نشست 2023 بریکس با محوریت سران برزیل، روسیه، چین، هند و آفریقای جنوبی در ژوهانسبورگ آفریقای جنوبی در حالی آغاز شده است که این نشست در کنار تصمیمات اقتصادی و سیاسی بویژه در کنار گذاشتن دلار و رسیدن به نظم نوین جهانی بدون یک جانبه گرایی جهانی غرب دارای یک اهمیت خاص است و آن درخواست رسمی بیش از 20 کشور برای عضویت رسمی در بریکس است. در جمع این 20 کشور نام جمهوری اسلامی ایران نیز دیده می‌شود که حضور رسمی رئیسی رئیس جمهوری اسلامی ایران در این نشست در حالی که درخواست سران غرب از جمله مکرون رئیس جمهور فرانسه رد شده است نشانی بر اراده اعضای بریکس برای توسعه روابط و زمینه سازی برای عضویت ایران می‌باشد.
از نکات قابل توجه در پردازش‌های غرب در قبال نشست بریکس تاکید بر نقش و جایگاه ایران در تحقق اهداف بریکس در برابر تسلط جهانی غرب است چنانکه از محورهای اصلی پردازش‌های رسانه‌های غرب حضور رئیسی رئیس جمهوری اسلامی ایران در نشست آفریقای جنونی و درخواست عضویت ایران و استقبال اعضا از این درخواست است. این مواضع در کنار آنکه شکست سیاست تحریم و انزوای ایران را آشکار می‌سازد سندی بر نقش و جایگاه ایران در معادلات اقتصادی، سیاسی و امنیتی جهان است که با تکیه بر ظرفیت‌های داخلی و جهانی ایران محقق شده است. به عبارتی دیگر این اعترافات بیانگر تحقق اهداف دیپلماسی نتیجه محور و عملگرایانه دولت سیزدهم است که به جای چشم داشت یک جانبه به برجام و غرب توانسته زنجیره‌ای از تعاملات منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای را محقق سازد که با استقبال همراه شده بگونه‌ای که امروز رسانه‌های غربی جز اعتراف به ظرفیت‌ها و نقش آفرینی جهانی ایران از جمله در تحقق اهداف نهادی به وسعت بریکس گزینه‌ای ندارند.
این همگرایی در طی ماه‌های اخیر در ابعاد گسترده‌ای صورت گرفته است چنانکه چندی پیش علی اکبر احمدیان دبیر شورای عالی امنیت ملی نیز به دعوت دولت آفریقای جنوبی، در نشست امنیتی برکیس شرکت کرد. پیش از این نشست، کنفرانس «گفتگوی احزاب سیاسی بریکس پلاس» ۲۷ تیرماه با سخنرانی «ماشاتیله» معاون رئیس جمهور آفریقای جنوبی و با حضور«اسدالله بادامچیان» دبیرکل حزب موتلفه اسلامی به نمایندگی از ایران در ژوهانسبورگ برگزار شده بود. پیش از آن یعنی در اواسط خرداد ماه نیز وزیر امور خارجه در نشست وزرای خارجه و دوستان بریکس در آفریقای جنوبی شرکت و به سخنرانی کرد.
در باب اهمیت نقش آفرینی ایران در بریکس می‌توان گفت که بریکس نمایان‌گر تقریبا نیمی از جمعیت دنیاست که حدود یک پنجم از اقتصاد جهان را در دست دارد و مشارکت همه‌جانبه ایران در قالب دوستان بریکس که درخواست عضویت آن نیز با استقبال گسترده اعضا همراه بوده، نشان از اعتماد گسترده جهانی به ایران و واهی بودن ادعاهای غرب مبنی بر تهدید جهانی بودن ایران دارد.به عبارت دقیق‌تر؛ دعوت از ایران و خودداری از پذیرش درخواست کشورهایی همچون فرانسه، انگلیس و آمریکا سندی آشکار بر غیر قابل پذیرش بودن ادعاهای غرب در باب تهدیدات هسته‌ای و امنیتی ایران برای جهانیان است که سیاسی‌کاری و تهی بودن ادعاهای غرب در نشست‌های اخیر شورای حقوق بشر، شورای امنیت درباره ایران و یا ادعای آمریکا مبنی بر اعزام نیرو و رزم‌ناو به خلیج فارس برای مقابله با تهدیدات ایران را نشان می‌دهد.
از سوی دیگر اقبال گسترده به همگرایی اعضای بریکس با ایران برگرفته از این حقیقت است که ایران در کنار دیگر کشورهای هم‌سو و علاقه‌مند می‌تواند شریکی مطمئن برای بریکس در آینده باشد. ایران با تجربه بالای حضور فعال در نهادها و ابتکارات بین‌المللی، برخورداری از ذخایر کامل انرژی، شبکه‌های حمل و نقل و ترانزیت کوتاه و ارزان، نیروی انسانی آموزش دیده و دستاوردهای علمی چشمگیر و بالاتر از همه اراده‌ای قوی برای مشارکت در ایجاد نظمی عادلانه در جهان، می‌تواند شریک مهمی برای بریکس باشد.
نکته مهم در این زمینه نقش و جایگاهی است که ایران در عرصه چندجانبه‌گرایی نوین جهانی می‌تواند به عنوان الگویی پایدار و با ثبات در برابر یک‌جانبه‌گرایی غرب ایفا نماید.مجموع این مولفه‌ها بیانگر اهمیت و نقش موثر و فراگیر ایران در چندجانبه‌گرایی جهانی است که با استقبال همگانی نیز همراه شده است. غرب که زمانی مدعی بهره‌گیری از تحریم‌ها برای تسلیم و انزوای ایران بود، امروز نه تنها به آن دست نیافته بلکه جهان شاهد افول یک‌جانبه‌گرایی غرب و رویکرد جهانی به مقابله با آن است. دستاوردهای ایران در عرصه میدان و دیپلماسی مولفه‌های رویکرد جهانی در قالب بریکس به ایران است که می‌تواند تاثیرات بسیاری بر اقتصاد کشور بدون چشم داشت به برجام داشته باشد.
از نکات قابل توجه در پردازش‌های غرب در قبال نشست بریکس تاکید بر نقش و جایگاه ایران در تحقق اهداف بریکس در برابر تسلط جهانی غرب است چنانکه از محورهای اصلی پردازش‌های رسانه‌های غرب حضور رئیسی رئیس جمهوری اسلامی ایران در نشست آفریقای جنونی و درخواست عضویت ایران و استقبال اعضا از این درخواست است. این مواضع در کنار آنکه شکست سیاست تحریم و انزوای ایران را آشکار می‌سازد سندی بر نقش و جایگاه ایران در معادلات اقتصادی، سیاسی و امنیتی جهان است که با تکیه بر ظرفیت‌های داخلی و جهانی ایران محقق شده است. به عبارتی دیگر این اعترافات بیانگر تحقق اهداف دیپلماسی نتیجه محور و عملگرایانه دولت سیزدهم است که به جای چشم داشت یک جانبه به برجام و غرب توانسته زنجیره‌ای از تعاملات منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای را محقق سازد که با استقبال همراه شده بگونه‌ای که امروز رسانه‌های غربی جز اعتراف به ظرفیت‌ها و نقش آفرینی جهانی ایران از جمله در تحقق اهداف نهادی به وسعت بریکس گزینه‌ای ندارند.
این همگرایی در طی ماه‌های اخیر در ابعاد گسترده‌ای صورت گرفته است چنانکه چندی پیش علی اکبر احمدیان دبیر شورای عالی امنیت ملی نیز به دعوت دولت آفریقای جنوبی، در نشست امنیتی برکیس شرکت کرد. پیش از این نشست، کنفرانس «گفتگوی احزاب سیاسی بریکس پلاس» ۲۷ تیرماه با سخنرانی «ماشاتیله» معاون رئیس جمهور آفریقای جنوبی و با حضور«اسدالله بادامچیان» دبیرکل حزب موتلفه اسلامی به نمایندگی از ایران در ژوهانسبورگ برگزار شده بود. پیش از آن یعنی در اواسط خرداد ماه نیز وزیر امور خارجه در نشست وزرای خارجه و دوستان بریکس در آفریقای جنوبی شرکت و به سخنرانی کرد.
در باب اهمیت نقش آفرینی ایران در بریکس می‌توان گفت که بریکس نمایان‌گر تقریبا نیمی از جمعیت دنیاست که حدود یک پنجم از اقتصاد جهان را در دست دارد و مشارکت همه‌جانبه ایران در قالب دوستان بریکس که درخواست عضویت آن نیز با استقبال گسترده اعضا همراه بوده، نشان از اعتماد گسترده جهانی به ایران و واهی بودن ادعاهای غرب مبنی بر تهدید جهانی بودن ایران دارد.به عبارت دقیق‌تر؛ دعوت از ایران و خودداری از پذیرش درخواست کشورهایی همچون فرانسه، انگلیس و آمریکا سندی آشکار بر غیر قابل پذیرش بودن ادعاهای غرب در باب تهدیدات هسته‌ای و امنیتی ایران برای جهانیان است که سیاسی‌کاری و تهی بودن ادعاهای غرب در نشست‌های اخیر شورای حقوق بشر، شورای امنیت درباره ایران و یا ادعای آمریکا مبنی بر اعزام نیرو و رزم‌ناو به خلیج فارس برای مقابله با تهدیدات ایران را نشان می‌دهد.
از سوی دیگر اقبال گسترده به همگرایی اعضای بریکس با ایران برگرفته از این حقیقت است که ایران در کنار دیگر کشورهای هم‌سو و علاقه‌مند می‌تواند شریکی مطمئن برای بریکس در آینده باشد. ایران با تجربه بالای حضور فعال در نهادها و ابتکارات بین‌المللی، برخورداری از ذخایر کامل انرژی، شبکه‌های حمل و نقل و ترانزیت کوتاه و ارزان، نیروی انسانی آموزش دیده و دستاوردهای علمی چشمگیر و بالاتر از همه اراده‌ای قوی برای مشارکت در ایجاد نظمی عادلانه در جهان، می‌تواند شریک مهمی برای بریکس باشد.
نکته مهم در این زمینه نقش و جایگاهی است که ایران در عرصه چندجانبه‌گرایی نوین جهانی می‌تواند به عنوان الگویی پایدار و با ثبات در برابر یک‌جانبه‌گرایی غرب ایفا نماید.مجموع این مولفه‌ها بیانگر اهمیت و نقش موثر و فراگیر ایران در چندجانبه‌گرایی جهانی است که با استقبال همگانی نیز همراه شده است. غرب که زمانی مدعی بهره‌گیری از تحریم‌ها برای تسلیم و انزوای ایران بود، امروز نه تنها به آن دست نیافته بلکه جهان شاهد افول یک‌جانبه‌گرایی غرب و رویکرد جهانی به مقابله با آن است. دستاوردهای ایران در عرصه میدان و دیپلماسی مولفه‌های رویکرد جهانی در قالب بریکس به ایران است که می‌تواند تاثیرات بسیاری بر اقتصاد کشور بدون چشم داشت به برجام داشته باشد.
قاسم غفوری
