ميزبان و ميهمان اين بزم عظيم نا مشخص است. عده اي ميگويند باد ميهماني بزرگي براي شهروندان تهراني تدارك ديده كه طي آن گرد و غبار كوچك آلودگي ميهمان ناي دعوت شدگاني ميشود كه از قضاي روزگار همان پايتخت نشينان هستند، و عده اي نيز ميگويند بي مسئوليتي رخنه كرده در تار و پود اين شهر سبب ساز آن ميشود كه عيار ميهماني و ميزباني تغيير يابد.
پيشتر از اينها گمانمان بر اين باور بود كه براي برپا كردن هر بزم و جشني بايد تشريفاتي از پيش برپا شده باشد تا هدف مشخصي تامين گردد اما اين روزها روال زندگي شهري تا به حدي نا بهنجار شده است كه ديگر جز درد و تلخي و دود و آلودگي و سرفه، كسي به ميهماني نميآيد.
ميهمان اين روزهاي پايتخت نيزگرد و غباري هستند كه كارشناسان ميگويند در پرتو كمتوجهي به اصول محيط زيستي شهرنشيني توانسته اند آي دي كارت ورود به تهران را پيدا كنند.
آي دي كارتي كه نسيمهاي ملايم تابستاني نيز ميتوانند پاي آن را امضا كنند تا دروازههاي پر تمدن تهران با ناباوري شاهد حضور اين بيگانگان باشند.
گذشت آن روزها كه عطر، گلاب، سكه، پارچه، كوزه و صنايع دستي وارد دروازههاي طهران ميشد تا به عنوان نماد فرهنگي اين روزهاي تهران شناخته شود.
در عصر تكنولوژي كه دنيا بر معيار پيشرفت استوار شده است دروازههاي پايتخت نشيني ما از دروازه غار گرفته تا دروازه شميران بايد شاهد تنگي نفس باشد. بايد شاهد آن باشد كه غبار سنگيني با وقاحت تمام عرصه حضور را براي خود هموار ميسازد تا خط قرمزي باشد براي هرآنچه پيش از اين در اين ديار داشتيم.
حالا ما بيائيم و بگوئيم كه طهران اين بود و آن بود و روزگاراني پيش چه ميهمانان و مدعوويني كه نداشت، تهران هم قد ميكشد هم چاق ميشود آن هم بي قواره. همه به فكر همهچيز آن هستند، الا هواي آن. هواي تهران را بايد داشته باشيم.
هواي پايتخت توفاني است.گرد و غبار دست از سر تهراني ها بر نمي دارد و در اين ميان تهراني ها شاهد تغيير نوع آلودگي هواي تنفسي خود شده اند.
پيشتر از اين منوكسيد كربن و ازن بود كه دست از سر پايتخت نشينان بر نمي داشت و حالا گرد و غبارهايي كه منشا داخلي دارند ميهمان ريههاي تهرانيها شده اند.
اما آنچه در ميان اين ميهماني نامبارك مهم است آن است كه مسئولان به ویژه مسئولان وزارت جهاد و وزارت نیرو اقدامات عاجل و فوری در قالب یک طرح جامع برای مقابله با پدیده بیابانزایی در اطراف شهر تهران را به مرحله اجرا درآورند چراكه سلامتي شهروندان به شدت تهديد مي شود.
معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به گرد و غبار دو روز گذشته در تهران گفت: علت اصلی این گرد و غبار معادن شن و ماسه در غرب استان تهران است که جزو کانونهای داخلی ورود گرد و خاک به تهران محسوب میشود.
سعید متصدی با اشاره به اینکه استفاده بیرویه از آب در کشاورزی، توسعه صنایع آببر مانند فولاد و افزایش سطح تبخیر آب مانند احداث سدها موجب افزایش میزان تبخیر آب میشود، گفت: متاسفانه علیرغم اینکه در کشور آب کم داریم، سطح تبخیر آب را نیز افزایش دادیم که این امر موجب شده است کانونهای گرد و غبار در اطراف شهرها تشکیل شود.
وی با اشاره به اینکه یکی از علل اصلی ورود گرد و غبار محلی از غرب تهران، معادن شن و ماسه هستند، گفت: سازمان حفاظت محیط زیست در عین حال که موضوع گرد و غبار را در خارج مرزهای ایران پیگیری میکند، در داخل کشور نیز این کانونها را مورد پیگیری قرار داده است این در حالی است که طی چند سال گذشته هیچ فعالیتی درخصوص کانونهای داخلی گرد و غبار صورت نگرفته است و آقایان همه تقصیرها را به گردن خارجیها انداخته و گفتهاند که کانونهای خارجی گرد و غبار موجب ورود ریزگردها به کشور شدهاند.
معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه کاشت درخت و مالچپاشی از جمله راهکارهای مقابله با کانونهای ریزگرد در خارج کشور است، گفت: باید کانونهای داخلی ریزگردها را مهار کنیم که در این خصوص در مناطق جنوبی و غربی کشور برنامه تثبیت خاک در دستور کار قرار گرفته است.
متصدی با تاکید بر اینکه متاسفانه هیچ کاری طی ۸ سال گذشته درخصوص مهار کانونهای داخلی گرد و غبار صورت نگرفته است، در عین حال گفت: شبکه پایش زمینی گرد و غبار در کشور تکمیل شده است و دستگاههای مورد نیاز خریداری شده که طی دو ماه آینده نصب میشود و پس از آن شبکه پایش ماهوارهای و هشدار و پیش آگاهی ریزگردها در کشور راهاندازی میشود و بدین ترتیب به مردم در این خصوص هشدار خواهیم داد.
وی با اشاره به اینکه پیشبینی میشده است پدیده گرد و غبار در تابستان امسال تشدید شود، به ايسنا گفت: براین اساس گروه واکنش سریع توسط سازمان حفاظت محیط زیست برای شهرهای غربی و جنوبی کشور که درگیر پدیده گرد و غبار هستند تشکیل شده است که این گروه با همکاری وزارت بهداشت و دانشگاههای علوم پزشکی نسبت به هشدار و اتخاذ تدابیر خاص در مواقع رخ داده ریزگردها وارد عمل میشوند.
معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید بر اینکه باید نقاط بحرانی ریزگردها در داخل کشور شناسایی شوند، گفت: ۵۰ تا ۶۰ درصد کانونهای ریزگردهای داخلی شناسایی شدهاند و تلاش خواهیم کرد تا در پروسه زمانی معین تمام این کانونها را شناسایی کنیم. از سوی دیگر با وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز مذاکرات لازم صورت گرفته است تا درخصوص برنامه مدیریت زیستمحیطی معادن کشور طرحهایی به مرحله اجرا گذاشته شود چراکه بخش عمدهای از کانونهای ریزگرد داخلی مربوط به طرحهای اکتشاف و استخراج معادن، خصوصا معادن شن و ماسه است.
در اين ميان رییس ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران با بیان اینکه مدل آلودگی هوای پایتخت تغییر کرده معتقد است : در سال جاری ریزگردها ی ناشی از بیابانهای اطراف تهران موجب بحرانی شدن هوا شده اند.
علی محمد شاعری در گفت وگو با مهر با بیان این مطلب افزود: در حال حاضر مدل آلودگی هوا در کل کشور و به ویژه در پایتخت تغییر کرده است. در گذشته علت اصلی آلودگی هوا گازهای آلاینده مانند منوکسید کربن، دی اکسید نیتروژن، دی اکسید گوگرد و ازن بودند اما با اقدامات انجام شده در زمینه بهبود کیفیت سوخت، کیفیت خودروها، وضعیت صنایع معادن، خدمات تولیدی، جایگزینی سی ان جی به جای بنزین، جایگزینی خودروهای فرسوده و همچنین بهبود رفتارهای اجتماعی مردم در حال حاضر این آلاینده ها به شدت کاهش یافته و در حد سالم و پاک قرار دارند. رئیس ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران اظهار داشت: از سال ۸۸ عوامل دیگری موجب قرار گرفتن هوای بسیاری از استانهای کشور در شرایط ناسالم شد که با عنوان ریزگردهای عربی و یا ميهمانان ناخوانده معرفی شدند.
وی علت این پدیده را خشکسالی، کاهش بارندگی، ناامنی و اشغالگری در کشورهای عربی همسایه به ویژه کشور عراق عنوان کرد. اما اخیراً پدیده جدیدی در کشور و به ویژه در پایتخت موجب آلودگی هوا می شود که طوفان ۱۲۰ متر بر ثانیه ای یکماه پیش و همچنین سونامی گرد و غبار در تهران گواه آن است. علت این توفانها که تا شعاع ۱۰۰ کیلومتری پایتخت را درنوردیده و سازمان هواشناسی هم در پیش بینی آن ناتوان بوده مدل جدیدی آلودگی هوا با منشاء داخلی است.
رئیس ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران با بیان این که آلودگی هوای تهران با منشاء ریزدگردهای داخلی به مراتب خطرناکتر از ریزگردهای عربی است، گفت: چرا که فاصله کانونهای ریزگرد در حال حاضر با مراکز جمعیتی کمتر است و فاصله منشاء تا مقصد ریزگردها بسیار کوتاه بوده و می تواند به صورت مستمر شهرهایی مانند تهران را تحت تاثیر قرار دهد.
شاعری اظهار داشت: آلودگی هوا تحت تاثیر ریزگردهای داخلی نیازی به توفان های شدید و سهمگین ندارد و با وزش باد بسیار ملایمی شاهد بروز گرد و غبار شدید در پایتخت خواهيم بود چراکه در گذشته برای رسیدن ریزدگردهای عربی به کشور بایستی هزاران کیلومتر طی می شد اما در حال حاضر که منشاء ریزدگردها کمتر از ۱۰۰ کیلومتر با مراکز جمعیتی فاصله دارند کوچکترین وزش بادی منجر به آلودگی شدید هوا و جابجایی ریزگردها می شود.
رئیس ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران شکل گیری بیش از ۸۰ هزار هکتار مناطق بحرانی و کانون ریزگرد در دهه های اخیر در اطراف شهر تهران را مهمترین ترین عامل بروز ریزگردهای داخلی عنوان کرد و افزود: به علت تداوم خشکسالی، کاهش بارندگی و افزایش دما در سال جاری این پدیده تشدید شده است.
رئیس ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران تصریح کرد: مقابله با پدیده بیابانزایی با منشاء داخلی اگرچه هزینه بیشتری دارد ولی راحت تر است و باید پیش از آنکه ریزدگردهای داخلی در تهران مشکلاتی همچون بروز این پدیده در اطراف دریاچه ارومیه را تکرار کنند جلوی آن گرفته شود.
وی در پایان هشدار داد در صورتیکه این اقدامات به سرعت انجام نشود بروز پدیده ریزگردها با منشاء داخلی که بسیار پایدارتر و تهدیدات ناشی از آن جدی تر است تداوم یافته و سلامت و بهداشت جامعه را به خطر می اندازد.