اگرچه به گفته معاون اجرایی رئیسجمهور و معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت قیمت نان قرار است اصلاح شود و اندکی هم افزایش یابد، اما برخی نانوایان در سطح شهر اقدام به افزایش خودسرانه قیمتها کرده و به پیشواز این تصمیم دولت برای تغییر قیمت نان رفتهاند. در عین حال، خبرهایی هم از احتمال افزایش یارانه نقدی نان به گوش میرسد.
محمد شریعتمداری، معاون اجرایی رئیسجمهور طی روزهای گذشته به صراحت از تصمیم دولت برای اصلاح قیمت نان خبر داد و البته اعلام کرده است که افزایش قیمت نان به صورت جزيی و بدون اینکه مردم تحت فشار قرار گیرند، صورت خواهد گرفت. او دلیل این تصمیم دولت را نیز بیکیفیت بودن نان و عدم رضایت نانوا و مردم از شیوه پخت نان و البته قیمت طرف عرضه بوده است.
این گفته شریعتمداری در حالی مطرح شده است که او البته اقدام دولت گذشته مبنی بر واقعی کردن قیمت نان را نیز مورد ستایش قرار داده و گفته که این تصمیم توانسته تا حدودی کیفیت نان را افزایش دهد، اما به دلیل اینکه هنوز قیمت به میزان واقعی خود نرسیده و دولت مجبور است یارانه بپردازد، نه رضایت مشتری درپی است و نه رضایت نانوا، چراکه هر دو به نوعی طرف ناراضی وضعیت فعلی نان به شمار میروند که تنها در دو موضع متفاوت قرار گرفتهاند.
در عین حال، علی قنبری، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت که به تازگی منصوب شده است نیز خبر از تصمیم جدی دولت برای واقعی کردن قیمت نان داده و اعلام کرده است که دولت در نیمه دوم سالجاری قیمت را افزایش خواهد داد، اما او هم همانند معاون اجرایی رئیسجمهور که به نوعی متولی تغییر قیمت نان شده است، بر این نکته اصرار دارد که افزایش قیمت جزيی خواهد بود.
این اظهارنظرها برای تغییرات قیمتی در حالی صورت میگیرد که نانواییهایی در سطح شهر، به صورت خودسرانه و به بهانههای مختلف، قیمت انواع نان را افزایش داده و زمانی هم که با اعتراض مشتریان مواجه میشوند، با این جمله که کیفیت آرد مرغوبتر است و درصد تداخل آرد دولتی و آزاد به نفع آرد آزاد و کیفی سنگینی میکند، این افزایش قیمت را توجیه میکنند.
برخی دیگر نیز در سایه نبود نظارتها، اقدام به افزایش قیمت خودسرانه کرده و به مشتریان خود اعلام میکنند که دولت تصمیم گرفته که قیمت نان را افزایش دهد، در حالیکه هیچ یک از این نانواییها، قیمتهای مصوب دولت را در مقابل چشم مشتریان خود قرار نمیدهند و تنها به این جمله بسنده میکنند که همه چیز گران شده است و نان نیز گران شده است. این در شرایطی است که مردم هم اغلب با این عنوان که همه چیز گران شده است، از کنار این موضوع ساده میگذرند.
گزارش میدانی مهر از برخی نانواییهای سطح شهر نیز حکایت از آن دارد که برخی نانواییها، اقدام به افزایش خودسرانه قیمت نان کردهاند و برخی دیگر نیز اگرچه قیمت را تغییر ندادهاند، اما وزن چانه نان را به شدت کاهش داده به نحوی که ضخامت برخی نانهای سنگک، بسیار کم شده و به گفته برخی مردم، به سمت نان لواش پیش رفته است.
از سوی دیگر، برخی نانوایان، قیمت هر نان را در حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ تومان افزایش دادهاند که البته این افزایش قیمت بیشتر در نانهای سنگک و بربری محسوس است. به نحوی که یک قرص نان سنگک که در گذشته ۷۰۰ تومان بوده است، اکنون به قیمت ۸۰۰ تومان عرضه میشود، این در حالی است که نان کنجدی نیز که قیمت ۸۰۰ تومانی داشته است، اکنون از سوی برخی نانوایان ۱۰۰۰ تومان هم عرضه میشود.
نان بربری نیز که تا پیش از این ۶۰۰ تومان عرضه میشده است، اکنون به قیمت ۷۰۰ تومان عرضه میشود، این در حالی است که برخی بربری فروشان هم اندکی کنجد به نان اضافه کرده و آن را به قیمت گرانتر به مشتریان میفروشند، در حالیکه میزان کنجدی که اضافه میشود، به اندازه صد تومان افزایش قیمت، ارزش ندارد.
اما شاید بیشتر از آنچه که افزایش قیمت نان در دید مشتریان محسوس باشد، کم شدن وزن چانهها که به نوعی گرانفروشی هم هست، به چشم میخورد و نظارتی هم در این زمینه صورت نمیگیرد.
سناریوهای افزایش قیمت نان و احتمال افزایش یارانه نقدی
در این میان سناریوهای مختلفی از سوی دولت برای تغییر قیمت نان وجود دارد، اما آنچه که محتملتر بوده و البته معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز در رابطه با آن صحبت به میان آورده است، افزایش میزان یارانه نقدی نان به مردم است، چراکه به گفته او، طرح جدید دولت سبب میشود که ۳ هزار میلیارد تومان دیگر از یارانهای که دولت برای نان میپردازد، آزاد شود و احتمال دارد که این یارانه به سمت پرداختهای نقدی بیشتر به مردم پیش رود.
به گفته قنبری، افزایش قیمت نان زیاد نخواهد بود و با پرداخت یارانه جبرانی به مردم اینبار را از دوش آنها بر میداریم. علاوه بر این، یداله صادقی، رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان تهران نیز چندی پیش درخصوص سناریوهای افزایش قیمت نان به مهر گفته بود که هرگونه تغییر در قیمت نان بستگی به سیاستهای کلی دولت دارد؛ به این معنا که چنانچه دولت تصمیم داشته باشد که پرداخت یارانه نقدی نان به مردم را استمرار دهد، آنگاه هیچگونه تغییری در قیمت نان صورت نخواهد گرفت.
وی، یکی دیگر از سناریوهای مطرح شده در مورد قیمت نان را عدم تغییر در قیمت گندم و آرد دانست و تصریح کرد: در این صورت، دولت خود مستقیم به گندم و آرد یارانه پرداخت میکند و در نتیجه قیمت نان افزایشی نخواهد یافت. به گفته صادقی، سناریوی دیگر این است که قیمت آرد افزایش یافته و تغییری نیز در قیمت نان ایجاد شود اما در مجموع هنوز جمعبندی مشخصی درخصوص تغییر قیمت نان در دولت صورت نگرفته و هنوز قیمتگذاری آرد و قیمت نهایی انواع نان نهایی نشده است.
البته مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی ایران هم به این نکته اشاره کرده بود که دلیل دولت برای افزایش قیمت نان این است که دولت در شرایط فعلی گندم را حدود هزار و ۱۵۰ تومان خریداری میکند؛ اما برای مصرفکننده ۴۶۵ تومان محاسبه میشود و این شکاف قیمتی موجب ایجاد رانت و فساد شده بنابراین باید قیمت واقعی شود تا رقابت ایجاد شده و مداخله دولت کمتر شود.
براساس این گزارش آخرین افزایش قیمت نان مربوط به حدود ۳ سال پیش بود آن هم زمانی که قانون هدفمندی یارانهها اجرا شد و قیمت آرد و سایر مواد اولیه به نرخ آزاد و بدون یارانه در اختیار نانواها قرار گرفت گرچه بعدها یارانه هر نفر برای نان از ۴۰۰۰ تومان به ۵۰۰۰ افزایش یافت.
جدول قیمت تمام شده ۴ نوع نان
از سوی دیگر، دولت جداول قیمت تمام شده نان را نیز استخراج کرده است که براساس آن، قیمت تمام شده نان تافتون گردان ۳۶۰۴ ریال است که به مردم ۲۰۰۰ ریال عرضه میشود، قیمت تمام شده نان بربری ۱۱۷۰۳ ریال است که به مردم ۶۰۰۰ ریال ارائه میشود، ضمن اینکه قیمت تمام شده قرص نان تافتون ۵۹۳۶ ریال است که به مردم ۳۰۰۰ ریال عرضه میشود و قیمت هر قرص نان لواش نیز ۳۶۰۴ ریال است که به مردم ۱۶۰۰ ریال عرضه میشود.