«دیلمان» جدیدترین شناور نیروی دریایی ارتش که برای اولین به سامانه موشک عمودپرتاب و رادار آرایه فازی 4 وجهی مجهز شده به آب انداخته شد تا دوباره اقتدار دریایی ایران اسلامی را به دنیا نشان دهد.
آفتاب صبح 6 آذر در اسکله بندر انزلی استان گیلان برخلاف هر روز از پَس یک غول آهنی طلوع کرد که تماما به دست متخصصان جوان ایرانی ساخته شده تا نماد اقتدار و امنیت جمهوری اسلامی ایران باشد در آب‌های دریای خزر؛ ناوشکن فوق پیشرفته و مجهز «دیلمان» به ناوگان شمال نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران الحاق شد. دیلمان در حال حاضر آخرین شناور کلاس موج یا همان جماران است و پیشرفته ترین نوع این کلاس هم هست که به پیشرفته ترین تجهیزات و آلیاژ ساخت بدنه مجهز شده و حتی به برخی تسلیحات برای اولین بار مجهز است که تاکنون در سایر شناورهای کلاس موج وجود نداشته است.
شروع ساخت ناو جنگی با جماران
ناوشکن های کلاس موج که تاکنون 5 فروند از آنها ساخته شده اولین تجریه ایران بعد از بیش از 2500 سال برای ساخت کشتی جنگی است و جماران هم اولین عضو این خانواده است که اکنون در ناوگان جنوب نیروی دریایی ارتش حضور دارد.
دستور ساخت ناوشکن جماران در قالب پروژه موج به سال 1367 باز می‌گردد که فرماندهی معظم کل قوا آن را ابلاغ کردند و متخصصان جوان کشور بیش از 12 هزار ساعت نفر کار تحقیقاتی کردند تا فاز اولیه تمام شود و در نهایت با به کار گیری بیش از 120 مرکز دانشگاهی و 1 هزار نفر متخصص در 100 رشته تخصصی مختلف فرآیند ساخت جماران در سال 1380 آغاز شد.
اولین ناوشکن ایرانی که هیچ نیروی خارجی هم در ساخت آن حضور نداشت پس از 8 سال کار و تلاش بی‌وقفه در سال 1388 با حضور رهبر انقلاب به آب انداخته شد تا شروعی برای یک حرکت بزرگ از سوی جمهوری اسلامی ایران باشد؛ ناوشکن جماران از بسیاری جهات اهمیت دارد که مهم ترین بُعد آن تجهیزات ساخت ایران است یعنی تمامی سامانه‌ها و سونارها ایرانی است و قابلیت بالایی هم در جنگ الکترونیک دارد.
بعد از جماران و با توجه به تاکید رهبر انقلاب مبنی برای حضور فعال نیروی دریایی ارتش در دریایی خزر مرکز ساخت شناور در شمال ایران راه اندازی و نتیجه آن هم شد ناوشکن دماوند، البته فرآیند تحقیقات دماوند پیش از جماران شروع شده بود اما ابتدا جماران تکمیل و بعد دماوند به آب انداخته شد.
ناوشکن دماوند هم که مانند جماران از سامانه های بومی استفاده می کرد در 18 اسفند 1393 و بعد تست نهایی وارد آب‌های خزر شد تا حافظ منافع ایران در آب های شمالی باشد اما در سال 1396 به دلیل نقص فنی در موتور با موج شکن‌های ورودی بندر انزلی برخورد کرد و به صورت نیمه غرق شد اما پرسنل نیروی دریایی ارتش آن را از آب گرفته و دوباره روی آن کار کردند تا شناوری جدید بسازند. در هنگام عملیات ساخت مجدد ناو دماوند، نیروی دریایی ارتش در سواحل جنوبی خود کار ساخت دو ناوشکن پیشرفته تر از دو نمونه قبلی را آغاز کرد که یکی سهند و دیگری دنا نام گرفت؛ ساخت سهند از سال 1391 شروع و در سال 1397 یعنی فقط 4 سال بعد از ساخت دماوند به انداخته شد و دنا هم در سال 1400 وارد چرخه عملیاتی شد.
سهند و دنا از کلاس ناوشکن‌های «موج» بودند اما کمتر کسی تصور می کرد ایران با این دو ناوشکن نام خود را جهانی کند، اما سهند در سال 1400 همراه ناوبندر مکران با عبور از قاره آفریقا و ورود به اقیانوس اطلس برای اولین در تاریخ وارد آب‌هایی شد که به حیات خلوت ایالات متحده معروف است؛ پس از این ماموریت هم ناوشکن دنا و ناوبندر مکران در قالب ناوگروه 86 یا همان ناوگروه 360 و عبور از 5 قاره جهان نام ایران را در بین چند کشور معدود با توانایی دریانوردی اقیانوسی قرار دادند اما این پایان راه نبود.
سیمرغ ایرانی در دریای خزر
فرماندهان ایران در سال 1396 و وقتی دماوند غرق شد به سرعت خبر ساخت شناور جدید دماوند را پخش کردند تا دنیا در تعجب سرعت عمل نیروهای ایرانی بماند و این موضوع در 6 آذر 1402 به مناسبت روز نیروی دریایی محقق شد و جدیدترین ناوشکن کلاس موج با نام دیلمان به آب انداخته شد.
دیلمان از نظر ظاهری تفاوت چندانی با نمونه‌های قبلی به خصوص سهند و دنا ندارد مانند آن دو، باند بالگرد دارد و اژدر پرتاب می کند یا لانچر پرتاب موشک کروز ضد کشتی دارد و از سامانه دفاع نقطه‌ای موشکی کمند بهره می‌برد و در جنگ الکترونیک هم بسیار قوی عمل می‌کند اما با بررسی دقیق تر می‌توان دو تغییر بزرگ را دید، یکی در حوزه موشک‌های پدافندی و دیگری در نوع رادار این شناور است.
ناوشکن ایرانی «دیلمان» 95 متر طول، 11 متر عرض، یک هزار و 500 تُن وزن دارد و می‌تواند با سرعت 55 کیلومتر در آب حرکت کند؛ نیروی دریایی ارتش برای اولین بار در دیلمان از لانچرهای عمود پرتاب موشک استفاده کرده البته فعلا برای موشک‌های پدافندی یعنی ناوشکن برای محافظت از خود یا سایر یگان‌های شناوری همراه خود می‌تواند موشک پدافندی شلیک کند.
از طرف دیگر این ناوشکن فوق پیشرفته ایرانی برای نخستین بار به رادار 4 وجهی آرایه فازی مجهز شده که چشمان ناو را برای رصد، شناسایی و درگیری بیناتر می کند؛ پیش از این ناوهای ایرانی رادار آرایه فازی داشتند اما رادار 4 وجهی برای نخستین بار روی یک ناو ایرانی نصب می‌شود که به شناور این امکان را می‌دهد به صورت همزمان بیش از 100 هدف را کشف و رهگیری کند و اطلاعات آنها را به سامانه کنترل سلاح ناو بدهد تا در صورت نیاز علیه اهداف اقدام شود.
شهرام ایرانی فرمانده نیروی دریایی ارتش در خصوص ناوشکن دیلمان گفته است که چون دریای خزر شرایط خاص خودش را دارد برای همین باید شناوری مناسب با محیط دریا که بتواند همیشه در صحنه حضور داشته باشد، می‌ساختیم و دیلمان این ویژگی‌ها را دارد تا هم بحث امنیت دریایی را تأمین کند و هم در حوزه آموزش نیروهای جوان استفاده شود.
وی گفت: دیلمان آخرین مدل کلاس جماران است اما تجهیزات آن به روز رسانی شده که متناسب با تجربیات ناوگروه 86 نیروی دریایی ارتش است و می‌تواند به‌عنوان یک شناور قدرتمند در حوزه‌های کشف و رهگیری و امداد و نجات ایفای نقش کند.
دیلمان پیشرفته ترین ناو ساخت جمهوری اسلامی ایران در تمام حوزه‌ها است اما قطعا آخرین نخواهد بود، در حال حاضر نیروی دریایی ساخت شناورهای پیشرفته تر را در دستور کار قرار داده است و باید منتظر رونمایی از شناورهای به روزتر و البته سنگین‌تر از دیلمان هم باشیم.
آفتاب صبح 6 آذر در اسکله بندر انزلی استان گیلان برخلاف هر روز از پَس یک غول آهنی طلوع کرد که تماما به دست متخصصان جوان ایرانی ساخته شده تا نماد اقتدار و امنیت جمهوری اسلامی ایران باشد در آب‌های دریای خزر؛ ناوشکن فوق پیشرفته و مجهز «دیلمان» به ناوگان شمال نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران الحاق شد. دیلمان در حال حاضر آخرین شناور کلاس موج یا همان جماران است و پیشرفته ترین نوع این کلاس هم هست که به پیشرفته ترین تجهیزات و آلیاژ ساخت بدنه مجهز شده و حتی به برخی تسلیحات برای اولین بار مجهز است که تاکنون در سایر شناورهای کلاس موج وجود نداشته است.
شروع ساخت ناو جنگی با جماران
ناوشکن های کلاس موج که تاکنون 5 فروند از آنها ساخته شده اولین تجریه ایران بعد از بیش از 2500 سال برای ساخت کشتی جنگی است و جماران هم اولین عضو این خانواده است که اکنون در ناوگان جنوب نیروی دریایی ارتش حضور دارد.
دستور ساخت ناوشکن جماران در قالب پروژه موج به سال 1367 باز می‌گردد که فرماندهی معظم کل قوا آن را ابلاغ کردند و متخصصان جوان کشور بیش از 12 هزار ساعت نفر کار تحقیقاتی کردند تا فاز اولیه تمام شود و در نهایت با به کار گیری بیش از 120 مرکز دانشگاهی و 1 هزار نفر متخصص در 100 رشته تخصصی مختلف فرآیند ساخت جماران در سال 1380 آغاز شد.
اولین ناوشکن ایرانی که هیچ نیروی خارجی هم در ساخت آن حضور نداشت پس از 8 سال کار و تلاش بی‌وقفه در سال 1388 با حضور رهبر انقلاب به آب انداخته شد تا شروعی برای یک حرکت بزرگ از سوی جمهوری اسلامی ایران باشد؛ ناوشکن جماران از بسیاری جهات اهمیت دارد که مهم ترین بُعد آن تجهیزات ساخت ایران است یعنی تمامی سامانه‌ها و سونارها ایرانی است و قابلیت بالایی هم در جنگ الکترونیک دارد.
بعد از جماران و با توجه به تاکید رهبر انقلاب مبنی برای حضور فعال نیروی دریایی ارتش در دریایی خزر مرکز ساخت شناور در شمال ایران راه اندازی و نتیجه آن هم شد ناوشکن دماوند، البته فرآیند تحقیقات دماوند پیش از جماران شروع شده بود اما ابتدا جماران تکمیل و بعد دماوند به آب انداخته شد.
ناوشکن دماوند هم که مانند جماران از سامانه های بومی استفاده می کرد در 18 اسفند 1393 و بعد تست نهایی وارد آب‌های خزر شد تا حافظ منافع ایران در آب های شمالی باشد اما در سال 1396 به دلیل نقص فنی در موتور با موج شکن‌های ورودی بندر انزلی برخورد کرد و به صورت نیمه غرق شد اما پرسنل نیروی دریایی ارتش آن را از آب گرفته و دوباره روی آن کار کردند تا شناوری جدید بسازند. در هنگام عملیات ساخت مجدد ناو دماوند، نیروی دریایی ارتش در سواحل جنوبی خود کار ساخت دو ناوشکن پیشرفته تر از دو نمونه قبلی را آغاز کرد که یکی سهند و دیگری دنا نام گرفت؛ ساخت سهند از سال 1391 شروع و در سال 1397 یعنی فقط 4 سال بعد از ساخت دماوند به انداخته شد و دنا هم در سال 1400 وارد چرخه عملیاتی شد.
سهند و دنا از کلاس ناوشکن‌های «موج» بودند اما کمتر کسی تصور می کرد ایران با این دو ناوشکن نام خود را جهانی کند، اما سهند در سال 1400 همراه ناوبندر مکران با عبور از قاره آفریقا و ورود به اقیانوس اطلس برای اولین در تاریخ وارد آب‌هایی شد که به حیات خلوت ایالات متحده معروف است؛ پس از این ماموریت هم ناوشکن دنا و ناوبندر مکران در قالب ناوگروه 86 یا همان ناوگروه 360 و عبور از 5 قاره جهان نام ایران را در بین چند کشور معدود با توانایی دریانوردی اقیانوسی قرار دادند اما این پایان راه نبود.
سیمرغ ایرانی در دریای خزر
فرماندهان ایران در سال 1396 و وقتی دماوند غرق شد به سرعت خبر ساخت شناور جدید دماوند را پخش کردند تا دنیا در تعجب سرعت عمل نیروهای ایرانی بماند و این موضوع در 6 آذر 1402 به مناسبت روز نیروی دریایی محقق شد و جدیدترین ناوشکن کلاس موج با نام دیلمان به آب انداخته شد.
دیلمان از نظر ظاهری تفاوت چندانی با نمونه‌های قبلی به خصوص سهند و دنا ندارد مانند آن دو، باند بالگرد دارد و اژدر پرتاب می کند یا لانچر پرتاب موشک کروز ضد کشتی دارد و از سامانه دفاع نقطه‌ای موشکی کمند بهره می‌برد و در جنگ الکترونیک هم بسیار قوی عمل می‌کند اما با بررسی دقیق تر می‌توان دو تغییر بزرگ را دید، یکی در حوزه موشک‌های پدافندی و دیگری در نوع رادار این شناور است.
ناوشکن ایرانی «دیلمان» 95 متر طول، 11 متر عرض، یک هزار و 500 تُن وزن دارد و می‌تواند با سرعت 55 کیلومتر در آب حرکت کند؛ نیروی دریایی ارتش برای اولین بار در دیلمان از لانچرهای عمود پرتاب موشک استفاده کرده البته فعلا برای موشک‌های پدافندی یعنی ناوشکن برای محافظت از خود یا سایر یگان‌های شناوری همراه خود می‌تواند موشک پدافندی شلیک کند.
از طرف دیگر این ناوشکن فوق پیشرفته ایرانی برای نخستین بار به رادار 4 وجهی آرایه فازی مجهز شده که چشمان ناو را برای رصد، شناسایی و درگیری بیناتر می کند؛ پیش از این ناوهای ایرانی رادار آرایه فازی داشتند اما رادار 4 وجهی برای نخستین بار روی یک ناو ایرانی نصب می‌شود که به شناور این امکان را می‌دهد به صورت همزمان بیش از 100 هدف را کشف و رهگیری کند و اطلاعات آنها را به سامانه کنترل سلاح ناو بدهد تا در صورت نیاز علیه اهداف اقدام شود.
شهرام ایرانی فرمانده نیروی دریایی ارتش در خصوص ناوشکن دیلمان گفته است که چون دریای خزر شرایط خاص خودش را دارد برای همین باید شناوری مناسب با محیط دریا که بتواند همیشه در صحنه حضور داشته باشد، می‌ساختیم و دیلمان این ویژگی‌ها را دارد تا هم بحث امنیت دریایی را تأمین کند و هم در حوزه آموزش نیروهای جوان استفاده شود.
وی گفت: دیلمان آخرین مدل کلاس جماران است اما تجهیزات آن به روز رسانی شده که متناسب با تجربیات ناوگروه 86 نیروی دریایی ارتش است و می‌تواند به‌عنوان یک شناور قدرتمند در حوزه‌های کشف و رهگیری و امداد و نجات ایفای نقش کند.
دیلمان پیشرفته ترین ناو ساخت جمهوری اسلامی ایران در تمام حوزه‌ها است اما قطعا آخرین نخواهد بود، در حال حاضر نیروی دریایی ساخت شناورهای پیشرفته تر را در دستور کار قرار داده است و باید منتظر رونمایی از شناورهای به روزتر و البته سنگین‌تر از دیلمان هم باشیم.
امین ملکیان
