روابط میان ترکیه و اروپا دورانی پر فراز و نشیب را سپری کرده بگونهای که گاه به سطوح عالی و گاه به رویارویی و تقابل رسیده است. بررسی مقطع کنونی این روابط نشان میدهد که طرفین به صفآرایی در برابر یکدیگر روی آورده و شواهد امر بیانگر عدم تمایل طرفین برای خالی کردن میدان تا زمان خروج رقیب از صحنه کارزار است.
محور ظاهری این تنشها برگرفته از اقدامات ترکیه برای برگزاری نشستها و تجمعات تبلیغاتی برای آنچه همهپرسی تغییر قانون اساسی نامیده میشود و نیز مخالفت اروپا با این اقدامات است. اوج این تنشها را نیز مناسبات آلمان و هلند با ترکیه تشکیل میدهد چنانکه اردوغان رئیسجمهور ترکیه این کشورها را به نقض آزادیبیان و نازیسم متهم کرده است. با تمام این تفاسیر و با توجه به هزینههای سنگینی که این تنشها برای طرفین دارد این سوال مطرح میشود که چرا طرفین بر ادامه این روند اصرار دارند و حاضر به عقب گرد نیستند؟
سران ترکیه این روزها یک هدف مهم برای خود تعریف کردهاند و آن سوق دادن مردم به رای مثبت به همهپرسی تغییر قانون اساسی یا همان تبدیل نظام سیاسی از پارلمانی به ریاست جمهوری است. آمارها نشان میدهد که رای مخالفان بیش از موافقان این طرح است و این خود زمینهساز تشدید تحرک دولتمردان ترکیه برای تبلیغات گسترده در داخل و خارج برای جلب آرای مردمی شده است. اکنون این سناریو مطرح است که اردوغان با رویکرد تقابلی به اروپا سعی دارد فضایی احساسی را بر روند همهپرسی حاکم سازد تا ضمن بهانهجویی برای حذف مخالفان، آرای مردمی را کسب نماید.
در نقطه مقابل اروپا نیز در حالی از نیات اردوغان برای یک جانبه گرایی در راس قدرت آگاهند از یک سو برآنند تا خواستههای خود بویژه در حوزه تعهدات ترکیه در باب نگهداری از پناهجویان راهی اروپا، را به ازای دادن مجوز تبلیغات به اردوغان به آنکارا تحمیل نمایند و از سوی دیگر برآنند تا با ایستادگی در برابر فشارهای ترکیه خود را ساختاری منسجم و مقتدر نشان دهند.
به عبارتی دیگر آنچه اکنون میان ترکیه و اروپا در جریان است رویارویی برای بقا است بگونهای که هر کدام تلاش دارد تا قدرت خود را به افکار عمومی نشان دهد. طرفین بر این عقیدهاند که هر گام عقبنشینی در برابر دیگری یعنی از دست دادن موقعیت و حیثیت داخلی و جهانی و لذا حاضر به هیچگونه عقبگردی از مواضع خود نیستند. امری که موجب میشود تا همچنان تنشها میان طرفین ادامه داشته باشد و هر کدام برآن باشند تا از تمام ابزارها و امکانات خود برای فشار بر رقیب بهره گیرند.