بسیاری از جامعه شناسان و کارشناسان تعلیم و تربیت نه‌تنها امروز بلکه در گذشته هم بر این باور بوده و هستند که مسئله پرورش در دامنه تعلیم و تربیت بسیار بااهمیت‌تر از علم‌آموزی مطلق است و باید برای لایه آموزش مهارت‌های اجتماعی و قدرتمند کردن دانش آموزان به‌منظور حل مسائل و چالش‌های زندگی روزمره اهمیت بیشتری قائل شد.
این جوابی از مصحف تجربه است که می‌گوید: اگر فرزندان ما در محیطی متفاوت‌تر از کلاس‌های درس و نیمکت‌های مدرسه فارغ از قوانین حاکم و به‌گونه‌ای مستبدانه بر کلاس و مدرسه قرار بگیرند، آن وقت است که می‌توانند ابعاد اخلاقی، اجتماعی، علمی و مهارتی خود را به منصه ظهور برسانند و در این برهه از زمان است تا آموزشی که به آن‌ها القاء می‌شود تاثیر بسزایی داشته باشد و قطعا اردو یکی از بارزترین این محیط‌های خارج از میز و نیمکت است دانش آموزان بتوانند از پروبال فعال نوجوانی در دامنه ورود به جوانی بهره‌مند شوند به شرطی که همه‌چیز در این محیط متفاوت باشد و مقصد و مربی متخصص همراه با نوع و ارائه آموزش به‌درستی انتخاب شوند.
اصغر باقرزاده، معاون پرورشی، فرهنگی وزارت آموزش‌وپرورش در اولین هفته از دومین ماه آغاز سال تحصیلی جدید اینگونه گفته است که امسال پنج هدف مهم یعنی ایمان، امید، نشاط، خردورزی و هویت را محور پایه اهداف پرورشی خود انتخاب کرده‌ایم و «این اهداف پایه هرکدام شامل تعدادی زیادی از اهداف تربیتی و پرورش می‌شوند، اما ما با توجه به امکانات کم مدارس و برای بهتر بودن سنجش کار تعداد محدودی از آن را انتخاب کردیم؛ مثلاً برای هدف «امید»، اردو یا سفر‌های تربیتی برای دانش‌آموزان در نظر گرفتیم، به‌طوری‌که هر دانش‌آموز حداقل در طول سال تحصیلی دو روز سفر تربیتی نظیر اردو راهیان نور و راهیان پیشرفت برود. بنابراین سی و دو میلیون نفر روز اردو خواهیم داشت. ما در حال حاضر امکان برگزاری اردو یک‌روزه صبح تا ظهر را نیز فراهم کرده‌ایم.»
مردادماه امسال معاون پرورشی و فرهنگی وزیر آموزش‌وپرورش اینگونه اعلام کرده بود که «کل بودجه معاونت پرورشی برای شانزده میلیون دانش‌آموز زیر 900 میلیارد تومان که اگر این رقم را تقسیم‌بر شانزده میلیون دانش‌آموز کنیم، سالی تقریبا پنجاه و چهار هزار تومان یا روزی 165 تک تومانی می‌شود.» بنابراین این پرسش پیش می‌آید که اردوهای دانش‌آموزی با چه بودجه‌ای مدیریت و برگزار خواهند شد؟ آیا قرار است به بهانه برگزاری اردو یک هزینه دیگر به‌عنوان تحصیل دانش آموزان بر دوش خانواده‌ها گذاشته شود؟ حمید محمدعلی زاده، عضو هیئت‌مدیره موسسه تربیت اردویی مهارتی اردیبهشت، دراین‌باره گفته است که «اردو یک رویداد مربی محور و دارای فرایند ارزیابی شرکت‌کنندگان در چند مؤلفه شخصی- عملکردی است که این فرایند ارزیابی شروع سلسله رویداد‌های بعدی یعنی تداوم ارتباط است. ازآنجایی‌که مدارس با مشکلات بودجه دست‌وپنجه نرم می‌کنند، بهتر است که اجرای چنین برنامه‌هایی توسط یکی از تشکل‌ها اجرا شود تا از کیفیت مناسبی برخوردار باشد. اجرای یک اردوی یک‌روزه، حدود سیصد هزار تومان هزینه دارد که شامل غذا و ایاب‌وذهاب هم می‌شود، فارغ از اینکه دانش‌آموز این پول را دارد یا نه، دو هزینه مهم «ایاب‌وذهاب» و «غذا» باید مدنظر قرار بگیرد. علاوه بر آن نیاز به مربی متخصص است که هیچ سرانه‌ای برای آن وجود ندارد. بنابراین باید گفت که «یک روستای آباد به از صد شهر خراب» و اگر آموزش‌وپرورش یک کار باکیفیت انجام دهد، بسیار مؤثرتر از آن خواهد بود که حجم کارهایش را بالا ببرد.»
آنچه گفته شد بر اساس اظهارنظرهای متفاوت کسانی بود که به نحوی متولیان برگزاری اردوی دانش‌آموزی یعنی یکی از مهمترین مراحل پرورش برای کسانی هستند که تا آن تاریخ در زندگی فردی دست به سیاه‌وسفید نزده‌اند زیرا پدر مسئول تأمین معاش خانواده بوده و مادر فضا را برای استراحت و خوراک فراهم می‌کرده حال‌آنکه درگذشته نه‌چندان دور تعلیم و تربیت این تمثیل‌ها را نمی‌پذیرفت زیرا برگزاری اردوهای یک یا چندروزه به عهده سازمان پیشاهنگی دانش آموزان بود تا همه مسئولیت‌ها را در محیط اردوگاه به‌عنوان خانه دو بر عهده شرکت‌کنندگان بگذارند. آن‌ها قبل از برگزاری این تجمع تربیتی نفرات اردو را به جوخه‌های هشت‌نفری تقسیم می‌کردند که هرکدام از افراد وظایفی ازجمله شهردار، آشپز، نگهبان و غیره را عهده‌دار بودند و اگر ایام اردو ادامه می‌یافت. مسئولیت‌ها هم تغییر پیدا می‌کرد تا آنکه امروز سرجوخه است فردا آشپز و روز دیگر شهردار باشد.
تامین محل برگزاری اینگونه اجتماعات فرهنگی تربیتی به عهده آموزش‌وپرورش گذاشته می‌شد تا با سازمان غیردولتی پیشاهنگی مساعدت و همیاری کند اما هر جوخه هشت‌نفره مواد خشک غذایی ثابتی که برای پخت ناهار و شام کل اردو پیش‌بینی شده بود را به سهم خود به همراه می‌آورد و اردوگاه ابزار پخت‌وپز را که آنروزها چراغ‌های سه‌فتیله نفتی بود در اختیارشان می‌گذاشت تا آنکه وظیفه آشپزی را به عهده دارد برای جوخه هشت نفر پخت‌وپز کند و مربیان پیشاهنگی ضمن سرکشی به چادرهایشان امتیاز بدهند که ناهار آنروز همه حاضران در اردو، برای مثال اگر چلوخورشت قیمه یا عدس‌پلو بود هریک از کادر اردو نیز میهمان یکی از جوخه‌ها باشند؛ اما امروز اردوگاه‌ها همانند رستوران تنوع غذایی و پذیرایی را خودشان عهده‌دار می‌شوند تا تنبلی در شرکت‌کننده و فشار اقتصادی برای خانواده‌ها باشد و بالطبع از این امر راضی نباشند که فرزندشان عازم اردوگاهی شوند که چلو جوجه‌کباب را پرسی 140هزار تومان عرضه می‌کند درحالی‌که رستورانی در جوار همین محل این رقم را با کیفیتی بهتر 85 هزار تومان در نظر می‌گیرد، اگرچه این وظیفه زیرمجموعه‌های معاونت پرورشی و فرهنگی آموزش‌وپرورش است تا تسهیلات را بر اساس جیب آحاد جامعه فراهم کند و برای یک روز هم که شده دارا و ندار آنچه می‌گیرند مساوی باشد که اینگونه می‌توان فارغ از قالب لاکچری بودن، افکار نسل آینده اداره‌کننده کشور را به هم نزدیک‌تر کرد. باور داشته باشیم همه معضلات اداره یک جامعه کمبود اعتبار و بودجه نیست زیرا سنین پایین آن قبل از هر چیز خواهان یک تحول روحی اجتماعی هستند که این وظیفه مهم و حساس به عهده وزارت آموزش‌وپرورش در بخش پرورشی چابک آن است.
این جوابی از مصحف تجربه است که می‌گوید: اگر فرزندان ما در محیطی متفاوت‌تر از کلاس‌های درس و نیمکت‌های مدرسه فارغ از قوانین حاکم و به‌گونه‌ای مستبدانه بر کلاس و مدرسه قرار بگیرند، آن وقت است که می‌توانند ابعاد اخلاقی، اجتماعی، علمی و مهارتی خود را به منصه ظهور برسانند و در این برهه از زمان است تا آموزشی که به آن‌ها القاء می‌شود تاثیر بسزایی داشته باشد و قطعا اردو یکی از بارزترین این محیط‌های خارج از میز و نیمکت است دانش آموزان بتوانند از پروبال فعال نوجوانی در دامنه ورود به جوانی بهره‌مند شوند به شرطی که همه‌چیز در این محیط متفاوت باشد و مقصد و مربی متخصص همراه با نوع و ارائه آموزش به‌درستی انتخاب شوند.
اصغر باقرزاده، معاون پرورشی، فرهنگی وزارت آموزش‌وپرورش در اولین هفته از دومین ماه آغاز سال تحصیلی جدید اینگونه گفته است که امسال پنج هدف مهم یعنی ایمان، امید، نشاط، خردورزی و هویت را محور پایه اهداف پرورشی خود انتخاب کرده‌ایم و «این اهداف پایه هرکدام شامل تعدادی زیادی از اهداف تربیتی و پرورش می‌شوند، اما ما با توجه به امکانات کم مدارس و برای بهتر بودن سنجش کار تعداد محدودی از آن را انتخاب کردیم؛ مثلاً برای هدف «امید»، اردو یا سفر‌های تربیتی برای دانش‌آموزان در نظر گرفتیم، به‌طوری‌که هر دانش‌آموز حداقل در طول سال تحصیلی دو روز سفر تربیتی نظیر اردو راهیان نور و راهیان پیشرفت برود. بنابراین سی و دو میلیون نفر روز اردو خواهیم داشت. ما در حال حاضر امکان برگزاری اردو یک‌روزه صبح تا ظهر را نیز فراهم کرده‌ایم.»
مردادماه امسال معاون پرورشی و فرهنگی وزیر آموزش‌وپرورش اینگونه اعلام کرده بود که «کل بودجه معاونت پرورشی برای شانزده میلیون دانش‌آموز زیر 900 میلیارد تومان که اگر این رقم را تقسیم‌بر شانزده میلیون دانش‌آموز کنیم، سالی تقریبا پنجاه و چهار هزار تومان یا روزی 165 تک تومانی می‌شود.» بنابراین این پرسش پیش می‌آید که اردوهای دانش‌آموزی با چه بودجه‌ای مدیریت و برگزار خواهند شد؟ آیا قرار است به بهانه برگزاری اردو یک هزینه دیگر به‌عنوان تحصیل دانش آموزان بر دوش خانواده‌ها گذاشته شود؟ حمید محمدعلی زاده، عضو هیئت‌مدیره موسسه تربیت اردویی مهارتی اردیبهشت، دراین‌باره گفته است که «اردو یک رویداد مربی محور و دارای فرایند ارزیابی شرکت‌کنندگان در چند مؤلفه شخصی- عملکردی است که این فرایند ارزیابی شروع سلسله رویداد‌های بعدی یعنی تداوم ارتباط است. ازآنجایی‌که مدارس با مشکلات بودجه دست‌وپنجه نرم می‌کنند، بهتر است که اجرای چنین برنامه‌هایی توسط یکی از تشکل‌ها اجرا شود تا از کیفیت مناسبی برخوردار باشد. اجرای یک اردوی یک‌روزه، حدود سیصد هزار تومان هزینه دارد که شامل غذا و ایاب‌وذهاب هم می‌شود، فارغ از اینکه دانش‌آموز این پول را دارد یا نه، دو هزینه مهم «ایاب‌وذهاب» و «غذا» باید مدنظر قرار بگیرد. علاوه بر آن نیاز به مربی متخصص است که هیچ سرانه‌ای برای آن وجود ندارد. بنابراین باید گفت که «یک روستای آباد به از صد شهر خراب» و اگر آموزش‌وپرورش یک کار باکیفیت انجام دهد، بسیار مؤثرتر از آن خواهد بود که حجم کارهایش را بالا ببرد.»
آنچه گفته شد بر اساس اظهارنظرهای متفاوت کسانی بود که به نحوی متولیان برگزاری اردوی دانش‌آموزی یعنی یکی از مهمترین مراحل پرورش برای کسانی هستند که تا آن تاریخ در زندگی فردی دست به سیاه‌وسفید نزده‌اند زیرا پدر مسئول تأمین معاش خانواده بوده و مادر فضا را برای استراحت و خوراک فراهم می‌کرده حال‌آنکه درگذشته نه‌چندان دور تعلیم و تربیت این تمثیل‌ها را نمی‌پذیرفت زیرا برگزاری اردوهای یک یا چندروزه به عهده سازمان پیشاهنگی دانش آموزان بود تا همه مسئولیت‌ها را در محیط اردوگاه به‌عنوان خانه دو بر عهده شرکت‌کنندگان بگذارند. آن‌ها قبل از برگزاری این تجمع تربیتی نفرات اردو را به جوخه‌های هشت‌نفری تقسیم می‌کردند که هرکدام از افراد وظایفی ازجمله شهردار، آشپز، نگهبان و غیره را عهده‌دار بودند و اگر ایام اردو ادامه می‌یافت. مسئولیت‌ها هم تغییر پیدا می‌کرد تا آنکه امروز سرجوخه است فردا آشپز و روز دیگر شهردار باشد.
تامین محل برگزاری اینگونه اجتماعات فرهنگی تربیتی به عهده آموزش‌وپرورش گذاشته می‌شد تا با سازمان غیردولتی پیشاهنگی مساعدت و همیاری کند اما هر جوخه هشت‌نفره مواد خشک غذایی ثابتی که برای پخت ناهار و شام کل اردو پیش‌بینی شده بود را به سهم خود به همراه می‌آورد و اردوگاه ابزار پخت‌وپز را که آنروزها چراغ‌های سه‌فتیله نفتی بود در اختیارشان می‌گذاشت تا آنکه وظیفه آشپزی را به عهده دارد برای جوخه هشت نفر پخت‌وپز کند و مربیان پیشاهنگی ضمن سرکشی به چادرهایشان امتیاز بدهند که ناهار آنروز همه حاضران در اردو، برای مثال اگر چلوخورشت قیمه یا عدس‌پلو بود هریک از کادر اردو نیز میهمان یکی از جوخه‌ها باشند؛ اما امروز اردوگاه‌ها همانند رستوران تنوع غذایی و پذیرایی را خودشان عهده‌دار می‌شوند تا تنبلی در شرکت‌کننده و فشار اقتصادی برای خانواده‌ها باشد و بالطبع از این امر راضی نباشند که فرزندشان عازم اردوگاهی شوند که چلو جوجه‌کباب را پرسی 140هزار تومان عرضه می‌کند درحالی‌که رستورانی در جوار همین محل این رقم را با کیفیتی بهتر 85 هزار تومان در نظر می‌گیرد، اگرچه این وظیفه زیرمجموعه‌های معاونت پرورشی و فرهنگی آموزش‌وپرورش است تا تسهیلات را بر اساس جیب آحاد جامعه فراهم کند و برای یک روز هم که شده دارا و ندار آنچه می‌گیرند مساوی باشد که اینگونه می‌توان فارغ از قالب لاکچری بودن، افکار نسل آینده اداره‌کننده کشور را به هم نزدیک‌تر کرد. باور داشته باشیم همه معضلات اداره یک جامعه کمبود اعتبار و بودجه نیست زیرا سنین پایین آن قبل از هر چیز خواهان یک تحول روحی اجتماعی هستند که این وظیفه مهم و حساس به عهده وزارت آموزش‌وپرورش در بخش پرورشی چابک آن است.
حسن روانشید
