تلویزیون عمان از در گذشت قابوس بن سعید بن تیمور سلطان این کشور خبر داد. سلطان عمان که در سن ۷۹ سالگی در گذشت از سال ۱۹۷۰ میلادی و به مدت پنجاه سال در این کشور حکفرمایی کرد. در همین حال تلویزیون رسمی عمان، انتصاب «هیثم بن طارق آل سعید» به عنوان پادشاه جدید عمان را تایید کرد. شورای عالی دفاع عمان طی بیانیهای اعلام کرد که نشستی برای بازگشایی نامه محرمانه سلطان قابوس درباره جانشین او برگزار شد و هیثم بن طارق بن سعید سلطان جدید عمان است. حال این سوال مطرح میشود که با درگذشت قابوس آیا تغییری در سیاستهای عمان ایجاد خواهد شد و یا اینکه به سیاستهای گذشتهاش ادامه میدهد؟
نگاهی به سیاستهای عمان در دوران سلطان قابوس نشان میدهد که این کشور تلاش داشته تا در قالبی بیطرفانه رفتار نماید بگونهای که در هیچ منازعی وارد نشده و به نوعی به دنبال نقش میانجی بوده است. کارنامه عمان نشان میدهد که از یک سو در معادلات منطقهای به دنبال میانجی گری بوده است که اقداماتش در قبال بحران یمن و نیز اختلافات ایران و عربستان را میتوان برشمرد. در معادلات جهانی نیز عمان تقریبا این رفتار را از عمان شاهدیم چنانکه در مباحث میان ایران و آمریکا این اقدامات را صورت داده است. نکته قابل توجه آنکه حتی در قبال مسئله فلسطین نیز این سیاست صورت گرفته چنانکه از یک سو نتانیاهو نخست وزیر صهیونیستها به عمان سفر داشته و از سوی دیگر عمان بر لزوم تشکیل کشور مستقل فلسطین تاکید کرده است.
در این میان یک اصل مهم وجود دارد و آن اینکه کشورهای منطقهای و فرامنطقهای نیز این نقش میانجی و بی طرفانه عمان را پذیرفتهاند و هرگز به دنبال به چالش کشاندن آن نبودهاند. با توجه به شرایط ذکر شده و با عنایت به اینکه عمان عملا توان نظامی، اقتصادی قابل توجهی برای ورود به بحرانها و رقابتهای منطقهای را ندارد دولتمردان این کشور به دنبال ورود به عرصه رقابتی در منطقه نخواهند بود چرا که این ورود به منزله هزینههای سنگین برای این کشور است. بر این اساس میتوان گفت که پادشاه جدید عمان تلاش خواهد کرد تا همان سیاستهای گذشته را اجرایی سازد و به دنبال ورود به عرصههای جدید نخواهد بود چنانکه پادشاه جدید این کشور نیز تاکید کرده است که راه سلطان قابوس را ادامه خواهد داد.
در این میان کشورهای منطقهای و فرامنطقهای هم استمرار روند گذشته را مولفهای مثبت ارزیابی میکنند چرا که خروج عمان از وضعیت گذشته زمینه ساز بحرانها و رقابتهای جدید در منطقه می شود در حالی که نبود یک کشور بی طرف و واسط این بحرانها را تشدید میکند که قطعا به نفع منطقه و فرامنطقه نخواهد بود لذا همگان برای استمرار روند گذشته اقدام خواهند کرد.
نویسنده: سید مهدی لنکرانی