثر که پیش از این چند فیلم کوتاه با هم کار کرده بودیم، درباره طرح صحبت کردم و نگارش آن آغاز شد. ابتدا طرح 5 یا 6 صفحه‌ای درآوردیم، به جزئیات پرداختیم تا در نهایت به سیناپس رسیدیم. ناگفته نماند که نسخه اولیه فیلمنامه ۱۳۰ صفحه بود و بازنویسی‌های مکرر داشتیم. در حال حاضر فیلم ۱۰۰ دقیقه است و 87 صفحه فیلمنامه دارد.
در ادامه محمد صابری بیان کرد: من «کت چرمی» را در کنار آثاری مانند «مصلحت» جزو جریانی در سینمای ایران می‌بینم که در دهه ۹۰ جان گرفته است و رشد و نمو خود را با سرعت قابل قبولی طی می‌کند. ویژگی این جریان فیلمسازان جوانی هستند که وارد عرصه می‌شوند و در اولین گام فیلمسازی خود دست روی سوژه‌های حساس می‌گذارند، دوربین خود را به سمت زخم‌ها می‌برند و هراس از این ندارند که وارد منطقه‌هایی شوند که به ظاهر ممنوعه و سالهاست کسی سراغ آن را نگرفته است.
وی تأکید کرد: در حقیقت خطر می‌کنند تا فیلم غیرخنثی بسازند این دستمریزاد دارد و باید تمرکز و توجه ویژه‌ای روی آثار این فیلمسازان کرد.
صابری ادامه داد: من احساس می‌کنم فیلم با وجود دغدغه‌مندی و جسارت پرداختن به سوژه و انتخاب درست آن به فرآیند روایت منتقل نمی‌شود و فیلم در خروجی خود آسیب می‌بیند. سوال اینجاست فیلمسازی که با جسارت سراغ سوژه پردردسر می‌رود، چه می‌شود که جسارت در خروجی کار نمود پیدا نمی‌کند. در حقیقت ما شاهد پرداخت محافظه‌کارانه از سوژه‌‍‌ای هستیم که به نظرم فیلمساز از صراحت کلام و بیان بی‌پرده دچار هراس شده است و ترجیح داده است به حواشی و خرده داستان‌هایی بپردازد که سایه‌اش روی متن اصلی را گرفته است.
میرزامحمدی درباره این موضوع گفت: ۲۴ بار نسخه فیلمنامه بازنویسی شد. دست گذاشتن روی موضوعی که ما در «کت چرمی» به آن پرداختیم آن هم در فیلم اول سختی‌هایی دارد که زیاد است. زمانی که می‌خواهیم درباره این سوژه‌ها بنویسیم و کار کنیم باید مواردی مگو باقی بماند و در لفافه گفته شود. یعنی باید لقمه را چند زاویه چرخاند و در دهان مخاطب گذاشت.
وی افزود: دوربین ما برای نشان دادن ضدقهرمان نمی‌توانست به یکسری مکان‌ها سر بزند. در صورتی که سکانس اول من در فیلمنامه با مهمانی کت چرمی شروع می‌شد. نمی‌‌توانستیم یکسری موارد را بگوییم، که اگر می‌گفتیم هم هیچ اتفاقی نمی‌افتاد، در حالی که گفتن برخی حرف‌ها به سینما، فرهنگ و مسایل اجتماعی ما کمک می‌کند.
این فیلمساز مطرح کرد: دو واژه از ادبیات مسئولان و فیلمسازان باید حذف شود. سیا‌ه‌نمایی که چماقی بر سر ماست باید از ادبیات مسئولان حذف شود و واژه فلاکت و نکبت از زبان فیلمسازان ما. شاید چوب یکسری دوستان و همکاران را ما می‌خوریم.
صابری در ادامه بحث خاطرنشان کرد: سینمای ایران در مقطعی یعنی از اواخر دهه 70 تا نیمه دهه 90 یک سینمای خنثی بود که خیلی از ما در نقد آن نوشتیم و صحبت کردیم و حالا این سینما به واسطه حضور فیلمساز نسل جوان تلاش می‌کند از آن خنثی بودن عبور کند. حتماً یکی از وظایف ما در مقام رسانه این است که درباره موانع این خواست و مطالبه صحبت کنیم.
میرزامحمدی تأکید کرد: به عنوان فیلمساز فیلم اول برای من مهم بود که «کت چرمی» ساخته شود و زمانی که نسخه آماده شد و برای گرفتن پروانه ساخت مراجعه کردیم، مفهوم مهمانی کت چرمی دستخوش تغییر شد. اسم فیلم زاده خودمان است اما چنین مهمانی وجود دارد.
وی خاطرنشان کرد: سینمای ما به قهرمانی نیاز دارد که مردم خود را جای او بگذارند. ما قهرمانی را با ویژگی‌های انسانی و معمولی ساختیم که مخاطب با خود بگوید من هم می‌توانم جای این فرد باشم. ناگفته نماند مهمانی کت چرمی نخ تسبیح داستان است و برای اینکه قهرمان به هدفش برسد با موانعی روبه‌رو می‌شود.
کارگردان «کت چرمی» مطرح کرد: باز هم سراغ سوژه‌های ملتهب و اجتماعی خواهم رفت اما اگر بخواهم نقدی به فیلم خود کنم این است که در ریتم قصه‌گویی تجدیدنظر کنم. صابری در پایان یادآور شد: ای کاش فیلمساز دچار رویکرد دوگانه در روایت قصه نمی‌شد. اما باید بگویم نگاه سایه روشن در پرداخت برخی کاراکترها درخشان است.
گروه فرهنگی سیاست روز
