ژاپن که حوزه فعالیتشهایش بیشتر در چارچوب اقتصادی است طی ماههای تحرکات قابل توجهی در عرصه سیاسی و امنیتی در خاورمیانه صورت داده است. در همین چارچوب سخنگوی دولت ژاپن گفت نخستوزیر این کشور از امروز به سه کشور عربستان سعودی، امارات عربی متحده و عمان سفر میکند. آبه قرار است در این سفر چهار روزه به کشورهای عربستان سعودی، امارات عربی متحده و عمان سفر کند. حال این سوال مطرح است که اهداف سفر آبه به منطقه چیست؟ نکته اساسی برای ژاپن همواره مباحث اقتصادی است و لذا این سفر نیز اولویت اولش با همین هدف است. ژاپن از یک سو به دنبال سرمایهگذاری در این کشورهاست و از سوی دیگر تقویت همکاریها در حوزه انرژی را طلب میکند. ژاپن با تنوع در حوزه انرژی به دنبال رسیدن به وضعیتی پایدار برای تامین نیازهای انرژی است. نکته دیگر آنکه ژاپن اخیرا آمادگی خود را برای مشارکت در ائتلاف به اصطلاح امنیت دریانوردی اعلام کرده است. هماهنگی برای حضور نیروهای نظامی ژاپن در منطقه از دیگر اهداف این سفر میتواند باشد. رویکردی نظامی که حلقه تکمیلی آن را خریدهای تسلیحاتی و افزایش توان نظامی این کشور تشکیل میدهد. نکته دیگری که در عملکردهای آشکار و پنهان ژاپن در غرب آسیا مشاهده می شود اقدامات آن در حوزه مذاکرات سازش است. ژاپن اقدام در حوزه صلح خاورمیانه با محوریت فلسطین و رژیم صهیونیستی را مولفهای برای افزایش موقعیت جهانی و تقویت جایگاه خود در غرب آسیا می داند و لذا در این چارچوب تحرکات متعددی صورت داده است. یکی از این اقدامات طرح راه آهن سراسری است که در توافق توکیو میان تشکیلات خودگردان و صهیونیستها صورت گرفت. انتقال راه آهن از اراضی اشغالی به رام الله و از آنجا به کشورهای عربی محور این طراحی را تشکیل میدهد. پیگیری این طرح را میتوان از اهداف سفر آبه به عربستان، امارات و عمان دانست. نکته نهایی آنکه ژاپن اخیرا تلاش نموده تا نقش میانجی میان ایران و آمریکا را ایفا نماید و حتی سفری به تهران داشته و میزان رئیس جمهوری اسلامی ایران نیز بوده است. با توجه به تشدید تنهشا میان ایران و آمریکا طی ترور سردار سلیمانی و ابومهدی المهندس معاون حشدالشعبی میتوان گفت که سفر آبه به منطقه برای اجرای فاز جدیدی از میانجی گری میتوان باشد که محور آن را کشورهای عربی و جمهوری اسلامی ایران تشکیل میدهد. به عبارتی دیگر آبه همچنان امیدوار است که نقش میانجی را ایفا نماید حال میان ایران و آمریکا باشد یا میان ایران و کشورهای عربی.
در مجموع سفر آبه به منطقه را می توان برگرفته از اهداف سیاسی و اقتصادی دانست هر چند که اقدام این کشور مبنی بر اعزام نیروهای نظامی به منطقه تحت نام امنیت دریانوردی ابهاماتی در این سیاست ایجاد کرده است چرا که مشارکت در چنین ائتلافی خود ایجاد تنش در منطقه است که با ادعاهای میانجی گرایانه همخوانی ندارد.
نویسنده: علی تتماج