پس از آنکه زمان مناظرههای کاندیداهای ریاست جمهوری اعلام شد، حسن روحانی و اسحاق جهانگیری دو کاندیدای دولتی حاضر در رقابت انتخابات ریاستجمهوری با برگزاری اولین مناظره زنده در روز جمعه هشتم اردیبهشت مخالفت کردهاند.
روحانی و جهانگیری سفر استانی خود در روز جمعه را علت مخالفت خود با برگزاری اولین دور از مناظرههای پخش زنده عنوان کردند.
از سوی دیگر رئیس ستاد فرهنگیان حسن روحانی با بیان اینکه صد درصد در مناظره شرکت میکنیم، گفت: بهتر این است مناظرهها نزدیکتر به انتخابات باشد.
محمد علی نجفی رئیس ستاد فرهنگیان حسن روحانی، طی سخنانی در نشست هتل ارم تهران اظهار داشت: معتقدیم برای اینکه مناظرهها تاثیر بیشتر داشته باشد باید فاصله بین مناظرهها کوتاه باشد؛ یعنی به جای این جمعه، جمعه بعد برگزار شود. وی با بیان اینکه صد درصد در مناظره شرکت میکنیم، افزود: بهتر این است مناظرهها نزدیکتر به انتخابات باشد.
اما این اظهارات زمانی که با مخالفت ستاد انتخابات کشور روبرو شد دیگر راهی برای روحانی باقی نماند و وی سفر خود به هرمزگان را به تعویق انداخت و برای انجام مناظره روز جمعه اعلام آمادگی کرد. در این حین نیز حسامالدین آشنا مشاور رسانهای و فرهنگی رئیس جمهوری در جلسهای که راجع به مناظرههای تلویزیونی کاندیداهای ریاستجمهوری دوازدهم در دانشکده صداوسیما برگزار شده، خواستار آن شده است که سوالات مناظرهها در اختیار کاندیداها قرار بگیرد.
وی خطاب به مسئولان صداوسیما گفت: چه کسی به شما اجازه داده هوش هیجانی و یا تصویری کاندیداها را بسنجید؟
او حتی در باره مجری سوال کننده مناظرهها نیز عنوان داشته است ما ۴۰ سال است مجری تربیت کردهایم. مجری باید کسی باشد که نامزدها مثل سگ از او بترسند!
مشاور رسانهای حجتالاسلام روحانی با این گفته که نمیتوانیم بدون رضایت آگاهانه مناظرهکنندگان سوال طرح کنیم، خواستار آن میشود که سوالات را صداوسیما قبل از مناظره در اختیار کاندیدای متبوع او و همچنین بقیه کاندیداها قرار دهد! وی اظهار داشت که چرا اشکالی داریم که سوالات را از قبل اعلام نکنیم؟
نگاهی به این اظهارات نشان میدهد که موضوع مخالفت و نگرانی حسن روحانی رئیس جمهور از مناظرههای تلویزیونی وارد فاز جدیدی شده است. پیش از این به پیشنهاد وزیر کشور و پیگیریهای او کمیسیون ویژه بررسی تبلیغات انتخابات ریاستجمهوری مناظره زنده نامزدهای ریاستجمهوری را لغو کرده بود؛ با این حال بعد از گسترش اعتراضات رسانهای و سرزنشهای افکار عمومی و علیرغم آنکه همچنان وزیر کشور بر مخالفت خود با مناظرههای زنده اصرار داشت، اما کمیسیون ویژه بررسی تبلیغات انتخابات ریاستجمهوری از تصمیم سابق خود بازگشت و رای به پخش زنده آنها داد.حالا نیز بعد از تصویب زنده بودن مناظرهها، ستاد انتخاباتی روحانی و بویژه مشاور رسانهای او اصرار دارند که قبل از این مناظرهها، سوالات در اختیار کاندیداها قرار بگیرد!
از سوی دیگر با زمان برگزاری مناظرهها نیز مخالفت شد.
چرا روحانی از مناظره طفره میرود؟
روحانی به انحای مختلف سعی نموده از حضور در مناظرهها طفره رود. تلاش برای عدم پخش زنده، آگاهی یافتن از سوالات رقبا، تعویق مناظرهها و.. شاهد مثال این موضوع است. دلایل طفره رفتن روحانی چیست؟
خیلی از افراد نیز معتقدند دولتی که در طی ۴ سال سفرهای استانی معدودی داشته نمیتواند این موضوع را به عنوان دلیل موجه برای به تاخیر انداختن مناظرهها عنوان کند.
اما بسیاری بر این باورند که روحانی نمیخواهد در مقام پاسخگو قرار گیرد.
این گروه میگویند: مورد چالش قرار گرفتن برای حسن روحانی خطرناکترین زهر است که ممکن است به قیمت باخت سنگین او تمام شود. یکی از ویژگیهای بارز رئیس جمهور کشور که در چهار سال اخیر و ماههای منتهی به انتخابات آشکار شده، زود عصبانی شدن و کمتاب بودن وی در مقابل سوالات جدی و نقدهای واقعی است.
همین خصیصه یعنی عصبانی شدن و به گاف افتادن از نگاه مشاوران و یاران تیزبین روحانی به دور نمانده و برهمین اساس به تلاش مذبوحانهای دست زدهاند تا روحانی را از زیر بار مناظرات و چالشهای جدی خارج سازند.
بسیاری از کارشناسان سیاسی معتقدند که احتمالاً کارنامه نهچندان قابل دفاع دولت در عرصههای مهم اقتصادی، معیشتی و ... مهمترین عامل نگرانیهای مقامات دولتی از مناظرههاست.
عدم توان پاسخگویی روحانی به انتقادات وارده به عملکرد چهار ساله وی و دولتش یکی از دلایل این نگرانی است. این پیشفرض زمانی عینیت پیدا میکند که شاهد حضور اسحاق جهانگیری، معاون اول دولت فعلی در بین کاندیداهای ریاستجمهوری هستیم.
اصلاحطلبان از ترس ناتوانی روحانی در پاسخ به پرسشها و انتقادات وارده به دولت یازدهم از جهانگیری خواستند که در رقابتهای انتخاباتی حاضر تا به توجیه ضعفهای روحانی و حتی رقابت با روحانی بپردازد؛ بنابراین و با توجه به ضعف روحانی در پاسخ به سؤالات، یکی از دلایل درخواست برای شرکت نکردن وی در مناظرهها را میتوان ضعف او درنظر گرفت.
عبور و پدیده شدن رقبا
یکی دیگر از دلایل این امر این است که روحانی از پدیده شدن رقبایش وحشت دارد، در عین حال نگران عبور اطرافیان از خود است.
پیش از این تعدادی از حامیان روحانی و شخصیتهای اصلاحطلب اعلام کرده بودند که با توجه به عملکرد روحانی و جهانگیری در مناظرات انتخاباتی تصمیم میگیرند کدام یک از این دو به عنوان کاندیدای اصلی تا آخر در صحنه بماند و کدام یک به نفع دیگری انصراف دهد.
باتوجه به این که اصلاحطلبان از ابتدای روی کار آمدن حسن روحانی در سال ۹۲ او را "رحم اجارهای" میدانستند و هیچگاه روحانی را به عنوان یک چهره اصلاحطلب قبول نکردند و همچنین در طرف مقابل او شخصی چون اسحاق جهانگیری قرار دارد که هم به عنوان اصلاحطلب شناخته میشود و هم از بسیاری از انتقادات وارده به عملکرد و رفتار روحانی مبرا است، پس میتوان احتمال کنار گذاشتن روحانی از گردونه رقابتها را با توجه به حضور جهانگیری در مناظرههای انتخاباتی قوی دانست.
یادمان باشد که به تجربه ميداند که مناظرهها چه نقشي در معرفي پديده انتخابات و ديده شدن برنامهها دارد. وی میخواهد به این روش از پديده شدن آقاي رئيسي و ديده شدن برنامههاي قاليباف ممانعت نمايد. در عین حال روحانی نمیخواهد حرفهای رقبایش شنیده شود و مردم در مقام مقایسه و قضاوت قرار گیرند.
روحانی بیش از همه میداند که وضع موجود خوب نیست و نمیتواند از آن دفاع کند از این رو با طفره رفتن از حضور در مناظرهها، میخواهد از یک سو مسئول و مدافع وضع موجود نباشد و از سوی دیگر از پدیده شدن آقای رئیسی و دیده شدن برنامههای قالیباف ممانعت نماید.
به عبارت دیگر روحانی میخواهد با عدم حضور در مناظرهها از شکلگیری کمپیین «رئیسی-قالیباف» برای تغییر وضع موجود جلوگیری کند.