مسیر زندگی زیرورو بسیار دارد و هیچ موجودی نمی‌داند در طول آن با چه فرازوفرودهایی مواجه است اما آنچه می‌تواند رهروان این گذر پرمخاطره را سالم به مقصد برساند مقاومت در برابر مشکلات متعددی است که در این راه به کمینشان نشسته‌اند. البته بسیاری از این اتفاقات ضمن اینکه خوشایند هستند انرژی مقاومت را در موجودات زنده و بخصوص انسان‌ها چند برابر می‌کند و ازجمله بارزترین آن‌ها دوران هشت‌ساله دفاع مقدس بود که نه‌تنها نتوانست سدی برای ارتقا و موفقیت آحاد جامعه باشد بلکه از هر نظر چراغی بود فرا راه آن‌ها تا خوب و بد و دوست و دشمن را از هم تشخیص دهند.
این دوران هشت‌ساله را می‌توان در تمام طول تاریخ ایران بی‌بدیل دانست چون همه ذلت‌ها را از وجود پیکره دیرینه کشور زدود و به جای آن پنجره‌ها را به روشنایی باز کرد. ایران 45 سال اخیر را هرگز نمی‌شود با تمامی پیشینه تاریخی آن قیاس نمود زیرا ملتی مقاوم‌تر از همیشه در آن به زندگی و پیشرفت‌های خیره‌کننده در زیر فشار تحریم‌ها نائل شده‌اند تا تعجب همه جهانیان را برانگیزد.
ایران و آنچه در آن می‌گذرد را نمی‌شود از درون شناخت بلکه باید به جهانگردی در سطح دنیا پرداخت و ضمن نشست‌وبرخاست با دیگر مردمی که تحولات این سرزمین را رصد و بررسی می‌کنند دریافت آنچه در این کشور گذشته و می‌گذرد فراتر از مقاومت و بلکه معجزه است که حالا کافی در گوشه و کنار اندکی نادان و بی‌تفاوتی‌ها هم پیدا شوند تا با بی‌توجهی‌های خود بر اینهمه شکوه خدشه وارد کنند و به جای دلداری دادن به ناتوان‌های فکری یا جسمی، در مزارعشان بذر یأس و بی‌اعتمادی بپاشند که یکی از برترین شاخصه‌های حساس، نسل‌های نو و کسانی هستند که در بین آن‌ها استعدادهای بسیار و نهفته فراوان است. درحالی‌که به دلیل پاره‌ای از همین نمونه بی‌اعتنایی‌های بعضی مسئولان طی این سال‌ها و چالش‌های موجود در آن به گفته رسول محمدقلی، معاونت مستعدان و آینده‌سازان بنیاد ملی نخبگان، «تعداد 400 هزار دانش‌آموز کشور در زمره بازماندگان از تحصیل قرار دارند که اگر طبق استانداردهای بنیاد ملی نخبگان 10 درصد آن‌ها صاحب استعداد برتر باشند، 40 هزار مستعد برتر از تحصیل بازمی‌مانند که این عدد بسیار بزرگی است و جای تأمل دارد.
در فرآیند جدید افراد در سامانه‌های بنیاد ملی نخبگان ثبت‌نام نمی‌کنند، بلکه شناسایی از طریق رویدادهای معتبر، آزمون‌های ملی و بین‌المللی، کنکورهای سراسری در مقاطع تحصیلی مختلف، رقابت‌های علمی مشخص، فعالیت‌های شاخص و عرصه‌های شناسایی‌شده صورت می‌گیرد. دراین‌بین، معرفی فرد مستعد توسط اساتید، دانشگاه یا مرجع معتبر نیز راه دیگر شناسایی مستعدان است. علاوه بر شناسایی، باید زمینه برای اثرگذاری فرد نیز آماده شود. زیرا مادامی‌که فرد به مرحله اثرگذاری ملموس در حوزه استعدادی خود نرسد، تمام فعالیت‌های بی‌اثر است، درواقع حلقه آخر تمام فعالیت‌ها باید به تبدیل شدن فرد مستعد به نخبه اثرگذار و پیشران پیشرفت کشور ختم شود. اگر هر کانون اگر هر کانون بتواند 100 دانش‌آموز صاحب استعداد برتر را موردحمایت و هدایت قرار دهد، حدود ۱۰۰ هزار مستعد برتر بدون استفاده از بودجه‌های دولتی و حکومتی تحت پوشش هدایتی و حمایتی قرار خواهند گرفت.
در این روش که در همه مناطق آموزش‌وپرورش کشور برگزار شد، حدود ۱۰ درصد از جامعه دانش‌آموزان به‌عنوان استعداد برتر شناسایی شدند؛ این یعنی شناسایی حدود ۷۰۰ هزار استعداد برتر. کته جالب اینکه از این تعداد تنها بخش بسیار کمی وارد مدارس استعداد درخشان می‌شدند که این تعداد عموماً استعدادهای برتر حوزه تحصیلی بودند. به عبارت بهتر، بخش زیادی از استعدادهای شناسایی‌شده در مراکز و مدارسی غیر از استعداد درخشان به تحصیل خود ادامه می‌دادند. برگزیدگان دوره اول برنامه ملی شهاب در سال جاری وارد دانشگاه شدند بدون اینکه در این مدت از هدایت و حمایت خاصی درزمینه استعدادی خود بهره‌مند باشند؛ این یعنی ابرچالش بنیاد ملی نخبگان عدم‌حمایت و هدایت دانش‌آموزان شهابی است. بنیاد ملی نخبگان اعتبار و بودجه لازم برای حمایت و هدایت ۷۰۰ هزار دانش‌آموز شهابی را ندارد و برای حمایت از دانش‌آموزان شهابی طرح‌ها و اقدامات متنوعی در دست انجام است. یکی از آن‌ها استفاده از ظرفیت‌های مجموعه‌های مردمی و کانون‌های نخبه پرور مردمی است. در این زمینه ۲۸ هزار مجموعه مردمی در حوزه تربیت و آموزش دانش‌آموزان شناسایی شده‌اند که از این تعداد 1777 صاحب صلاحیت شناخته شدند.» طرح شهاب مسئول شناسایی نخبگان و استعدادهای برتر با محوریت دانش آموزان چهارم، پنجم و ششم ابتدایی در مدارس است اما تکلیف چهره‌های شگرف ازنظر توانایی ذهنی در میان 400 هزار بازمانده بی‌گناه از تحصیل چیست که حقشان اینگونه و در اثر بی‌توجهی‌ها ضایع شود؟
این دوران هشت‌ساله را می‌توان در تمام طول تاریخ ایران بی‌بدیل دانست چون همه ذلت‌ها را از وجود پیکره دیرینه کشور زدود و به جای آن پنجره‌ها را به روشنایی باز کرد. ایران 45 سال اخیر را هرگز نمی‌شود با تمامی پیشینه تاریخی آن قیاس نمود زیرا ملتی مقاوم‌تر از همیشه در آن به زندگی و پیشرفت‌های خیره‌کننده در زیر فشار تحریم‌ها نائل شده‌اند تا تعجب همه جهانیان را برانگیزد.
ایران و آنچه در آن می‌گذرد را نمی‌شود از درون شناخت بلکه باید به جهانگردی در سطح دنیا پرداخت و ضمن نشست‌وبرخاست با دیگر مردمی که تحولات این سرزمین را رصد و بررسی می‌کنند دریافت آنچه در این کشور گذشته و می‌گذرد فراتر از مقاومت و بلکه معجزه است که حالا کافی در گوشه و کنار اندکی نادان و بی‌تفاوتی‌ها هم پیدا شوند تا با بی‌توجهی‌های خود بر اینهمه شکوه خدشه وارد کنند و به جای دلداری دادن به ناتوان‌های فکری یا جسمی، در مزارعشان بذر یأس و بی‌اعتمادی بپاشند که یکی از برترین شاخصه‌های حساس، نسل‌های نو و کسانی هستند که در بین آن‌ها استعدادهای بسیار و نهفته فراوان است. درحالی‌که به دلیل پاره‌ای از همین نمونه بی‌اعتنایی‌های بعضی مسئولان طی این سال‌ها و چالش‌های موجود در آن به گفته رسول محمدقلی، معاونت مستعدان و آینده‌سازان بنیاد ملی نخبگان، «تعداد 400 هزار دانش‌آموز کشور در زمره بازماندگان از تحصیل قرار دارند که اگر طبق استانداردهای بنیاد ملی نخبگان 10 درصد آن‌ها صاحب استعداد برتر باشند، 40 هزار مستعد برتر از تحصیل بازمی‌مانند که این عدد بسیار بزرگی است و جای تأمل دارد.
در فرآیند جدید افراد در سامانه‌های بنیاد ملی نخبگان ثبت‌نام نمی‌کنند، بلکه شناسایی از طریق رویدادهای معتبر، آزمون‌های ملی و بین‌المللی، کنکورهای سراسری در مقاطع تحصیلی مختلف، رقابت‌های علمی مشخص، فعالیت‌های شاخص و عرصه‌های شناسایی‌شده صورت می‌گیرد. دراین‌بین، معرفی فرد مستعد توسط اساتید، دانشگاه یا مرجع معتبر نیز راه دیگر شناسایی مستعدان است. علاوه بر شناسایی، باید زمینه برای اثرگذاری فرد نیز آماده شود. زیرا مادامی‌که فرد به مرحله اثرگذاری ملموس در حوزه استعدادی خود نرسد، تمام فعالیت‌های بی‌اثر است، درواقع حلقه آخر تمام فعالیت‌ها باید به تبدیل شدن فرد مستعد به نخبه اثرگذار و پیشران پیشرفت کشور ختم شود. اگر هر کانون اگر هر کانون بتواند 100 دانش‌آموز صاحب استعداد برتر را موردحمایت و هدایت قرار دهد، حدود ۱۰۰ هزار مستعد برتر بدون استفاده از بودجه‌های دولتی و حکومتی تحت پوشش هدایتی و حمایتی قرار خواهند گرفت.
در این روش که در همه مناطق آموزش‌وپرورش کشور برگزار شد، حدود ۱۰ درصد از جامعه دانش‌آموزان به‌عنوان استعداد برتر شناسایی شدند؛ این یعنی شناسایی حدود ۷۰۰ هزار استعداد برتر. کته جالب اینکه از این تعداد تنها بخش بسیار کمی وارد مدارس استعداد درخشان می‌شدند که این تعداد عموماً استعدادهای برتر حوزه تحصیلی بودند. به عبارت بهتر، بخش زیادی از استعدادهای شناسایی‌شده در مراکز و مدارسی غیر از استعداد درخشان به تحصیل خود ادامه می‌دادند. برگزیدگان دوره اول برنامه ملی شهاب در سال جاری وارد دانشگاه شدند بدون اینکه در این مدت از هدایت و حمایت خاصی درزمینه استعدادی خود بهره‌مند باشند؛ این یعنی ابرچالش بنیاد ملی نخبگان عدم‌حمایت و هدایت دانش‌آموزان شهابی است. بنیاد ملی نخبگان اعتبار و بودجه لازم برای حمایت و هدایت ۷۰۰ هزار دانش‌آموز شهابی را ندارد و برای حمایت از دانش‌آموزان شهابی طرح‌ها و اقدامات متنوعی در دست انجام است. یکی از آن‌ها استفاده از ظرفیت‌های مجموعه‌های مردمی و کانون‌های نخبه پرور مردمی است. در این زمینه ۲۸ هزار مجموعه مردمی در حوزه تربیت و آموزش دانش‌آموزان شناسایی شده‌اند که از این تعداد 1777 صاحب صلاحیت شناخته شدند.» طرح شهاب مسئول شناسایی نخبگان و استعدادهای برتر با محوریت دانش آموزان چهارم، پنجم و ششم ابتدایی در مدارس است اما تکلیف چهره‌های شگرف ازنظر توانایی ذهنی در میان 400 هزار بازمانده بی‌گناه از تحصیل چیست که حقشان اینگونه و در اثر بی‌توجهی‌ها ضایع شود؟
حسن روانشید - روزنامه نگار پیشکسوت
