تجارت بین‌الملل در چارچوب صادرات و واردات یکی از حقایق جاری در جهان است که تمامی کشورها محکوم به اجرای آن می‌باشند. این عرصه تجاری در حالی نیازمند مولفه‌های مالی است که آمریکا بویژه پس از فروپاشی شوروی و به اصطلاح آغاز یک جانبه گرایی برآن بوده تا دلار را به عنوان تنها ارز مورد استفاده کشورها معرفی نماید. به عبارتی دقیق‌تر آمریکا در حالی از توان نظامی و دیپلماسی برای سلطه بر کشورها بهره گرفته که دلار مهمترین ابزار سلطه اقتصادی بر سایر کشورها بوده است. این رویه در حالی همچنان از سوی آمریکا پیگیری می‌شود که فرایند رفتاری بسیاری از کشورها بیانگر تلاش برای عبور از دیوار دلار برای رسیدن به اقتصادی پایدار و جهان شمول بر اساس نظم نوین جهانی است.
به عنوان مثال آخرین داده‌های بانک مرکزی روسیه نشان داده که یوان چین به بازیگر اصلی تجارت خارجی روسیه تبدیل شده است. در همین حال اخیرا معاون وزیر بازرگانی چین عنوان کرده، چین و برزیل توافقنامه‌ای در مورد تجارت دوجانبه با یوان منعقد کرده اند. همچنین شرکت نفتی آرامکو با عقد دو قرارداد نفتی چند میلیارد دلاری با چین و سرمایه‌گذاری مشترک در پالایشگاه‌های شمال‌شرقی این کشور، از جمله خرید ۱۰ درصد از سهام شرکت خصوصی «رونگ‌شنگ» مسئولیت یک تعهد بلندمدت نفتی را بر عهده گرفت در حالی که مراودات بر اساس یوان است و عملا دلار به حاشیه می رود.
در ادامه همین روند بورس نفت و گاز شانگهای در بیانیه‌ای اعلام کرد که دو شرکت شرکت ملی نفت فلات قاره چین (کنوک) و توتال انرژی فرانسه از طریق این بورس، اولین معاملات چین در زمینه گاز طبیعی مایع را که به یوان تسویه شده است، انجام دادند. در همین حال انور ابراهیم نخست وزیر مالزی در سفر اخیر خود به چین تاسیس صندوق پول آسیایی را پیشنهاد داد. وی گفت با قدرت اقتصادی بخشیدن به کشورهای آسیایی نظیر چین و ژاپن، دلیلی وجود ندارد تا این کشور به دلار وابسته بماند و بانک های مرکزی چین و مالزی گفت و گوهای خود را درباره اجرای تجاری به ارزهای یکدیگر آغاز کردند.در ادامه روند دلار زدایی، وزارت امورخارجه هند نیز اعلام کرد که تجارت میان هند و مالزی می تواند به روپیه هند انجام شود که اشاره به گامی قاطعانه بر دلارزدایی درحالی است که تجارت این کشور در سایه جنگ روسیه و اوکراین قرار گرفته است. نکته قابل توجه آنکه اخیرا مکرون رئیس جمهور فرانسه که روابط نزدیکی با آمریکا دارد نیز عنوان کرده است که ما نباید به فراسرزمینی بودن دلار وابسته باشیم.
مجموع این تحولات در عرصه دلار زدایی در حالی بیانگر نظم نوینی در صحنه جهانی است که متاسفانه ساختار اقتصادی ایران همچنان بر پایه دلار برنامه ریزی و تاثیر پذیر می‌شود بگونه‌ای که کوچکترین تغییر قیمتی دلار،بر حل اقتصادی و بازار ایران اثر می‌گذارد و به نوعی تحریم و حتی خود تحریمی را به کشور تحمیل می‌کند. بر این اساس ورود به مرحله دلار زدایی از اقتصاد کشور از یک سو از استمرار تاثیرگذاری‌های بی معنای دلار بر اقتصاد ایران جلوگیری می‌کند و از سوی دیگر زمینه را برای ورود ایران به عرصه اقتصاد نوین جهانی باز خواهد کرد. قطعا در آینده‌ای نه چندان دور کشورهایی که از ارز دلار استفاده می کنند برای مراودات جهانی با مشکل مواجه خواهند شد لذا از هم اکنون باید با توافقات دو جانبه و چند جانبه با سایر کشورها برای عبور از دلار گام بر داشت و به این یقین رسید که دلار ارزشی بود که دیگر ارزش ندارد.
قاسم غفوری
به عنوان مثال آخرین داده‌های بانک مرکزی روسیه نشان داده که یوان چین به بازیگر اصلی تجارت خارجی روسیه تبدیل شده است. در همین حال اخیرا معاون وزیر بازرگانی چین عنوان کرده، چین و برزیل توافقنامه‌ای در مورد تجارت دوجانبه با یوان منعقد کرده اند. همچنین شرکت نفتی آرامکو با عقد دو قرارداد نفتی چند میلیارد دلاری با چین و سرمایه‌گذاری مشترک در پالایشگاه‌های شمال‌شرقی این کشور، از جمله خرید ۱۰ درصد از سهام شرکت خصوصی «رونگ‌شنگ» مسئولیت یک تعهد بلندمدت نفتی را بر عهده گرفت در حالی که مراودات بر اساس یوان است و عملا دلار به حاشیه می رود.
در ادامه همین روند بورس نفت و گاز شانگهای در بیانیه‌ای اعلام کرد که دو شرکت شرکت ملی نفت فلات قاره چین (کنوک) و توتال انرژی فرانسه از طریق این بورس، اولین معاملات چین در زمینه گاز طبیعی مایع را که به یوان تسویه شده است، انجام دادند. در همین حال انور ابراهیم نخست وزیر مالزی در سفر اخیر خود به چین تاسیس صندوق پول آسیایی را پیشنهاد داد. وی گفت با قدرت اقتصادی بخشیدن به کشورهای آسیایی نظیر چین و ژاپن، دلیلی وجود ندارد تا این کشور به دلار وابسته بماند و بانک های مرکزی چین و مالزی گفت و گوهای خود را درباره اجرای تجاری به ارزهای یکدیگر آغاز کردند.در ادامه روند دلار زدایی، وزارت امورخارجه هند نیز اعلام کرد که تجارت میان هند و مالزی می تواند به روپیه هند انجام شود که اشاره به گامی قاطعانه بر دلارزدایی درحالی است که تجارت این کشور در سایه جنگ روسیه و اوکراین قرار گرفته است. نکته قابل توجه آنکه اخیرا مکرون رئیس جمهور فرانسه که روابط نزدیکی با آمریکا دارد نیز عنوان کرده است که ما نباید به فراسرزمینی بودن دلار وابسته باشیم.
مجموع این تحولات در عرصه دلار زدایی در حالی بیانگر نظم نوینی در صحنه جهانی است که متاسفانه ساختار اقتصادی ایران همچنان بر پایه دلار برنامه ریزی و تاثیر پذیر می‌شود بگونه‌ای که کوچکترین تغییر قیمتی دلار،بر حل اقتصادی و بازار ایران اثر می‌گذارد و به نوعی تحریم و حتی خود تحریمی را به کشور تحمیل می‌کند. بر این اساس ورود به مرحله دلار زدایی از اقتصاد کشور از یک سو از استمرار تاثیرگذاری‌های بی معنای دلار بر اقتصاد ایران جلوگیری می‌کند و از سوی دیگر زمینه را برای ورود ایران به عرصه اقتصاد نوین جهانی باز خواهد کرد. قطعا در آینده‌ای نه چندان دور کشورهایی که از ارز دلار استفاده می کنند برای مراودات جهانی با مشکل مواجه خواهند شد لذا از هم اکنون باید با توافقات دو جانبه و چند جانبه با سایر کشورها برای عبور از دلار گام بر داشت و به این یقین رسید که دلار ارزشی بود که دیگر ارزش ندارد.
قاسم غفوری
