ناظران سیاسی بر این باورند، این احتمال که روسیه بتواند به عنوان بازیگر اصلی در منطقه جای امریکا را برای اعراب خلیجفارس بگیرد به دلیل ماهیت این کشورها و وابستگی و گرایش بیش ازحدشان به غرب، این اتفاق منتفی است.
به گزارش دیپلماسی ایرانی، کشورهای عضو شورای همکاری خلیجفارس و ناتو روز پنجشنبه موفق شدند استراتژی تازهای را برای سیاستهای خود در تمامی زمینههای اقتصادی و نفتی و روابط دوجانبه تعریف کنند. البته دو طرف از این نمیترسند که اختلافهای سختی دارند که به راحتی نمیتوان از کنار آنها گذشت، به ویژه بر سر سرنوشت بشار اسد، رئیسجمهوری سوریه، که روسیه در فکر حفظ آن است و کشورهای عربی حوزه خلیجفارس برای سرنگونی او تلاش میکنند.
کشورهای عربی حوزه خلیجفارس به دنبال پیمانی متوازن در سایه نزدیکی روابط واشنگتن با تهران بعد از توافق هستهای ایران هستند و اعتقاد دارند بعد از آن که باراک اوباما، رئیسجمهوری امریکا بدون ملاحظه منافع اعراب به سمت ایران متمایل شد باید خود به فکر خلق موازنهای جدید در برابر موازنه به وجود آمده در نزدیکی روابط امریکا با ایران باشند.
چند روز پیش درحالی چهارمین نشست استراتژیک کشورهای عربی حوزه خلیجفارس با روسیه که سر موضوع مبارزه با تروریسم در مسکو برگزار شد که دو طرف در گنجاندن گروههای مخالف سوری در دایره گروههای تروریستی با یکدیگر اختلاف نظر داشتند.
البته سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه و عادل الجبیر، همتای عربستانی او مدعی شدهاند که توانستهاند به دیدگاه مشترکی در گفت وگوهای استراتژیک خود در مبارزه با تروریسم برسند.
اینکه اعلام کردند به دیدگاه مشترکی رسیدهاند جای بسی تامل است چرا که برخی کشورهای مرتجع عربی از حداقل منطق نیز برخوردار نیستند چه رسد به اینکه بخواهند در موضوعات منطقهای با کشوری به تفاهم و دیدگاه مشترک برسند.
نمونهاش حمله به ملت بیگناه یمن است آن هم بدون داشتن دلیل منطقی برای این تجاوز آشکار! کارشناسان ترسیم تصور ایجاد موازنهای ویژه در روابط روسیه با کشورهای عربی حوزه خلیجفارس غیرممکن میدانند.
البته در اینکه روسها تلاش میکنند ثابت کنند مواضعشان نسبت به مواضع ایران در سوریه و کل منطقه متفاوت است و بر خلاف ایران دخالت نظامیشان در سوریه فقط برای حفظ منافع روسیه است نه تغییر موازنه قدرت که ایران به کمک متحدانش در سوریه دنبال میکند شکی نیست ولی اینکه بتوانند با برخی کشورهای حاشیه خلیجفارس به یک تفاهم و توافق نظر مشترک برسند آن هم بخاطررویکرد بیمنطق این کشورها بسیار بعید است.
در همین زمینه سیاست روز در گفتوگو با کارشناسان به تبیین احتمال جایگزینی روسیه به جای آمریکا به عنوان متحد کشورهای همکاری خلیجفارس پرداخته است.
یک احتمال غیرممکن
حسن هانیزاده کارشناس مسائل منطقه بر احتمال جایگزینی روسیه به جای آمریکا به عنوان شریک کشورهای حاشیه خلیجفارس گفت: روسیه ثابت کرده که منافع ملی استراتژیک خود را بر همه چیز ترجیح میدهد. وی افزود: با توجه به کمکهای نظامیکه در اختیار سوریه قرار داد اما به یکباره با خروج نیروی نظامیاش آن هم دراین شرایط حساس نوعی خودامنیتی به وجود آورد و مشکلات فراوانی نیز برای نیروهای نظامی ایجاد کرد.
هانیزاده در پایان گفت: با توجه به اینکه دولت روسیه یکسری مذاکرات پشت پرده با آمریکا وغرب انجام داده به نظر میرسد دوستان خود را در شرایط حساسی ترک میکند ولی اینکه بتواند شریک استراتژیکی برای کشورهای خلیجفارس باشد این مساله غیر ممکن است.
میل کشورهای حاشیه خلیجفارس به روسیه ضعیف است
محمد صادق کوشکی دیگر کارشناس مسائل منطقه نیز در این خصوص گفت: طبعا روسیه به دلایل مختلفی تمایل به حضور در منطقه و نفوذ در کشورهای عربی غرب آسیا دارد و این مهم یکی از اهداف درازمدت روسیه محسوب میشود.
وی افزود: همچنین در میان جریانات سیاسی موجود در کشورهای عربی، میتوان مواردی را یاد کرد که تمایل به اتحاد روسیه داشته باشند اما میل به همکاری و اتحاد با روسیه در میان اکثریت کشورهای عربی ضعیف بوده است.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: به همین دلیل وقوع چنین اتحادی حداقل تا میان مدت واقعی به نظر نمیرسد. طبعاً در این میان کشورهای حاشیه جنوبی خلیجفارس همچنین کشورهای برخوردار از کمکهای مالی عربستان مانند اردن، مصر، مراکش دلیلی برای نزدیکی به روسیه نمیبینند چرا که منافع حداکثری خود را در اتحاد با بلوک غرب یافتهاند.
وی در پایان خاطرنشان کرد: لذا به نظر میرسد نزدیکی به روسیه بیشتر در میان کشورهایی که از جهان عرب شکل بگیرد که نظامهای مردم سالار داشته باشند این موارد مانند تونس، عراق و در آینده سوریه و یمن و البته این تمایل به همکاری به هیچ عنوان به معنای تبدیل شدن به متحد راهبردی نخواهد بود.