ماجرا از جايي شروع سد كه از قول بهروز برومند، پدر علم نفرولوژی ايران خبري را رسانه اي كرديم كه طي ان عنوان شده بود در برخی از بيمارستانهای ایران «کليه ايرانیها را به خارجیها میفروشند».
«پدر علم نفرولوژی ايران» از «کار شرمآور برخی پزشکان و بيمارستانهايی که کليه ايرانیها را از طريق دلالها به خارجیها میفروشند» ابراز تاسف کرده است.
حال پس از چندي از رسانهاي شدن اين خبر شورای عالی پیوند اعضا تصویب کرد، از این پس جراحی پیوند اعضای بدن به اتباع غیرایرانی در هر شرایطی در ایران ممنوع است. در این جلسه که با حضور وزیر بهداشت و جمعی از پزشکان و جراحان بنام در محل ساختمان وزارت بهداشت برگزار شد، در دو مصوبه جداگانه جراحی پیوند اعضا به اتباع غیر ایرانی و همچنین جراحی پیوند در بیمارستانهای خصوصی ممنوع اعلام شد.
پیش از این مصوبه، اتباع غیرایرانی میتوانستند دهنده عضو را با خود از کشورشان به ایران بیاورند و در این صورت میتوانستند از خدمات جراحی پیوند در ایران بهرهمند شوند اما پس از این مصوبه پیوند عضو در این شرایط نیز به اتباع خارجی در همه بیمارستانهای کشور ممنوع است.
در این جلسه همچنین برای جلوگیری از هرگونه تخلف در پیوند اعضای بدن، جراحیهای پیوند نیز فقط به بیمارستانهای دولتی و دانشگاهی واگذار و اجرای آن در بیمارستانهای خصوصی سراسر کشور ممنوع شد.
بنابراین گزارش جلسه شورای پیوند پس از دو سال وقفه، درپی گزارش مواردی از پیوند اعضای ایرانی به اتباع خارجی تشکیل شد و به منظور جلوگیری از هرگونه تخلف و امکان قانونی برخورد قضایی با موارد متخلف، دو مصوبه یاد شده، به تصویب همه اعضای شورا رسید.
سیدحسن هاشمی وزیر بهداشت گفت: از این پس در حوزه پیوند اعضا ما از نظر آموزشی به کشورهای همسایه و منطقه و حتی دیگر کشورهای جهان کمک میکنیم چنان که هماکنون نیز متخصصانی از کشورهای همسایه و کشورهای اسلامی در بیمارستانهای دانشگاهی کشور در حال آموزش این جراحیها هستند.
هاشمی در پاسخ به این پرسش که بیماران خارجی که با آوردن دهنده عضو در این مدت در فهرست پیوند در کشور قرار گرفته اند، چه میشوند؟ افزود: قرار است تا اول مهر به این افراد اجازه داده شود تا کارشان انجام گیرد و از اول مهر، دیگر هیچ موردی از پیوند به اتباع غیرایرانی در کشور انجام نشود.
وی با بیان اینکه دو مصوبه امروز شورای عالی پیوند به نفع سلامت بیماران ایرانی است، اضافه کرد: با ممنوع شدن جراحی پیوند اعضا به اتباع غیرایرانی و همچنین مجاز شدن جراحی پیوند فقط در بیمارستانهای دولتی و دانشگاهی امیدواریم برخی تخلفات و سودجوییها در این روشهای درمانی در کشور از بین برود.
ضوابط پیوند مشروع را ایجاد میکنیم
دکتر ایرج فاضل نماينده وزير بهداشت در شوراي عالي نظام پزشكي درخصوص دو مصوبه این جلسه گفت: با ممنوعیت پیوند عضو به اتباع غیرایرانی و محدود کردن این اعمال در بیمارستانهای خصوصی، ضوابط یک پیوند مشروع و قابل احترام را در کشور ایجاد میکنیم.
وی افزود: پیوند اعضا بخصوص با برنامهای که بعد از انقلاب اسلامی یکی از نقاط درخشان پزشکی ایران است که نیاز بیماران را به خدمات خارج از کشور به طور کامل منتفی کرده است.
فاضل، در ادامه با اشاره به اینکه البته در این حوزه مشکلاتی وجود دارد که در همه جای دنیا میتوان آنها را دید، گفت: پیوند عضو به اتباع غیرایرانی و جعل اسناد هویت، انحرافاتی جدی را در حوزه پیوند که آبروی کشور ما است، ایجاد کرده بود.
نماینده وزیر بهداشت در شورای عالی نظام پزشکی با اشاره به اینکه از این رو جهت رفع مشکلات، دو مصوبه اصلی در دومین جلسه شورای عالی پیوند اعضا به تصویب رسید، توضیح داد: یکی از این مصوبه ها ممنوعیت پیوند عضو به اتباع غیرایرانی بود.
وی با اشاره به اینکه ممنوعیت پیوند عضو در بیمارستانهای خصوصی نیز در این جلسه به تصویب رسید، گفت: مقرر شده انجام اینگونه اعمال فقط در بیمارستانهای خصوصی و دانشگاهی صورت گیرد.
به گفته فاضل، این دو مصوبه میتواند ضوابط یک پیوند مشروع و قابل احترام را ایجاد کند و انحرافات به وجود آمده در این حوزه را به کلی از بین ببرد.
۴۸ درصد پیوندها از افراد مرگ مغزی
کتایون نجفیزاده رئیس اداره پیوند و بیماریهای خاص وزارت بهداشت نیز گفت: از این پس، پیوند کلیه چه از فرد زنده و چه از افرادی که مرگ مغزی میشوند، فقط در بیمارستانهای دولتی و دانشگاهی انجام خواهد شد.
وی افزود: متاسفانه به دلیل مشکل بودن کنترل روند پیوند در بیمارستانهای خصوصی و مشاهده تخلفاتی در این خصوص، در دومین جلسه شورای عالی پیوند اعضا با اکثریت قریب به اتفاق اعضا مصوب شد که پیوند کلیه چه از فرد زنده و چه از افرادی که مرگ مغزی میشوند، فقط در بیمارستانهای دولتی انجام شود.
رئیس اداره پیوند و بیماریهای خاص وزارت بهداشت گفت: در زمان جنگ به دلیل کمبود دستگاه دیالیز و افزایش فوت بیماران پیوند کلیه، مقرر شد که پیوند کلیه از فرد غریبه قانونمند و مجاز کنند که به مدل ایرانی پیوند کلیه معروف شد.
وی در ادامه گفت: در فرآیند این کار اجازه ارتباط مستقیم با دهنده کلیه داده نمیشد اما به تدریج و با افزایش هزینهها برای دهنده کلیه و ناکافی بودن مبلغی که دولت در این رابطه پرداخت می کرد، اهدا کنندگان کلیه از بیمار نیازمند پیوند مبلغ بیشتری را درخواست می کردند که برای جلوگیری از این کار وزارت بهداشت در سال ۹۰ مسئولیت نظارت بر پیوند را به انجمن حمایت از بیماران کلیوی واگذار نمود.
نجفیزاده خاطرنشان کرد: انجام این کار توسط وزارت بهداشت منجر به کنترل روابط گیرندگان و اهداکنندگان شد و مسئله پیوند بطور متمرکز تحت کنترل بود.
وی با اشاره به ارتقای فرهنگ اهداي عضو در کشور گفت: به دلیل افزایش مرگ مغزی در جامعه، اهدا عضو افزایش داشته است بطوری که در سال گذشته ۴۸ درصد پیوندها از افرادی که مرگ مغزی شده بودند، صورت گرفت.
نجفیزاده خاطرنشان کرد: پیوند کلیه از افرادی که دچار مرگ مغزی میشدند در بیمارستانهای دولتی و دانشگاهی تحت پوشش وزارت بهداشت انجام میشد و در بخش خصوصی نیز پیوند از افراد زنده تحت نظارت دولت انجام میگرفت که از این پس، پیوند کلیه چه از فرد زنده و چه از افرادی که مرگ مغزی میشوند، فقط در بیمارستانهای دولتی انجام میشود.