بحران کرونا با وجود تمامی چالش ها، دردها و مشقت هایی که برای جامعه جهانی و کشور ما داشت ، اما با این حال بخش پنهان لایه های حاکم بر جامعه جهانی و ناتوانی آن در برابر بحران ها و چالش های اجتماعی و ارائه یک مدل برای مقابله با آن را نشان داد. کمتر کسی گمان می کرد یک ویروس ناشناخته می تواند ساختار مدیریت غربی را که مدعی اداره جامعه بشری است، از درون دچار یک فروپاشی کند. بی‌تردید می‌توان گفت که غرب در برابر این ویروس عاجز و ناتوان ماند . آنچه که غرب با عنوان پیشرفتهای علمی و تکنولوژی از آن یاد میکرد نیز نتوانست در کمترین زمان ممکن آن را یاری رساند.
رفتار و رویکرد اجتماعی و نیز تصمیم گیران سیاسی غرب آنگونه نبود که مدت ها مدعی آن بودند. نمونه های بسیاری وجود دارد که می‌توان به آن اشاره کرد. از حمله شهروندان جامعه اروپا به فروشگاه ها گرفته تا ترس و نگرانی و عدم مدیریت این جامعه نگران تنها یکی از مصداق های این ناتوانی است.
اما آنچه در ایران اتفاق افتاد بگونه ای دیگر بود. ایران نه تنها می بایست با بحران کرونا مقابله میکرد بلکه باید در برابر حجمی از هجمه رسانه ای غربی و عبری می ایستاد. هجماتی که تلاش می کرد تا ساختار ایران را در اداره این بحران ناتوان نشان دهد و از سویی دیگر فضای ناامیدی، ترس و نگرانی را در میان جامعه ایرانی گسترش دهد.البته این هجمه رسانه ای فایده مهم دیگری نیز برای غرب داشت و آن این بود که در ورای این هجمات ، ناتوانی غرب و چالش های آن در برابر این بحران نیز کم رنگ می شد.
رسانه های غربی و فارسی زبان بیگانه از سویی از دستاوردها و موفقیت های علمی غرب و موفقیت انها سخن می گفتند و از سویی در پی القای فضای یاس و ناامیدی در جامعه ایران بودند. اما این همه ماجرا نبود. این رخدادها تا آنجا پیش رفت که تلاش کردند از این فرصت بحران کرونا برای زدن ریشه دین و کم رنگ کردن و اعتبارزدایی از نقش آن در ارائه راهکار برای حل این بحران استفاده کنند. بویژه اینکه روی منبع انتشار این ویروس از یک شهر مقدس مذهبی بسیار مانور دادند. با این حال اگرچه این چالش در آغاز جدی بود اما به مرور زمان و البته در چند ماه آغازین شکل دیگری به خود گرفت.
ایران از تمامی ظرفیت های خود برای مقابله با این بحران استفاده کردو نه تنها از ظرفیتهای و قابلیت های خود برای ساماندهی به وضعیت استفاده کرد و اینکه حتی در کنار آن از ظرفیتهای مذهبی و دینی نیز بهره برداری کرد و به خوبی نشان داد که اندازه قابلیت مساجد و نهادهای دینی غیر دولتی می تواند در چنین بحران‌هایی کارآمد باشد. مساجد هیئت های مذهبی و مراسم مذهبی در ایران نه تنها تعطیل نشد بلکه به مکانی برای تولید ماسک و خدمات رسانی به مردم تبدیل شد.
در این صورت می توان گفت که بیشترین جایی که پروتکل های بهداشتی نیز رعایت می شد هم این مراسم های مذهبی و هیئت های دینی در کنار اماکن دیگر بود. موضوعی که نشان می دهد ظرفیت های دینی در در اسلام به آسانی و بر اساس شرایط زمان آن می تواند با تغییر نقش خود در خدمت حل بحران های اجتماعی نیز قرار گیرد.
نویسنده: حجت الاسلام و المسلمین ولی الله جمالی
