ترزا می نخستوزیر انگلیس در سفری دورهای راهی قاره آفریقا شده است. او اولین مسئول انگلیسی است که در پنج سال گذشته به کشورهای مرکز آفریقا سفر کرد. این سفر سه روزه شامل دیدارهایی با روسای جمهوری آفریقای جنوبی، نیجریه و کنیا میشود. حال این سوال مطرح میشود که هدف از این سفر چیست و چرا وی راهی آفریقا شده است. مهمترین مسئلهای که در این زمینه مطرح است اهداف اقتصادی است.
هر چند کشورهای غربی همواره بر آن بودهاند تا چنان وانمود سازند که آفریقا قارهای فقیر و نیازمند کمک است اما حقیقت امر آن است که آفریقا منشا منابع عظیم زیر زمینی دارد و بازار مصرف بزرگی را شامل میشود که نقشی اساسی در اقتصاد جهانی خواهد داشت. بر این اساس میتوان گفت ترزا می، تلاش دارد تا چشماندازهای صادرات پسا بریگزیت کشورش را ارتقا دهد خصوصا آنکه اخیرا به بیتوجهی به این منطقه متهم شده است. آخرینباری که یک نخستوزیر انگلیس به کشورهای مرکز آفریقا سفر کرد، به سال ۲۰۱۳ و زمانی باز میگردد که دیوید کامرون برای شرکت در مراسم خاکسپاری نلسون ماندلا به آفریقای جنوبی رفت. او قصد داشت تا تابستان ۲۰۱۶ هم به آنجا برود اما با روی کار آمدن ترزا می به عنوان رهبر حزب محافظهکار برنامههایش به هم ریخت.
نکته دیگر تقلای انگلیس برای نشان دادن نقش خود در معادلات جهانی در شرایطی است که آمریکا در حال از دست دادن هژمونی خود است و هر کشوری به دنبال رسیدن به موقعیت برتر در جهان است. این امر چنان است که ترزا می تاکید کرده سفر سه روزهاش تلاشی برای نشان دادن موقعیت انگلیس به جهان پیش از بریگزیت است. او گفت: همزمان با آنکه برای خروج از اتحادیه اروپا آماده میشویم، اکنون زمان آن است تا لندن شراکت جهانیاش را عمیق و تقویت کند.
نکته قابل توجه آنکه این اولین سفر یک نخستوزیر انگلیس به کنیا در ۳۰ سال گذشته است. نکته دیگر آنکه بحران پناهجویان یکی دیگر از دلایل و اهداف رویکرد کشورهای اروپایی به آفریقا است چنانکه اعلام شده است ترزا می در این کشورها درباره تدابیری برای مقابله با ورود مهاجران به اروپا و ارتقای همکاری امنیتی علیه بوکوحرام در غرب آفریقا و الشباب در سومالی رایزنی میکند. کشورهای اروپایی در حالی ادعای حقوق بشر سر میدهند که در عمل اقدامی در این عرصه نداشته و وضعیت بحرانی پناهجویان نمودی از این مسئله است چنانکه انگلیس از پذیرش این افاد خودداری و صرفا پذیرش کودکان آنها را مطرح کردهاند.
به هر تقدیر سفر ترزا می به آفریقا نه از روی قدرت و نه از روی بشر دوستی است بلکه برگرفته از نیازهای اقتصادی و سیاسی و نیز رقابت شدید میان قدرتهای بزرگ برای نفوذ در مناطق استراتژیک جهان است که آفریقای ثروتمند جایگاه ویژهای در این رقابت دارد.
نویسنده: علی تتماج