جشنواره فیلم فجر مهم‌ترین و با سابقه‌ترین رویداد سینمایی ایران است، رویدادی که در هر دوره نزدیک به 20 سیمرغ را به سینماگران اهدا می‌کند، در میان جامعه سینما ویترین افتخارات برخی هنرمندان مزین به چندین تندیس بلورین از جشنواره فیلم فجر است.
جشنواره فیلم فجر برای اولین بار بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1361 برگزار و به نوعی جایگزین جشنواره فیلم تهران شد، جشنواره‌ای که از اولین دوره‌اش دغدغه فیلم انقلاب اسلامی را داشت.
در همه ادوار جشنواره جوایز بهترین آثار به‌عنوان معتبرترین جایزه سینمایی ایران به هنرمندان اعطا و باعث شده تا سن اختتامیه جشنواره فیلم فجر سکوی پرتاب بسیاری از هنرمندان سینمای ایران شود. در مقابل هنرمندان بسیاری هم وجود دارند که برخلاف محبوبیت مردمی‌شان سیمرغی را از جشنواره فیلم فجر دریافت نکرده‌اند و همچنان برای کسب آن تلاش می‌کنند.
در این گزارش قصد داریم تا نگاهی به ترین‌های 41 دوره جشنواره فیلم فجر داشته باشیم، از سیمرغ‌بازترین هنرمند تا افرادی که در یک ویژگی میان دیگر برندگان فجر خاص بودند.
رکورد بیشترین سیمرغ بلورین بهترین فیلم
شاید خیلی‌ها سیمرغ بهترین فیلم را یکی از مهم‌ترین جوایز جشنواره فیلم فجر بدانند، سیمرغی که از اساس نشانی بر هنر تیم تولید است. رکورد این بخش در اختیار ابراهیم حاتمی‌کیا با ۵ سیمرغ است. (مهاجر،از کرخه تا راین،آژانس شیشه‌ای، ارتفاع پست،به رنگ ارغوان)
رکورد بیشترین سیمرغ بلورین کارگردانی
جایزه‌ای مخصوص به کارگردان‌های جشنوراه فیلم فجر، شاید نزدیک‌ترین جایزه به سیمرغ بهترین فیلم. بیشترین سیمرغ این بخش هم در اختیار مجید مجیدی با ۴ تندیس بلورین است. (بچه‌های آسمان، باران، بید مجنون، آواز گنجشک‌ها)
رکورد بیشترین سیمرغ بلورین فیلمنامه
متن هر اثر روح آن است و نویسنده دمنده این روح، سیمرغ بلورین بهترین فیلنامه هم به قصه‌های موجود در جشنواره فیلم فجر اهدا می‌شود. کامبوزیا پرتوی با ۴ سیمرغ بلورین (من ترانه 15 سال دارم،کافه ترانزیت، فراری،کامیون) رکورد دار این بخش است.
رکورد بیشترین سیمرغ بلورین فیلمبرداری
فیلمبرداران، قاب‌های یک اثر را ماندگار می‌کنند، رکورد این بخش دست شخصی است که امسال و در دوره 42 به‌عنوان کارگردان در بخش سودای سیمرغ حضور دارد.محمود کلاری با 4 تندیس بلورین (جدایی نادر از سیمین، سرب،گبه، بوی کافور عطر یاس) به همراه حمید خضوعی ابیانه رکوردداران این سیمرغ هستند.
رکورد بیشترین سیمرغ بلورین بازیگر نقش اول
نقش اول هر فیلم دقیقا همان فردی است که بیشتر از همه دیده و شناخته می‌شود، مردم معمولا سلفی‌هایشان را با همین هنرمندان می‌گیرند و سیمرغش را مهم‌ترین جایزه می‌دانند. رکورد بیشترین سیمرغ بلورین بازیگر نقش اول زن: فاطمه معتمدآریا، لیلا حاتمی، پروانه معصومی، هدیه تهرانی، باران کوثری، هنگامه قاضیانی و مریلا زارعی هر کدام ۲ بار رکورد بیشترین سیمرغ بلورین بازیگر نقش اول مرد: پرویز پرستویی ۴ بار
رکورد بیشترین سیمرغ بلورین بازیگر نقش مکمل
بازیگران نقش مکمل هنرمندان سخاوتمندی هستند، بازی می‌کنند تا نقش اصلی بهتر و بیشتر دیده شود. در طول تاریخ سینمای ایران بازیگرانی بودند که از اساس هنرشان کمک به دیده شدن بازیگر اصلی بوده است.
رکورد بیشترین سیمرغ بلورین بازیگر نقش مکمل زن: نیکو خردمند (پرده آخر،بازیچه)، فاطمه معتمدآریا، مهتاب نصیرپور، شبنم مقدمی و سحر دولتشاهی هر کدام ۲ بار
رکورد بیشترین سیمرغ بلورین بازیگر نقش مکمل مرد: سعید پورصمیمی ۳ بار
رکورد بیشترین جایزه ویژه هیئت داوران
سیمرغ جایزه ویژه هیئت داوران برای افرادی است که جایزه‌ای در بخشی دریافت نمی‌کنند اما هیئت داروان از اثرشان راضی است، شاید این جایزه سلیقه‌ای‌ترین سیمرغ جشنواره فیلم فجر است. هومن سیدی ۳ بار این جایزه را دریافت کرده است.
رکورد بیشترین سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه تماشاگران
مخاطب مهم‌ترین رکن سینما و هنر است، همین اتفاق باعث می‌شود تا سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه تماشاگران نیز در ردیف جوایز مهم جشنواره فیلم فجر قرار بگیرد. البته این جایزه دو دوره با حواشی‌ای همراه و از فضای جشنواره حذف شد. ابراهیم حاتمی‌کیا (آژانس شیشه‌ای، ارتفاع پست، به رنگ ارغوان)، کمال تبریزی (فرش باد، مارمولک، همیشه پای یک زن در میان است) و اصغر فرهادی (چهارشنبه سوری، درباره الی و جدایی نادر از سیمین) هر کدام با ۳ سیمرغ رکورد این بخش را دارند.
سیمرغ عوامل تولید
تیم تولید و پشت صحنه یک فیلم میتواند کارگردان، فیلمبردار و یا بازیگر را به سیمرغ نزدیک کند. کست قوی در عوامل میتواند یکی از معیارهای موفقیت یک فیلم باشد. این موضوع سیمرغ بلورین عوامل را نیز دارای اهمیت می‌کند.
رکورد بیشترین سیمرغ بلورین تدوین: بهرام دهقانی ۵ بار
رکورد بیشترین سیمرغ بلورین صداگذاری: محمدرضا دلپاک ۱۰ بار
رکورد بیشترین سیمرغ بلورین صدابرداری: جهانگیر میرشکاری ۵ بار
رکورد بیشترین سیمرغ بلورین موسیقی: مجید انتظامی، محمدرضا علیقلی و حسین علیزاده هر کدام ۴ بار
رکورد بیشترین سیمرغ بلورین طراح صحنه و لباس: امیر اثباتی و ایرج رامین‌فر هر کدام ۴ بار
رکورد بیشترین سیمرغ بلورین طراح چهره پردازی: عبدالله اسکندری و سعید ملکان هر کدام ۶ بار
رکورد بیشترین سیمرغ بلورین جلوه‌های ویژه: محسن روزبهانی ۹ بار
رکورد سیمرغ بلورین بهترین عکس: جواد جلالی ۳ بار
رکوردداران سیمرغ بلورین در یک دوره
دریافت چند سیمرغ برای یک فیلم در یک دوره جشنواره فیلم فجر میتواند یک اثر سینمایی را پرافتخار کرده و در تاریخ سینما ماندگار کند.
«آژانس شیشه‌ای» به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا محصول ۱۳۷۶ از شانزدهمین جشنوارهٔ فیلم فجر با کسب 9 سیمرغ بلورین همچنان به جهت دریافت سیمرغ در یک دوره رکوردار است.
همچنین «پردهٔ آخر» به کارگردانی واروژ کریم‌مسیحی محصول ۱۳۶۹ از نهمین جشنوارهٔ فیلم فجر، «بوی کافور، عطر یاس» به کارگردانی بهمن فرمان‌آرا محصول ۱۳۷۸ از هجدهمین جشنوارهٔ فیلم فجر، «دوئل» به کارگردانی احمدرضا درویش محصول ۱۳۸۲ از بیست و دومین جشنوارهٔ فیلم فجر، «رستاخیز» به کارگردانی احمدرضا درویش محصول ۱۳۹۲ از سی و دومین جشنوارهٔ فیلم فجر با دریافت 8 سیمرغ بلورین پس از «آژانس شیشه‌ای» در رتبه دوم قرار دارند.
مسن‌ترین دریافت کننده سیمرغ
حضور پیشکسوتان در جشنواره فیلم فجر همیشه مهم و باعث رونق آن دوره از جشنواره است. علی نصیریان مسن‌ترین برنده جایزهٔ سیمرغ بلورین است او در سن ۸۸ سالگی برای بازی در فیلم هفت بهار نارنج سیمرغ بهترین بازیگر نقش اول مرد را در دورهٔ چهل و یکم گرفت، رتبه دوم نیز در اختیار نصیریان همچنین در سن ۸۴ سالگی سیمرغ بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را در دورهٔ ۳۷ گرفته‌است.
جوان‌ترین دریافت کننده سیمرغ بازیگری مرد
سیمرغ گرفتن در جوانی میتواند باعث رشد ناگهانی و سکوی پرتابی برای فرد شود، حسین عابدینی جوان‌ترین بازیگری است که این افتخار را کسب کرده است. او سیمرغ بهترین بازیگر نقش اول مرد را برای بازی در فیلم «باران» در ۲۰ سالگی و در دوره نوزدهم جشنواره فیلم فجر را گرفته است. همچنین بهرام رادان در ۲۴ سالگی در دوره بیست و دوم (۱۳۸۲)، در ردهٔ بعدی قرار دارد.
جوان‌ترین دریافت کننده سیمرغ بازیگری زن: سارا حاتمی جوان‌ترین بازیگر زنی که سیمرغ بازیگر نقش مکمل زن را گرفته‌است. او در ۱۷ سالگی برای فیلم کت چرمی سیمرغ دورهٔ چهل و یکم را گرفت.
رکوردار کسب سیمرغ متوالی در بازیگری
پرویز پرستویی و نوید محمدزاده تنها بازیگرانی هستند که تا به حال توانسته‌اند در دو دورهٔ متوالی به ترتیب سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد (دوره‌های ۲۳ و ۲۴)و بهترین بازیگر نقش مکمل مرد (دوره‌های ۳۴ و ۳۵) را به‌دست بیاورند.
جشنواره فیلم فجر برای اولین بار بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1361 برگزار و به نوعی جایگزین جشنواره فیلم تهران شد، جشنواره‌ای که از اولین دوره‌اش دغدغه فیلم انقلاب اسلامی را داشت.
در همه ادوار جشنواره جوایز بهترین آثار به‌عنوان معتبرترین جایزه سینمایی ایران به هنرمندان اعطا و باعث شده تا سن اختتامیه جشنواره فیلم فجر سکوی پرتاب بسیاری از هنرمندان سینمای ایران شود. در مقابل هنرمندان بسیاری هم وجود دارند که برخلاف محبوبیت مردمی‌شان سیمرغی را از جشنواره فیلم فجر دریافت نکرده‌اند و همچنان برای کسب آن تلاش می‌کنند.
در این گزارش قصد داریم تا نگاهی به ترین‌های 41 دوره جشنواره فیلم فجر داشته باشیم، از سیمرغ‌بازترین هنرمند تا افرادی که در یک ویژگی میان دیگر برندگان فجر خاص بودند.
رکورد بیشترین سیمرغ بلورین بهترین فیلم
شاید خیلی‌ها سیمرغ بهترین فیلم را یکی از مهم‌ترین جوایز جشنواره فیلم فجر بدانند، سیمرغی که از اساس نشانی بر هنر تیم تولید است. رکورد این بخش در اختیار ابراهیم حاتمی‌کیا با ۵ سیمرغ است. (مهاجر،از کرخه تا راین،آژانس شیشه‌ای، ارتفاع پست،به رنگ ارغوان)
رکورد بیشترین سیمرغ بلورین کارگردانی
جایزه‌ای مخصوص به کارگردان‌های جشنوراه فیلم فجر، شاید نزدیک‌ترین جایزه به سیمرغ بهترین فیلم. بیشترین سیمرغ این بخش هم در اختیار مجید مجیدی با ۴ تندیس بلورین است. (بچه‌های آسمان، باران، بید مجنون، آواز گنجشک‌ها)
رکورد بیشترین سیمرغ بلورین فیلمنامه
متن هر اثر روح آن است و نویسنده دمنده این روح، سیمرغ بلورین بهترین فیلنامه هم به قصه‌های موجود در جشنواره فیلم فجر اهدا می‌شود. کامبوزیا پرتوی با ۴ سیمرغ بلورین (من ترانه 15 سال دارم،کافه ترانزیت، فراری،کامیون) رکورد دار این بخش است.
رکورد بیشترین سیمرغ بلورین فیلمبرداری
فیلمبرداران، قاب‌های یک اثر را ماندگار می‌کنند، رکورد این بخش دست شخصی است که امسال و در دوره 42 به‌عنوان کارگردان در بخش سودای سیمرغ حضور دارد.محمود کلاری با 4 تندیس بلورین (جدایی نادر از سیمین، سرب،گبه، بوی کافور عطر یاس) به همراه حمید خضوعی ابیانه رکوردداران این سیمرغ هستند.
رکورد بیشترین سیمرغ بلورین بازیگر نقش اول
نقش اول هر فیلم دقیقا همان فردی است که بیشتر از همه دیده و شناخته می‌شود، مردم معمولا سلفی‌هایشان را با همین هنرمندان می‌گیرند و سیمرغش را مهم‌ترین جایزه می‌دانند. رکورد بیشترین سیمرغ بلورین بازیگر نقش اول زن: فاطمه معتمدآریا، لیلا حاتمی، پروانه معصومی، هدیه تهرانی، باران کوثری، هنگامه قاضیانی و مریلا زارعی هر کدام ۲ بار رکورد بیشترین سیمرغ بلورین بازیگر نقش اول مرد: پرویز پرستویی ۴ بار
رکورد بیشترین سیمرغ بلورین بازیگر نقش مکمل
بازیگران نقش مکمل هنرمندان سخاوتمندی هستند، بازی می‌کنند تا نقش اصلی بهتر و بیشتر دیده شود. در طول تاریخ سینمای ایران بازیگرانی بودند که از اساس هنرشان کمک به دیده شدن بازیگر اصلی بوده است.
رکورد بیشترین سیمرغ بلورین بازیگر نقش مکمل زن: نیکو خردمند (پرده آخر،بازیچه)، فاطمه معتمدآریا، مهتاب نصیرپور، شبنم مقدمی و سحر دولتشاهی هر کدام ۲ بار
رکورد بیشترین سیمرغ بلورین بازیگر نقش مکمل مرد: سعید پورصمیمی ۳ بار
رکورد بیشترین جایزه ویژه هیئت داوران
سیمرغ جایزه ویژه هیئت داوران برای افرادی است که جایزه‌ای در بخشی دریافت نمی‌کنند اما هیئت داروان از اثرشان راضی است، شاید این جایزه سلیقه‌ای‌ترین سیمرغ جشنواره فیلم فجر است. هومن سیدی ۳ بار این جایزه را دریافت کرده است.
رکورد بیشترین سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه تماشاگران
مخاطب مهم‌ترین رکن سینما و هنر است، همین اتفاق باعث می‌شود تا سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه تماشاگران نیز در ردیف جوایز مهم جشنواره فیلم فجر قرار بگیرد. البته این جایزه دو دوره با حواشی‌ای همراه و از فضای جشنواره حذف شد. ابراهیم حاتمی‌کیا (آژانس شیشه‌ای، ارتفاع پست، به رنگ ارغوان)، کمال تبریزی (فرش باد، مارمولک، همیشه پای یک زن در میان است) و اصغر فرهادی (چهارشنبه سوری، درباره الی و جدایی نادر از سیمین) هر کدام با ۳ سیمرغ رکورد این بخش را دارند.
سیمرغ عوامل تولید
تیم تولید و پشت صحنه یک فیلم میتواند کارگردان، فیلمبردار و یا بازیگر را به سیمرغ نزدیک کند. کست قوی در عوامل میتواند یکی از معیارهای موفقیت یک فیلم باشد. این موضوع سیمرغ بلورین عوامل را نیز دارای اهمیت می‌کند.
رکورد بیشترین سیمرغ بلورین تدوین: بهرام دهقانی ۵ بار
رکورد بیشترین سیمرغ بلورین صداگذاری: محمدرضا دلپاک ۱۰ بار
رکورد بیشترین سیمرغ بلورین صدابرداری: جهانگیر میرشکاری ۵ بار
رکورد بیشترین سیمرغ بلورین موسیقی: مجید انتظامی، محمدرضا علیقلی و حسین علیزاده هر کدام ۴ بار
رکورد بیشترین سیمرغ بلورین طراح صحنه و لباس: امیر اثباتی و ایرج رامین‌فر هر کدام ۴ بار
رکورد بیشترین سیمرغ بلورین طراح چهره پردازی: عبدالله اسکندری و سعید ملکان هر کدام ۶ بار
رکورد بیشترین سیمرغ بلورین جلوه‌های ویژه: محسن روزبهانی ۹ بار
رکورد سیمرغ بلورین بهترین عکس: جواد جلالی ۳ بار
رکوردداران سیمرغ بلورین در یک دوره
دریافت چند سیمرغ برای یک فیلم در یک دوره جشنواره فیلم فجر میتواند یک اثر سینمایی را پرافتخار کرده و در تاریخ سینما ماندگار کند.
«آژانس شیشه‌ای» به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا محصول ۱۳۷۶ از شانزدهمین جشنوارهٔ فیلم فجر با کسب 9 سیمرغ بلورین همچنان به جهت دریافت سیمرغ در یک دوره رکوردار است.
همچنین «پردهٔ آخر» به کارگردانی واروژ کریم‌مسیحی محصول ۱۳۶۹ از نهمین جشنوارهٔ فیلم فجر، «بوی کافور، عطر یاس» به کارگردانی بهمن فرمان‌آرا محصول ۱۳۷۸ از هجدهمین جشنوارهٔ فیلم فجر، «دوئل» به کارگردانی احمدرضا درویش محصول ۱۳۸۲ از بیست و دومین جشنوارهٔ فیلم فجر، «رستاخیز» به کارگردانی احمدرضا درویش محصول ۱۳۹۲ از سی و دومین جشنوارهٔ فیلم فجر با دریافت 8 سیمرغ بلورین پس از «آژانس شیشه‌ای» در رتبه دوم قرار دارند.
مسن‌ترین دریافت کننده سیمرغ
حضور پیشکسوتان در جشنواره فیلم فجر همیشه مهم و باعث رونق آن دوره از جشنواره است. علی نصیریان مسن‌ترین برنده جایزهٔ سیمرغ بلورین است او در سن ۸۸ سالگی برای بازی در فیلم هفت بهار نارنج سیمرغ بهترین بازیگر نقش اول مرد را در دورهٔ چهل و یکم گرفت، رتبه دوم نیز در اختیار نصیریان همچنین در سن ۸۴ سالگی سیمرغ بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را در دورهٔ ۳۷ گرفته‌است.
جوان‌ترین دریافت کننده سیمرغ بازیگری مرد
سیمرغ گرفتن در جوانی میتواند باعث رشد ناگهانی و سکوی پرتابی برای فرد شود، حسین عابدینی جوان‌ترین بازیگری است که این افتخار را کسب کرده است. او سیمرغ بهترین بازیگر نقش اول مرد را برای بازی در فیلم «باران» در ۲۰ سالگی و در دوره نوزدهم جشنواره فیلم فجر را گرفته است. همچنین بهرام رادان در ۲۴ سالگی در دوره بیست و دوم (۱۳۸۲)، در ردهٔ بعدی قرار دارد.
جوان‌ترین دریافت کننده سیمرغ بازیگری زن: سارا حاتمی جوان‌ترین بازیگر زنی که سیمرغ بازیگر نقش مکمل زن را گرفته‌است. او در ۱۷ سالگی برای فیلم کت چرمی سیمرغ دورهٔ چهل و یکم را گرفت.
رکوردار کسب سیمرغ متوالی در بازیگری
پرویز پرستویی و نوید محمدزاده تنها بازیگرانی هستند که تا به حال توانسته‌اند در دو دورهٔ متوالی به ترتیب سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد (دوره‌های ۲۳ و ۲۴)و بهترین بازیگر نقش مکمل مرد (دوره‌های ۳۴ و ۳۵) را به‌دست بیاورند.
