برجام بهانه آمریکا برای مشروعیت بخشیدن به تحریمها برجام برای آمریکاییها به سکویی تبدیل شده تا در ذیل آن تحریم های ضد ایرانی را مشروعیت بخشند.
چند صباحی است که آمریکایی ها با استفاده از برجام تلاش می کنند برخی سناریوهای خود در قبال ایران را تحت قید «مشروعیت تحریمهای جدید» و التزام ایران به آنچه «تهران طبق این سند پذیرفته است» پیش برند.
آنها بعد از توافق برجام نیزآنها نقض عهد کرده وبه تعهداتی که خود آنها را پذیرفته وامضا کرده بودند،پایبند نماندند.
به گزارش خبرگزاری حوزه، البته دلیل آن نیزمشخص است، اساسا آمریکاییها بنای تعدیل سیاست های تحریمی خود علیه ایران را نداشته وندارند،برای آمریکاییها که یک عمر با سیاست تحریمها تلاش داشته اند ایران را به اصطلاح «مهار» کنند، برچیده شدن تحریمها، نه تنها مقبول نبوده بلکه نقضغرض همیشگی آنها یعنی دکترین مهارایران است.
البته پیش ازروی کارآمدن اوباما، آمریکاییها و به طورخاص جمهوریخواهان این استنباط را نداشتند که تحریم به عنوان یکی ازبهترین ابزارآمریکا علیه ایران محسوب میشود و ازاین روگزینههای دیگری را آزمون کردند.اما درزمان اوباما سیاست تحریمها علیه ایران به طورجدی تری وبه تعبیر خودشان «تحریمهای فلج کننده علیه ایران» پیگیری شد وموضوعی که علی الظاهر اقتصاد ایران را هدف گرفته بود و باطنا با این قصد انجام شد که اصول وسیاستهای کلی ایران را تحت الشعاع قرار دهد. بنابراین آمریکاییها به هیچ وجه خواهان از بین رفتن چارچوب تحریمهای خود علیه ایران نبودهاند.
جک لو، وزیر خزانه داری آمریکا دراینباره گفت:«حفظ معماری تحریمها درحین فراهم آوردن تخفیف از طریق معافیتهای تحریمی،شرط دوم ما (یعنی برخورداری از توانایی بازگرداندن تحریمها در صورت عدم پایبندی ایران به تعهداتش) را تقویت می کند.» کریس بک مایر،معاون هماهنگکنندۀ سیاست تحریمهای وزارت خزانه داری آمریکا نیزبه صراحت گفت: «با توافق هستهای همه تحریمهای ماعلیه ایران برداشته نخواهد شد. تحریمهایی وجود دارد که به علت حمایت ایران از تروریسم اعمال شده است.این تحریمها به قوت خود باقی خواهند ماند. تحریمهای مربوط به نقض حقوق بشردر ایران نیزهمچنان باقی خواهند ماند. تحریمهایی وجود دارد که به حمایت ایران از رژیم بشار اسد، رئیسجمهور سوریه، مربوط است و این تحریمها نیز باقی خواهند ماند.»
از این زاویه، آمریکاییها حتی ازبرجام به عنوان سکویی برای مشروعیت دادن به تحریم های خود علیه ایران استفاده کرده اند. نمونۀ بارز آن درسخنان تام مالینوفسکی، مشاوروزیرخارجۀ درامور دموکراسی، حقوق بشروکارآمریکا قابل مشاهده است: «تحریمهای تحمیل شده علیه ایران در پاسخ به تجاوزات این کشوربه حقوق بشر بیتوجه به توافق منعقد شده ایران و شش کشوردیگر باقی خواهد ماند.»موضوع «بی توجه به توافق هستهای بین ایران وغرب» دقیقا آن«مشروعیت» نامشروعی است که آمریکاییها ادعا می کنند به واسطۀ برجام آن را تحصیل کرده اند.استدلال آنها نیزاین است،آنچه توافق درخصوص آن سکوت کرده، «مشروعیت دارد.» مالینوفسکی اینگونه این سیاست دولت آمریکا را بیان می دارد که «بی توجه به نتیجه گفتوگوهای ایران، ما درحال ادامه دادن ایستادگی درمسئلۀ حقوق بشر در ایران هستیم.اگرهرتحریمی به واسطۀ توافق ازبین برود، تحریمهای حقوق بشر باقی خواهند ماند.»
یکی از پیامدهای شتاب زدگی وعجله درامضای توافق، غفلت از جزئیاتی است که اتفاقا میتواند درفرایند اجرای یک توافقنامه نقش کلیدی داشته باشد.عدم جزئینگری درمتن برجام نیز موجب شد که امکان تفسیرپذیری به عنوان نقطه ضعفی درگفتوگوها وبعد ازآن درمتن توافق خود را نشان دهد. یک نمونه آن اظهاراتی شبیه عدم التزام ایران به روح برجام توسط رئیسجمهورآمریکا بود. به صورت بدیهی مسئلهای به نام «روح برجام» درهیچ کجای این سند قید نشد وطبیعی هم بود که قید نشود، اما آمریکاییها آن را دستاویزی برای تمدید تحریمهای سابق وغیرهستهای خود علیه ایران کردند.
باراک اوباما درحاشیۀ نشست امنیت هستهای واشنگتن، با بیان موضوع هراس شرکت های بینالمللی برای ورود به ایران، مسئلۀ التزام به روح توافق را برای اولین بار اینگونه بیان کرد:«من همیشه گفتهام که نمی توانم قول بدهم که ایران از فرصت فراهم شده دراین رهگذر برای ورود مجدد به جامعۀ بینالملل استفاده کند.
ایران تاکنون متن توافق را رعایت کرده است، اما روح توافق، مستلزم این است که ایران به جامعۀ جهانی و شرکتها سیگنالهایی بفرستد مبنی براینکه اقدام به انجام طیفی از اقدامات تحریکآمیزی که شرکتها را هراسان می کند، نخواهد کرد.» باج خواهیهای موشکی و مسائل منطقهای نیزدرهمین چارچوب می گنجد.
از سویی دیگر،مقامات آمریکایی با علم به تأثیرپذیری رفتار برخی ازنخبگان وسیاسیون داخل کشور، نسبت به وضع و تشدید تحریم ها با جدیت بیشتری رفتار کردند. دو روز پیش نیزعضو کمیسیون امنیت ملی مجلس گفته بود: ما باید در نشست کمیته برجام با توجه به نقض این توافق ازسوی آمریکا برنامههایی را به منظورگسترش واز سرگیری فعالیتهای هستهای خود مصوب کنیم تا بتوانیم در زمینه مقابله با تحریمهای آمریکا سیاستهای خود را پیش ببریم.
برجام نمیتواند آمریکا را ملزم به اجرای تعهدات کند
حشمت الله فلاحت پیشه در گفتوگوبا میزان درباره برگزاری نشست کمیته برجام در ۲۱ دی ماه، اظهار کرد: بنده با این باورم که بعید است که کمیته برجام بتواند الزامی را به دولت آمریکا تحمیل کند تا نسبت به تحریمهایی که علیه ایران انجام داده است اقدامی را انجام دهد.
وی افزود: جمهوری اسلامی ایران بدون شک باید در نشست کمیته برجام برنامههای خود را در جهت تصویب فناوری وصنعت هستهای خود انجام دهد. عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس خاطر نشان کرد:ما باید در نشست کمیته برجام با توجه به نقض این توافق از سوی آمریکا برنامههایی را به منظور گسترش وازسرگیری فعالیتهای هستهای خود مصوب کنیم تا بتوانیم در زمینه مقابله با تحریمهای آمریکا سیاستهای خود را پیش ببریم.
فلاحت پیشه تاکید کرد:همین که ما بتوانیم یک خطی را درمقابل قانون داماتو و تحریمهای ۱۰ ساله از سوی آمریکا علیه ایران در نشست برجام ایجاد کنیم و این موضوع را در قرنطینه قرار دهیم بدون شک این موضوع مهمترین و بهترین دستاورد نشست کمیته برجام برای ما خواهد بود. وی در پایان تصریح کرد: این موضوع برای ما ثابت شده است که با توجه به نقض برجام از سوی آمریکا دیگر این توافق نمیتواند الزامی برای این کشور برای پایبندی به تعهداتش فراهم کند.